តើអ្នកគ្រប់គ្រង Marketing ទទួលរងឥទ្ធិពលពីអ្នកគ្រប់គ្រងថ្នាក់ខ្ពស់អ្វីខ្លះ?
◈ អ្នកគ្រប់គ្រង ​Marketing ទទួលរងឥទ្ធិពលពីអ្នកគ្រប់គ្រងថ្នាក់ខ្ពស់ មានដូចជា៖
· ជម្រុញយុទ្ធសាស្រ្តទូទៅ តាមផ្នែកនីមួយៗ
· ស្វែងរកប្រភពសំខាន់ ដែលពាំនាំយកនូវយុទ្ធសាស្រ្តទូទៅ តាមផ្នែកនីមួយៗ
· ក្តីសង្ឃឹមដែលអ្នកគ្រប់គ្រងថ្នាក់ខ្ពស់មាន សម្រាប់ផ្នែកនីមួយៗក្នុងលក្ខខណ្ឌ៖
  + បរិមាណការលក់កើនឡើង
+ ភាគរយនៃអ្នកទិញកើនឡើង
  + ជម្រុញបង្កើនប្រាក់ចំណេញកើនឡើង
  + ការអនុវត្តសកម្មភាពដ៏ល្អតាមផ្នែកផ្សេងៗ

តើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមនៃជម្លោះនៅកម្ពុជាមានអត្ថន័យដូចម្តេច?
◈ កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមនៃជម្លោះនៅកម្ពុជា មានអត្ថន័យដូចជា៖
· កិច្ចព្រមព្រៀង អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹត​ភាព និង ឯកភាពជាតិកម្ពុជា។
· សេចក្តីថ្លែងការ ស្តីពីការស្តា និង កសាងប្រទេសកម្ពុជា។

តើអ្វីជាការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត?
◈ ការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត គឺជារបួសផ្លូវអារម្មណ៍ ឬ ការតក់ស្លុត ដែលបំផ្លាញការអភិវឌ្ឍន៍​ផ្លូវចិត្តរបស់មនុស្សរយៈពេលយូរ។

តើសមាគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំណា? មានគោលបំណងអ្វីខ្លះ? តើប្រទេសកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិនៃអាស៊ាននៅពេលណា? តើប្រទេសកម្ពុជាទទួលធ្វើជាប្រធានដឹកនាំអាស៊ានប៉ុន្មានដង? នៅឆ្នាំណាខ្លះ?
◈ សមាគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៦៧ នៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ។ គោលបំណងរបស់អាស៊ានមាន៖
· ជំរុញឪ្យបានសន្ដិភាព និង ស្ថេរភាពក្នុងតំបន់តាមរយៈការគោរពយុត្តិធម៌ និង ច្បាស់យ៉ាងខ្ជាប់​ខ្ជួន​នូវគោល​ការណ៍ទាំងឡាយនៃធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ។
· ការពារស្ថេខរភាពនយោបាយ និង សេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ តទល់នឹងគូងប្រជែងមហាអំណាចធំៗ។
· ជាវេទិ​កា​មួយ សម្រាប់ដោះស្រាយការខ្វែងយោបល់ក្នុងរង្វង់តំបន់។
· ជំរុញយ៉ាងសកម្មភាព កិច្ចសហការគ្នា និង ការជួយឧបត្ថម្ភគ្នាទៅវិញទៅមក លើការ​ងារក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច វប្បធម៌ បច្ចេក​ទេស វិទ្យាសាស្រ្ដ និង រដ្ឋបាល។
· សហការគ្នាឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការប្រើប្រាស់ឲ្យអស់លទ្ធភាពនូវវិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និង ការពង្រីកពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន។
· រក្សាឲ្យបាននូវកិច្ចសហប្រត្តិបត្តិការដ៏ជិតសិទ្ធិ និង មានផលប្រយោជន៍ជាមួយអង្គភាពអន្ដរជាតិ និង អង្គការនានា ដែលដេលមានស្រាប់ក្នុងតំបន់ ហើយដែលមានទិសដៅ និង គោលបំណងស្រដៀងគ្នា។
· ជំរុញឲ្យមានការសិក្សា អំពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
· ជំរុញការអភិវឌ្ឍខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និង វប្បធម៌ក្នុងតំបន់។
· ធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសក្នុងតំបន់ ឲ្យមានការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា តាមពាក្យស្លោក "អាស៊ាន សហគមមួយ វាសនាតែមួយ"​។

តើអាស៊ានបានធ្វើអ្វីខ្លះ ដើម្បីលើកស្ទួយសន្តិភាព និង ស្ថេរភាពក្នុងតំបន់?
◈ ដើម្បីលើកស្ទួយសន្តិភាព និង ស្ថេរភាពក្នុងតំបន់ អាស៊ានបានទាត់ចោលការប្រើប្រាស់ ឬ ការគំរាមកំហែង ដោយកម្លាំងជាវិធានការ សម្រាប់ការគ្រប់គ្រងទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋ និង រដ្ឋ។ អាស៊ាន បានប្រឆាំងចំពោះការប្រើវិធីសាស្ត្រ តាមរយៈការរាតត្បាត និង ការលុកលុយចូលកាន់កាប់ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រទេសជិតខាងខ្លួន មានការផ្លាស់​ប្តូរកន្លងមក ជាមួយនឹងគោលជំហរនេះ អាស៊ានធ្លាប់បានដើរតួនាទីឈានមុន ក្នុងការដោះស្រាយនយោបាយជម្លោះនៅកម្ពុជា នាឆ្នាំ ១៩៧៩ ដល់ ១៩៩១។ បន្ទាប់ពីដំណោះស្រាយនេះ អាស៊ាននៃរដ្ឋទាំងអស់ក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានចូលទៅក្នុងសមាគមន៍​តែមួយ វាសនាតែមួយ របស់តំបន់ ដែលជាកត្តានាំមកនូវការផ្សះផ្សារគ្នាក្នុងតំបន់។
✧ ផលប្រយោជន៍សំខាន់ៗនៃការនាំចេញទំនិញ
ជួយបញ្ចេញនូវទំនិញ ដែលផលិតបាននៅក្នុងស្រុក ទៅឱ្យទីផ្សារបរទេស ដើម្បីទទួលបាននូវរូបិយប័ណ្ណ​សម្រាប់យកមកប្រើប្រាស់ ដើម្បីបន្តសង្វាក់ផលិតកម្មបន្តទៀត និង ទទួលបាននូវប្រាក់ចំណេញរបស់ផលិតករ និង អាជីវករ។ តាមរយៈនេះ ប្រជាពលរដ្ឋទទួលបាននូវការងារធ្វើ​ និង ប្រាក់ចំណូល សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ ហើយជួយឱ្យសេដ្ឋកិច្ចជាតិ មានការលូតលាស់ផងដែរ។
✧ ផលប្រយោជន៍សំខាន់ៗនៃការនាំចូលទំនិញ
ជួយផ្គត់ផ្គង់នូវវត្ថុធាតុដើម និង សេចក្តីត្រូវការទំនិញនានា ដែលទីផ្សារក្នុងស្រុកពុំអាចផ្គត់ផ្គង់បានទាំងស្រុង ឬ ពុំអាចផ្គត់ផ្គង់បាន។ តាមរយៈនេះ ផលិតកម្ម ការលក់ដូរ និង ការផ្គត់ផ្គង់សេវានានាក្នុងស្រុក អាចដំណើរការបានដោយល្អប្រសើរ ហើយក៏ជួយធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចជាតិ មានការលូតលាស់ដែរ។

តើនរណាខ្លះអាចបញ្ហាច្បាប់ដែលអនុម័តរួចទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ មុនច្បាប់នោះប្រកាសឲ្យប្រើ?
◈ មានព្រះមហាក្សត្រ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានរដ្ឋសភា តំណាងរាស្រ្ត ១/១០ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ឬ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ១/៤ ត្រូវសំរេចក្នុងរយៈពេល ៣០ ថ្ងៃយ៉ាងយូរ។

តើការជីកយករ៉ែមានប៉ុន្មានប្រភេទ? អ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់។
◈ ការជីកយករ៉ែមាន ៤ ប្រភេទ គឺ៖
១. ការជីកយកដោយចំហ៖ នៅពេលដែលកំណប់រ៉ែស្ថិតនៅក្បែរផ្ទៃដីខាងលើ គេចូកយកដី និង ស្រទាប់ខាងលើរ៉ែចេញ រួចទើបគេជីកយករ៉ែជាក្រោយ។ វិធីយករ៉ែរបៀបនេះ មានតម្លៃថោក តែវាធ្វើអោយមានការបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថានយ៉ាងខ្លាំង។
២. ការចូកយកដោយផ្ទាល់៖ នៅពេលដែលរ៉ែស្ថិតនៅលើផ្ទៃដី គេគ្រាន់តែជីកយកតែម្តង ឬ ដាក់ជាតិផ្ទុះបំបែក។ គេប្រើវិធីនេះ ដើម្បីជីកយកថ្មសម្រាប់សង់អាគារ និង ផ្លូវថ្នល់។
៣. ការជីកយករ៉ែផ្តេក៖ នៅពេលកំណប់រ៉ែលាតសន្ធឹងតាមខ្សែដេក គេជីកអណ្តូងរ៉ែដេក ដើម្បីយករ៉ែ។
៤. ការជីកយករ៉ែបញ្ឈរ៖ គេជីកយករ៉ែបញ្ឃរជ្រៅចូលក្នុងជម្រៅផែនដី បន្ធាប់មកគេជីករូងផ្តេកជាច្រើន នៅជម្រៅខុសៗគ្នា ដើម្បីយករ៉ែ។

តើការរៀបចំរបាយការណ៍ហិញ្ញវត្ថុមានអ្វីខ្លះ?
◈ ការរៀបចំរបាយការណ៍ហិញ្ញវត្ថុ មាន ៣ គឺ៖
ក. វិភាគប្រតិបត្តិការ
ខ. ចុះចូលក្នុងទិន្នានុប្បវត្ត
គ. ផ្ទេរទៅសៀវភៅធំ

✳ តើការគ្រប់គ្រងលើពេលវេលាជាអ្វី ⁉
What is time managment ⁉

ការគ្រប់គ្រងលើពេលវេលាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលធ្វើឡើយ ជាពិសេសមិនមែនអ្នកគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែអាចគ្រប់គ្រងពេលវេលា ផ្ទាល់ខ្លួនអោយមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ ប្រសិនបើយើងមិនយល់ពីវិធី នៃការគ្រប់គ្រងលើពេលវេលា នោះការងាររបស់យើងនឹងមិនមានរបៀបរៀបរយ ហើយអាចធ្វើអោយចាយពេលវេលាយ៉ាងច្រើន ដោយហេតុមិនដឹងថាការងារណាចាំបាច់ហើយបន្ទាន់គួរធ្វើមុន នឹងការងារដែលមិនចាំបាច់ មិនបន្ទាន់គួរធ្វើតាមក្រោយ ដែលអាចធ្វើអោយប្រសិទ្ធភាពនៃការងារធ្លាក់ចុះ ។

➡ ការគ្រប់គ្រងលើពេលវេលា គឺជាប្រព័ន្ធដំណើរការប្រមូលផ្ដុំ និងរៀបចំផែនការ ដើម្បីបែងចែកពេលវេលារបស់អ្នក ក្នុងចំណោមកិច្ចការនានា និងសកម្មភាពផ្សេងៗ ។ ការគ្រប់គ្រងលើពេលវេលាបានយ៉ាងល្អ អាចអនុញ្ញាតអោយអ្នកធ្វើការ មានភាពឆ្លាតវៃ ចេះបត់បែន មិនមែនធ្វើការដោយមិនយល់ពីស្ថានការណ៍ចេះតែធ្វើៗនោះទេ ។ ដូចនេះប្រសិនបើអ្នកយល់ពីការគ្រប់គ្រងលើពេលវេលាអ្នកអាចធ្វើការងាររូចរាល់បានច្រើន និងចំណាយពេលតិចជាងមុន ។បើទោះបីជា ពេលវេលាមានកំណត់ ហើយការងារនោះមានសម្ពាធខ្ពស់ក៏ដោយ វាអាចជាការកំណត់អាទិភាព ការបែងចែកពេលវេលា ជាក់លាក់មួយសម្រាប់ការងារតាមសមាសភាព និងកាត់បន្ថយការរំខាន ដើម្បីបង្កើនផលិតភាព និងប្រសិទ្ធភាពការងារ ខ្ពស់ជាងមុន ។

☑ ការគ្រប់គ្រងពេលវេលាដែលមានប្រសិទ្ធភាព អាចនាំអោយមានតុល្យភាពនៃជីវិត និង ការងារល្អប្រសើរ អាចកាត់បន្ថយសម្ពាធ បង្កើនផលិតភាពការងារ នឹង ការដែលបានបង្ហាញលទ្ធផលការងារល្អប្រសើរជាងមុនទាំងពីរផ្នែកគឺ ផ្ទាល់ខ្លួន និង វិជ្ជាជីវៈ ។
🙏

អ្វីដែលហៅថាពុទ្ធិ?
* ពុទ្ធិ គឺជាចំណេះដឹង ដែលជាលទ្ធផលនៃការសិក្សាពីមុខយ៉ាងច្រើន ដូចជា ចិត្តវិទ្យា ស្យង់ សីលវិជ្ជា និង បរមត្ថវិជ្ជា។
* ពុទ្ធិ គឺជាការរៀ​​​នតាមចិត្តវិទ្យា​ អំពីមុខងារទូទៅរបស់ពុទ្ធិអំពីស្យង់ផ្សេងៗ ដែលជាលទ្ធផលរបស់ពុទ្ធិ និង ជាទីបញ្ចប់អំពីពុទ្ធិបរមត្ថវិជ្ជា ដែលជាធម្មវត្ថុសិក្សាសំខាន់របស់ទស្សនវិជ្ជា។

ដើម្បីជ្រើសរើសមុខរបរ ឬ ការងារមួយសម្រាប់អនាគត តើអ្នកគប្បីពិចារណាលើលក្ខខណ្ឌអ្វីខ្លះ?
◈ ដើម្បីជ្រើសរើសការងារ ឬ មុខរបរ យើងត្រូវពិចារណាលើចំណុច ដូចទៅ៖
ក. សមត្ថភាពវិជ្ជាជីវៈ
· ស្គាល់ពីសមត្ថភាព ជំនាញ និង ឯកទេសរបស់ខ្លួន
· មានបទពិសោធក្នុងជំនាញ
ខ. ឧបនិស្ស័យ
· ចំណង់ចំណូលចិត្ត
គ. ប្រភពធនធាន
· គិតពីសមត្ថភាព ចំណេះដឹង
· កម្រិតបច្ចេកទេស សម្ភារៈ ថវិកា សុខភាព និង ពេលវេលា។
ឃ. ច្បាប់សង្គម ឬ ឧត្តមគតិសង្គម
· មុខរបរសមស្រប ស្របច្បាប់ ស្របតាមឧត្តមគតិសង្គម។
· មុខរបរមានស្ថេរភាព និង រីកចម្រើន។
ង. ស្ថានភាពសង្គម ឬ ស្ថានភាពទីផ្សារ
· សិក្សាពីតម្រូវការទីផ្សារពលកម្ម ឬ តម្រូវការនៃការផ្គត់ផ្គង់។

តើតំលៃមានលក្ខណៈអ្វីខ្លះ? ចូរពន្យល់។
◈ តំលៃមានលក្ខណៈ ៤ គឺ៖
· លក្ខណៈនិយាយរួម៖ តើអ្នកវិនិច្ឆ័យតំលៃ តែងប្រកាន់យកលក្ខណៈត្រឹមត្រូវតាមលក្ខណៈច្បាប់ លក្ខណៈសកលនៃវិចារណញាណដែលមានចំពោះតែមនុស្សប៉ុណ្ណោះ។
· លក្ខណៈអតិសេដ្ឋ៖ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងលក្ខណៈពិសោធនិយម និង លក្ខណៈនៃការណ៍សាមញ្ញរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។
· លក្ខណៈលំដាប់៖ ព្រោះនៅក្នុងខ្លួនមនុស្ស មានធម្មជាតិថ្នាក់ទាបមួយ ដែលជាលក្ខណៈទូទៅរបស់សត្វទាំងអស់ និង មានធម្មជាតិថ្នាក់ខ្ពស់មួយដែលជាលក្ខណៈពិសេសដោយឡែករបស់មនុស្ស គឺ វិចារណញាណ។
· លក្ខណៈវិចារណញាណ៖ ពោលគឺតំលៃដែលបានវិនិច្ឆ័យ ត្រូវស្របនឹងវិចារណញាណផង។

តើចុងកំពូលនៃប្រាសាទអង្គរវត្តមានកម្ពស់ប៉ុន្មាន?
◈ កំពូលកណ្ដាល ខ្ពស់ធំជាងគេបំផុតរបស់អង្គរវត្ត មានកម្ពស់ ៦៥ ម។

តើអង្គការសហប្រជាជាតិបានយកចិត្តទុកដាក់អំពីបញ្ហាដែលទាក់ទង ទៅនឹងស្បៀងអាហារតាំងពីពេលណាមក?
◈ អង្គការសហប្រជាជាតិ បានយកចិត្តទុកដាក់អំពីបញ្ហាដែលទាក់ទង់នឹងស្បៀងអាហារ តាំងពីថ្ងៃដំបូងរបស់ខ្លួនម្លេះ គឺ ស្របជាមួយនឹងការបង្កើតនូវអង្គការកសិកម្ម និង ស្បៀងស្បៀងអាហាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (FAO) នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៥។ សន្និសីទស្បៀងអាហារពិភពលោក ដែលប្រារព្វឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៥ នៅទីក្រុងរ៉ូម បានលើកយកបញ្ហាពិភពលោកនេះ មកពិភាក្សានៅក្នុងបរិបទនៃការអភិវឌ្ឍន៍មួយ ដែលទូលំទូលាយជាងមុន។ សន្និសីទនេះ បាននាំឆ្ពោះទៅរកការបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាស្បៀងអាហារពិភពលោក មូលនិធិអន្តរជាតិ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម និង គណៈកម្មាធិការសន្តិសុខស្បៀងអាហារពិភពលោក។

តើក្រពេញញើសមានលក្ខណះដូចម្ដេច? ហើយហេតុដូចម្ដេចបានជាសីតុណ្ហភាពនៃសារពាង្គកាយថេរ?
◈ ក្រពេញញើសមានទម្រងអង្កូញរាងមូល ហើយមានរាងជាបំពង់ឆ្មាៗ ដែលបើកចំហលើផ្នែកស្បែក តាមរន្ធញើស។
* ​បានជាសីតុណ្ហភាពសារពាង្គកាយថេរ ដោយសារកម្ដៅលើស ត្រូវបានបញ្ចេញតាមរំហូតទឹក ដោយការបែកញើស។

តើក្នុងប្រព័ន្ធទន្លេសាបមានផ្លូវទឹកណាខ្លះ? ហើយបំរើតំបន់ណាខ្លះ?
◈ ក្នុងប្រព័ន្ធទន្លេសាប មានផ្លូវទឹក ទន្លេសាប បឹងទន្លេសាប និង ដៃរបស់វា ហើយបំរើតំបន់ទំនាបកណ្តាល។

គេតែងនិយាយថា “បរិស្ថានបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងជីវិតមនុស្ស” ចូរពន្យល់។
◈ គេនិយាយ “បរិស្ថានបានភ្ជាប់ទៅនឹងជីវិតមនុស្ស” ជីវិតមនុស្សរស់នៅបាន អាស្រ័យលើបរិស្ថាននៅជុំវិញខ្លួន។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយ បានជាគេនិយាយថាបរិស្ថានបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងជីវិតមនុស្ស ដែលមានភស្តុតាង ដូចតទៅ៖
• បរិស្ថានគឺយើងទាំងអស់គ្នា និង អ្វីទាំងអស់ដែលមាននៅជុំវិញយើង ហើយអ្វីៗទាំងនោះ ជីវិតយើងមានចំណងទាក់ទងដោយផ្ទាល់ ឬ ដោយប្រយោលជាមួយវា ហើយជីវិតយើងត្រូវកាវាដោយមិនអាចខ្វះបាន។ បរិស្ថានទាំងនេះ រួមមាន បរិស្ថានធម្មជាតិ បរិស្ថានសង្គមវ​ប្បធម៌ និង បរិស្ថានមនុស្ស​។ បរិស្ថានធម្មជាតិសំដៅលើរាល់សរីរាង្គ ដែលកើតមានឡើងឯកឯង ក្រៅពីសកម្មភាពពលកម្ម ផលិតកម្មរបស់មនុស្ស គឺវាកើតឡើងដោយលក្ខណៈធម្មជាតិផ្សំបង្កើតវាឡើង ហើយវាមានមុខរួចជាស្រេច មុននឹងការកើតមានមនុស្សលើភពផែនដី។ យើងត្រូវយល់ហើយ កំណត់ចំណាំឱ្យបានច្បាស់លាស់ថា បរិស្ថានធម្មជាតិ វិវត្តតាមក្រឹត្រក្រមធម្មជាតិ វាមិនចំណុះឆន្ទៈរបស់មនុស្សឡើយ តែមនុស្សអាចស្វែងយល់បានក្រឹត្យក្រមទាំងនោះហើយ បើអនុវត្តតាមក្រឹត្យក្រមរបស់វា មនុស្សនឹងបានទទួលផលពីវា។ បើប្រព្រឹត្តផ្ទុយវិញ មនុស្សនឹងបរាជ័យ។
• បរិស្ថានសង្គមវប្បធម៌៖ កើតឡើងដោយស្នាដៃពលកម្មផលិតកម្ម និង ការចាត់តាំងប្រកបដោយការប៉ិនប្រសប់ និង ច្នៃប្រឌិតរបស់មនុស្ស ដើម្បីបម្រើឱ្យសំណូមពរ និង តម្រូវការក្នុងជីវភាពរស់នៅទាំងផ្នែកសម្ភារៈ និងផ្នែកស្មារតី ព្រមទាំងការគ្រប់គ្រងដឹកនាំសង្គមឆ្ពោះទៅរកការរីកចម្រើន។ រាល់សមិទ្ធិផលនានា បម្រើឱ្យជីវភាពសម្ភារៈ និង ស្មារតីមនុស្សអាចច្នៃប្រឌិតបង្កើតឡើងបាន គឺ ដោយសារបរិស្ថានធម្មជាតិ ជាអ្នកផ្តល់នូវវត្ថុធាតុដើម ហើយមនុស្សត្រូវគោរពតាមក្រឹត្យក្រមរបស់វា ដោយគួបផ្សំភាពប៉ិនប្រសប់ និង ភាពឧស្សាហ៍ព្យាយាម។ បើគ្មានបរិស្ថានធម្មជាតិទេ ម​នុស្សមិនអាចបង្កើតអ្វីបានឡើយ។
• បរិស្ថានមនុស្ស៖ មនុស្សទូទៅ ដែលបាននឹងកំពុងរស់នៅលើភពផែនដី ជាផលិតករដែលបានទាញយកបរិស្ថានធម្មជាតិ កែច្នៃឱ្យចេញជាបរិស្ថានសង្គម។

ហេតុអ្វីទៅបានជាគេប្រើក្រដាសតូច?
◈ គេប្រើក្រដាសតូច​ ដើម្បីអមឯកសារ ឬ សំណុំរឿងដែលត្រូវបញ្ជូនទៅថ្នាក់លើ។ អង្គភាពដែលត្រូវប្រើក្រដាសតូចនេះ គឺ ខុទ្ធកាល័យ ឬ លេខាផ្ទាល់របស់ថ្នាក់ដឹកនាំ។ តាមធម្មតា នាយក ឬ នាយខុទ្ធកាល័យ មិនត្រូវសរសេរយោបល់លើសំណុំរឿង ឬ ឯកសារដែលអង្គភាពជំនាញបញ្ជូនមកថ្នាក់ដឹកនាំទេ។ ដូច្នេះ គេត្រូវប្រើក្រដាសតូចនេះ សម្រាប់សរសេរបង្ហាញជូនថ្នាក់ដឹកនាំ។ គេខ្ទាស់ក្រដាសតូចលើសំណុំរឿង ឬ ឯកសាររបស់អង្គភាពជំនាញ។

តើគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចគឺជាអ្វី?
◈ គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច (Economic policy) សំដៅទៅលើរាល់ទង្វើសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច។ វាគ្របដណ្ដប់ប្រព័ន្ធ សម្រាប់ការកំណត់អត្រាការប្រាក់ និង ថវិការបស់រដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាទីផ្សារការងារ ភាពជាម្ចាស់ថ្នាក់ជាតិ និង តំបន់ផ្សេងទៀតជាច្រើននៃការអន្តរាគមន៍របស់រដ្ឋាភិបាល ចូលទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច។ គោលនយោបាយបែបនេះ ត្រូវមានឥទ្ធិពលជាញឹកញាប់ ដោយស្ថាប័នអន្តរជាតិ ដូចជា មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ឬ ធនាគារពិភលោក ក៏ដូចជានយោបាយ ជំនឿទាំងឡាយ និង ផលវិបាកគោលមូលនិធិនយោបាយនៃគណបក្ស។

តើយើងគួរធ្វើការកត់សម្គាល់លើផ្នែកសំខាន់ៗអ្វីខ្លះ ក្នុងការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្ត Marketing?
◈ យើងគួរធ្វើការកត់សម្គាល់ លើផ្នែកសំខាន់ៗក្នុងការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្ត Marketing មានដូចជា៖
· ប្រភពហិរញ្ញវត្ថុ
​          - មើលខ្លួនឯង
          - មើលគូប្រជែង
· ភាពជាបុគ្គលិក
· សម្ភារៈ
· រៀបចំសកម្មភាពកិច្ចការ
· ត្រូវធ្វើការត្រួតពិនិត្យដោយយកចិត្តទុកដាក់ថា តើត្រូវតាមផែនការឬទេ?
· ធ្វើការកែតម្រូវលើសកម្មភាពដែលអវិ​ជ្ជាមាន

តើនៅឆ្នាំ ១៩៨៩ តើសភានៃសាធារណរដ្ធប្រជាមានិត​កម្ពុជាបានធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ធនុញ្ញដូចម្តេចខ្លះ?
◈ សភានៃសាធារណរដ្ធប្រជាមានិតតិកម្ពុជា បានធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ធនុញ្ញ៖
· ប្តូរទង់ជាតិ បទភ្លេងជាតិ ឈ្មោះប្រទេស លុបបំបាត់ទោសប្រហារជីវិត
· បង្កើតសេដ្ធកិច្ចទីផ្សារសេរី កម្មសិទ្ធិដីធ្លី

ដូចម្តេចដែលហៅថាបញ្ហាចិត្តសង្គម?
◈ បញ្ហាចិត្តសង្គម គឺជាការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តរបស់មនុស្សទៅនឹងព្រឹត្តិការណ៍សង្គម។

ដើម្បីអនុវត្តគោលនយោបាយវិមជ្ឈការកម្ពុជា តើការបោះឆ្នោះក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្គាត់ ចាប់ផ្ដើមនៅឆ្នាំណា? ហើយក្រុមប្រឹក្សានេះមានតួនាទីអ្វីខ្លះ?
◈ ដើម្បីអនុវត្តគោលនយោបាយវិមជ្ឈការកម្ពុជា ការបោះឆ្នោះក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ អាណាត្តិទី ១ ចាប់ផ្ដើមនៅឆ្នាំ ២០០២។ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ មានតួនាទីដូចតទៅ៖
• លើកកម្ពស់ និង គាំទ្រអភិបាលកិច្ចល្អ ដោយការគ្រប់គ្រង ចាត់ចែង និង ប្រើប្រាស់ធនធានដែលមានស្រាប់ ប្រកបដោយចឹរភាព ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍននិង ឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការឃុំ សង្កាត់។
• បម្រើផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន និង គោរពផលប្រយោជន៍ជាតិ ឱ្យស្របគ្នានឹងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋភិបាល ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីបានជ្រួតជ្រាប និង អនុវត្ត។

តើវប្បធម៌ និង សង្គមធម៌មានទំនាក់ទំនងគ្នាដូចម្តេច?
◈ ទោះបីវប្បធម៌ និង សង្គមធម៌ជាមែកធាងនៃអអរិយធម៌ក៏ដោយ ក៏មានទស្សនៈមួយចំនួនយល់ខុសៗគ្នា អំពីការរីកចម្រើននៃអរិយធម៌ ដោយឱ្យតម្លៃលើកត្តាមួយផ្នែកៗ​ តាមការយល់ឃើញរបស់គេជាក់ស្តែង ដូចជាមតិខាងក្រោម៖
• មតិទី ១៖ គេយល់ថា កម្លាំងអរិយធម៌ស្ថិតនៅលើវប្បធម៌ ពោលគឺ វប្បធម៌ គឺជា បុព្វហេតុនៃការជឿនលឿនរបស់មនុស្ស។ គេអះអាងថា ចំពោះចំណេះដឹងមានវិជ្ជាសាសនាអក្សរ អក្សរសិល្ប៍ ការសិក្សាអប់រំ ជាដើម ជាកម្លាំងវប្បធម៌អាចកែប្រែសង្គមមនុស្ស ឱ្យមានកម្រិតជីវភាពខ្ពស់មានចរិយាថ្លៃថ្នូរ មានច្បាប់ ទម្លាប់ត្រឹមត្រូវមានការគ្រប់គ្រងរៀបរយ។
• មតិទី ២៖ គេយល់ថា កម្លាំងអរិយធម៌ស្ថិតនៅលើសង្គមធម៌វិញ ពោលគឺ សង្គមធម៌ជាបុព្វហេតុនៃការជឿនលឿន ព្រោះសង្គមធម៌អាចកែប្រែផ្លាស់ប្តូរទាំងទស្សនៈ ទាំងចិត្តគំនិត ទាំងចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ មនុស្សម្នាក់ៗផង របស់សង្គមទាំងមូលផង។ យ៉ាងណាមិញ ប្រដាប់ប្រើប្រាស់ របៀបបង្កបង្កើនផល និង ចែកផល ច្បាប់សង្គម វិធីរៀបចំសង្គម ព្រមទាំង មនោសាស្រ្តបែបណា ក៏សង្គមបែបនោះដែរ។ ដូចនេះការផ្លាស់ប្តូរសង្គមកិច្ច នយោបាយ ទស្សនៈចិត្តគំនិត ចំណង់ចំណូលចិត្ត ក៏ផ្លាស់ប្តូរទៅតាមនោះដែរ។ ដូចជា​វណ្ណៈមនុស្ស សាសនា ជំនឿ ក៏បាត់បង់ដោយសារការផ្លាស់ប្តូរសង្គមធម៌។ រួមសេចក្តីមក ថ្វីត្បិតតែទស្សនៈទាំងពីរខាងលើនេះ មានលក្ខណៈខុសប្លែកពីគ្នាខ្លះក៏ដោយ ក៏វាជាកម្លាំងពីរសម្រាប់គាំទ្រ និង ធ្វើឱ្យអរិយធម៌រីកចម្រើន ឯសង្គមក៏ដូចគ្នាដែរ។ ជាការពិតវប្បធម៌ និង សង្គមធម៌មានទំនាក់ទំនងគ្នាយ៉ាងជិតស្និត មានឥទ្ធិពលលើគ្នាទៅវិញទៅមក បំពេញឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមកដូចកាយ និង ចិត្តនោះដែរ។

តើសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមានវិសមិតភាពដែរឬទេ?
◈ មានវិសមិតភាពជាមួយមុខងារ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា រាជរដ្ឋាភិបាល ចៅក្រមក្នុងតំណែងតំណែងណាមួយក្នុង មុខងារសាធារណៈ ប្រធាន ឬ អនុប្រធានគណបក្សនយោបាយ ប្រធាន ឬ អនុប្រធានសហជីព។

ដើម្បីទាញយករ៉ែមកប្រើប្រាស់ គេប្រើវិធីអ្វីខ្លះ?
◈ ដើម្បីទាញយករ៉ែ គេប្រើវិធី ២ យ៉ាង គឺ៖
· ការបូមរយករ៉ែ គឺជាវិធីទាញយករ៉ែលើផ្ទៃដីដូចជាៈ ខ្សាច់ ក្រួស និង កំណប់រ៉ែផ្សេងទៀត ដែលនៅបាតទន្លេ ឬ សមុទ្រ ដោយប្រើប្រដាប់ចូកពិសេសម៉្យាង។
· ការជីកយករ៉ែ មានបួនប្រភេទ៖ ការជីកយកដោយចំហ ការចូកយកដោយផ្ទាល់ ការជីកយករ៉ែផ្តេក និង ការជីកយករ៉ែបញ្ឈរ។

តើមូលដ្ឋានគ្រឹះគណនេយ្យរវាបានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?
◈ ក្រោយពីបានសិក្សាមុខវិជ្ជា មូលដ្ឋានគ្រឹះគណនេយ្យរួច បានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ដូចជា៖
· ស្គាល់ពីនិយមន័យគណនេយ្យ​។
· បានយល់ពីអ្វីជា គណនេយ្យ​ គណនី ស្មៀនគណនេយ្យ។
· បានស្គាល់ពីការប្រើប្រាស់នូវព័ត៌មានគណនេយ្យ និង របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ។
· បានស្គាល់ពីការវាស់វែង​ ប្រតិបត្តិការអាជីវកម្ម។
· ស្គាល់ពីការកត់ត្រា និង​ បញ្ចូលប្រតិបត្តិការទៅក្នុង ទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ និង សៀវភៅធំទូទៅ។
· ស្គាល់ពីការវាស់វែងចំណូលអាជីវកម្មមានរបាយការណ៍ ប្រាក់ចំណេញ (Income statement) ជាដើម។
· ស្គាល់ពីការកែតម្រូវរបាយការណ៍។
· ការបំពេញខួបគណនេយ្យ។
· គណនេយ្យសម្រាប់ប្រតិបត្តិការលក់។

តើវត្ថុសិក្សារបស់ទស្សនវិជ្ជាមានវិវត្តិដូចម្តេចខ្លះ?
◈ ពីបុរាណកាល ទស្សនវិជ្ជាជាពុទ្ធិសកល ជាស្យង់នៃស្យង់ទស្សនវិជ្ជាសិក្សាគ្រប់ស្យង់ក្តោបគ្រប់ស្យង់ទាំងអស់។ មកដល់សតវត្សរ៍ទី ១៩ ស្យង់បានឯករាជ្យវត្ថុសិក្សារបស់ទស្សនវិជ្ជា ត្រូវបានវបង្រួមមកត្រឹមសិក្សាពីចិត្តវិទ្យា សីលវិជ្ជាកត្តវិជ្ជា និង បរមត្ថវិជ្ជា។ ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៦០ មក មុខវិជ្ជាទាំងបួនត្រូវបាន​បង្រួមចូលគ្នាជាពីរ គឺ ពុទ្ធិ និង អំពើដែលជាមុខសញ្ញាសិក្សារបស់ទស្សនវិជ្ជា។

តើសង្គម និង គ្រួសារ មានតួនាទីយ៉ាងដូចម្តេចដើម្បីកសាងមនុស្សអោយទៅជាមនុស្សពេញលេញ។
◈ ដើម្បីកសាងមនុស្ស អោយទៅជាមនុស្សពេលលេញ (ពេញលក្ខណៈ) គឺ៖
ក. សង្គមមានតួនាទី៖
· ពង្រឹងច្បាប់ និង ក្រមសីលធម៌សង្គមតាមរយៈការអប់រំ ការធ្វើគំរូឈានមុខរបស់អ្នកដឹកនាំ ដោយប្រព្រឹត្តទង្វើ ជាកុសល (អំពើល្អ)
· ប្រកាន់យ៉ាងខ្ជាប់ខ្លួន និង ពង្រឹងនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមក។
· បំបាត់នូវរាល់ទំនាស់ ការប្រេះឆា តាមរយៈការសន្តោសប្រណី ប្រកបដោយភាពអធ្យាស្រ័យ អត់ឱនគ្នា បំបាត់ហិង្សា ភាពឃោរឃៅ អំពើពាលាអាវ៉ាសែ គ្រប់រូបភាព ពិសេស តាមរយៈទូរទស្សន...
· ពង្រឹងបរិយាកាសអព្យាក្រឹក្យ មិនប្រកាន់បក្សពួក មានភាពអយុត្តិធម៌សង្គម បណ្តុះនូវភាពថ្លៃថ្នូរ។
· ផ្តល់នូវការលើកទឹកចិត្ត គ្រប់រូបភាព ដល់បុគ្គល ឬ ក្រុមមានសកម្មភាពល្អ ជាប្រយោជន៍ដល់សង្គម។
ខ. គ្រួសារមានតួនាទី ត្រូវអប់រំខ្លួនផ្ទាល់ និង សមាជិកគ្រួសារដោយ៖
· ចេះទទួលខុសត្រូវ ប្រកបដោយសតិសម្បជញ្ញៈ
· មានក្រមសីលធម៌ គុណធម៌ ល្អប្រពៃ
· មានទំនាក់ទំនងល្អក្នុងផ្ទៃគ្រួសារ បា្រសចាកអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និង មជ្ឃដ្ឋានជុំវិញ។ ប្រកាន់នូវធម៌ខន្តី និង សម្របសម្រូលនូវការគោរពសិទ្ធិ រវាងមនុស្សផងគ្នា។
· ផ្តល់នូវគំនិតល្អៗដល់កូនចៅ និង នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។

ហេតុអ្វីបានគេចាត់ទុកមនុស្ស ជាប្រភពពិតនៃតំលៃ?
◈ បានជាគេចាត់ទុកមនុស្ស ជាប្រភពពិតនៃតំលៃព្រោះមនុស្សមានសម្បទាពិសេសសំខាន់ពីរ ជាចាំបាច់សំរាប់បង្កើត និង សំរាប់យល់ពីតំលៃ។ សម្បទាពិសេសទាំងពីរនោះ គឺ វិន័យ និង វិចារណញាណ។ ហើយសម្បទាទាំងពីរនោះ គ្មានចំពោះសត្វទេ។