តើអ្នកត្រូវពន្យល់ទៅភ្ញៀវទេចរណ៍យ៉ាងដូចម្តេចចំពោះ “ព្រហ្មមុខបួននៅប្រាសាទបាយ័ន”?
◈ ការ​ពន្យល់ “ព្រហ្មមុខបួននៅប្រាសាទបាយ័ន”
· ជាស្នាព្រះហស្ថព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័ន ទី ៧
· ប្រាង្គប្រាសាទបាយ័ន សុទ្ធសឹងជារូបចម្លាក់ “ព្រហ្មមុខបួន”
· ប្រាង្គប្រាសាទបាយ័នមាន ៥៤ តំណាងឱ្យចំនួនខេត្តខ្មែរសម័យកាលនោះ
· ជាលក្ខណៈពិសេសមួយនៃស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ
· មុខបួនបង្កប់ដោយស្នាមញញឹមដែលតំណាងឱ្យព្រហ្មវិហារធម៌ទាំង ៤ គឺ៖
១. មេត្តា៖ ផ្សព្វផ្សាយ សេចក្តីរាប់អាន ទៅរកសព្វសត្វ
២. ករុណា​៖ ផ្សព្វផ្សាយ សេចក្តីអាណិតទៅរកសព្វសត្វ
៣. មុទិតា៖ ផ្សព្វផ្សាយ សេចក្តីអំណរទៅរកសព្វសត្វ
៤. ឧបេក្ខា៖ ផ្សព្វផ្សាយ សេចក្តីស្មោះស្មើទៅរកសព្វសត្វ។
· ប្រាង្គប្រាសាទនេះតំណាង “លទ្ធិពុទ្ធរាជ”។

ដូចម្តេចដែលហៅថា ករណីយកិច្ច?
◈ ករណីយកិច្ច ជាកិច្ចការចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើ​។
° ករណីយកិច្ច ជាលក្ខណៈនៃអ្វី ដែលតំរូវមកលើការកំណ​ត់ចិត្តដោយសេរីរបស់មនុស្ស។
° ករណីយកិច្ច ជាភាពចាំបាច់នៃអំពើដោយសេរី នៅក្រោមបញ្ជាដាច់អហំការរបស់វិចារណញាណ ឬ ជាបញ្ជាដាច់អហំការមួយ។
* អាចសង្ខេបមក ករណីយកិច្ចមានន័យពីរបែប គឺ៖
· តាមន័យសាមញ្ញ ករណីយកិច្ចជាកម្មវត្ថុនៃសីលនិយម ជារូបធាតុនៃកាតព្វកិច្ច។
· តាមន័យទស្សនៈវិជ្ជា ករណីកិច្ចសំគាល់នូវទិដ្ឋភាពដាច់ណាត់​នៃច្បាប់ ចំពោះញាណមនោសញ្ចេតនានាំអោយដឹងថា ខ្លួនមានការបង្ខិតបង្ខំ។

តើប្រាសាទព្រះវិហារមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ?
◈ លក្ខណៈពិសេសនៃប្រាសាទព្រះវិហា មានដូចជា៖
· ប្រាសាទគោបុរៈ ទាំង ៤ ដែលមានហូរហែតាមផ្លូវឡើងទៅកាន់កំពូល សុទ្ធតែសាងសង់លើខឿនដែលមានប្រាំថ្នាក់។
· យើងសង្គេតឃើញថា នាគរាជធំៗទាំងគូ ដែលសន្ធឹងខ្លូនយាមអមមហាវិថីក្នុងប្រាសាទ មានក្បាលប្រាំពីរ តែគ្មានក្បាំងក្រោយដូចនាគឡើយ។
· ប្រាសាទ ឬ គោបុរៈ ទាំង ៤ សុទ្ធតែមានយ៉លយទៅមុខ មានក្លោងទ្វារាងត្រីកោណជាដំបូលគ្មានប្រក់ថ្ម ឬ គ្បឿងពីលើទេ។
· ក្លោងទ្វានីមួយៗផ្នែកខាងលើ មានចែកចេញជាពីររចនាបថ។ រចនាបថទី ១ សម្រាប់ទ្វារទៅកាន់ប្រាសាទធំទាំង ៤ មានរាងត្រីកោណដោយចុងមុំបាតទាំងពី ២ នៅខាងក្រោយគូចមូល ដូចគូថខ្យង ដែលមើលពីចំងាយទៅ​ មានរូបភាពដូចក្បាលនាគ។ ឯកំពូលលើមានរាងមូលទ្រវែងស្រួច នៅ​លើរំលេចទៅដោយក្បាច់ជាស្លឹកឈើ។ រចនាបថទី ២ គឺសម្រាប់ទ្វារធម្មតាតូចតាច តាមច្រកផ្សេងៗជាបន្ទាប់បន្សំ ដែលផ្នែកខាងលើមានរាងទ្រវែងស្រួច ទៅលើមានបីស្រទាប់ ពីតូចទៅធំ ហើយដែលឆ្លាក់តាមលំនាំស្លឹកឈើ។
· បន្ទាប់មកទៀត គឺលក្ខណៈពិសេសដែលសាងសង់នៅលើកំពូលភ្នំ លេចផុសចំកណ្តាលអាកាស ខុសប្លែកអំពី ប្រាសាទនានា ដូចជា ប្រាសាទវត្តភូ និង កោះកេរ្តិ៍ជាដើម។
· ឯលក្ខណៈពិសេសមួយទៀត គឺកាំជណ្តើរ និង មហាវិថីធំៗ ដែលសាងក្រាលទៅ​ដោយផ្ទាំងសិលាធំៗ។ ដូនតាខ្មែរបានលើក ចិតភ្នំ និង ផ្ទាំងថ្មបន្តបន្តុបពីលើគ្នាយ៉ាងរាបស្មើរ ឆ្លងកាត់ពីប្រាសាទមួយទៅប្រាសាទមួយ រហូតដល់កំពូល។
· រូបចម្លាក់ទាំងអស់សុទ្ធតែលើកយកព្រះអាទិទេព មានព្រះសិវៈ ព្រះវិស្ណុ និង ព្រះឥន្ទមកឆ្លាក់។
· គេពុំឃើញមានរូបទេពអប្សរា ដូចជា ប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ ប្រាសាទបន្ទាយស្រី បឹងមាលា និង ប្រាសាទអង្គរវត្តទេ ទោះបីជាប្រាសាទព្រះវិហា បានទទួលឥទ្ធិពលអំពីប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ និង បន្ទាយស្រី​ ក៏ដោយ។
· ឯរូបទ្វារបាល ឬ ឆ្មាំយាមបាលទ្វារក៏គ្មានដែរ គឺខុសអំពីប្រាសាទដទៃ។
🔆 ដូចនេះ ប្រាសាទព្រះវិហារ មិនគ្រាន់តែជាមោទភាពក្នុងផ្នែកសិល្បៈវប្បធម៌ប៉ុណោះទេ ប្រាសាទព្រះវិហារក៏ជាមោទភាពដ៏ធំធេង ឧត្តុង្គឧត្តមរបស់ខ្មែរក្នុងវិស័យទ្រឹស្តី គំនិត ប្រាជ្ញាញាណ នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច កសិកម្ម យោធា គ្រប់គ្រង និង ប្រវត្តិសាស្ត្រឮ។ល។
☆ ម៉្យាងវិញទៀត ប្រាសាទព្រះវិហារជាសក្ខីភាពនៃមហាអំណាចចក្រភពខ្មែរ ជាសក្ខីភាពខ្ពង់ខ្ពស់ចេះកសាង ស្ថាបនាជាតិតាមផ្លូវល្អត្រឹមត្រូវ ប្រត្យក្សនិយម និង ជាសក្ខីភាពនៃសេចក្តីក្លាយហាន អង់អាចពូកែរបស់ខ្មែរក្នុងការបន្តរវេនគ្នាឱ្យមានចីរភាព។ កត្តានេហើយ ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសខ្មែរមានទឹកដីធំទូលាយ ក្លាយជាចក្រភពយ៉ាងធំធេងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។

តើធ្មូលវិញ្ញាណនៅក្នុងរន្ធច្រមុះហៅថាអ្វី? ហេតុអ្វីបានជានៅពេលផ្ដាសាយអ្នកមិនអាចដឹងក្លិន និង រសជាតិបាន?
◈ ធ្មូលវិញ្ញាណនៅក្នុងរន្ធច្រមុះហៅថា កោសិកាឃានវិញ្ញាណ។ បានជានៅពេលផ្ដាសាយ យើងមិនអាចដឹងក្លិន​ និង រសជាតិបាន ពីព្រោះស្រទាប់ស្លេស្មរនៅក្នុងរន្ធច្រមុះ ក្លាយជាខាប់ដែលធ្វើអោយកោសិកាឃានវិញ្ញាណ គ្មានលទ្ធភាពបំពេញនាទីបានត្រឹមត្រូវ។

ចូរប្រៀបធៀបព្រៃលិចទឹក និង ព្រៃតំបន់ខ្ពស់។
◈ ការ​ប្រៀបធៀបព្រៃលិចទឹក និង ព្រៃតំបន់ខ្ពស់៖
ក. ព្រៃលិចទឹក
· ជាព្រៃដែលមាននៅតាមមាត់បឹង ឬ សមុទ្រនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប ទំនាបទាបៗក្នុងខេត្តកោះកុង មានដើមកោកាង ដើមចាក ដើមតាអោន ដើមស្មាច់ ជាដើម ពុំមានដើមឈើធំៗទេ។ ព្រៃទាំងនេះ ជាជំរកត្រីយ៉ាងសំខាន់។
ខ. ព្រៃតំបន់ខ្ពស់មាន
· ព្រៃរបោះដែលមានដើមឈើធំៗ ដុះមិនសូវញឹក ហើយមានស្មៅ និង ស្បូវដុះពីក្រោម មានច្រើននៅខ្ពង់រាបខាងជើង និង ខ្ពង់រាបមណ្ឌលគីរី។
· ព្រៃស្តុក មានដើមឈើធំៗ ដុះប្រជ្រៀតគ្នាយ៉ាងញឹក ហើយមានបណ្ណង្គជាតិ រពាក់ ផ្តៅ វល្លិ៍នៅពីក្រោម។ ព្រៃនេះ សំបូរមាននៅតាមជួរភ្នំក្រវាញ ជួរភ្នំដងរែក និង ខ្ពង់រាបរតនគីរី។

តើអ្នកជាគ្រូបង្រៀនត្រូវមានភារកិច្ចយ៉ាងណាដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហាទាំងនេះ?
◈ ស្ថិតនៅចំពោះមុខបញ្ហាទាំងនេះ គ្រូបង្រៀនត្រូវមានភារៈកិច្ច និង អាកប្បកិរិយា ដូចតទៅ៖
· ត្រូវគោរពច្បាប់សង្គមឱ្យបានភ្ជាប់ខ្លួន ដើម្បីក្លាយជាពលរដ្ឋល្អរបស់សង្គមជាតិ។
· រស់នៅត្រូវមានសីលធម៌ល្អ គោរពឪពុកម្តាយ បងប្អូន គ្រូចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ដើម្បីឱ្យសក្តិសមជាកូនល្អ សិស្សល្អ។
· ត្រូវតែខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រឱ្យបានពូកែ ដើម្បីយកចំណេះដឹងមកចិញ្ចឹមគ្រួសារ និង កសាងប្រទេសជាតិ។
· ត្រូវតែជៀសវាង​នូវអំពើអបាយមុខ (ស្រី ស្រា ល្បែងគ្រឿងញៀន...) ឱ្យបានដាច់ខាត។

តើក្រដាសតូចមានគំរូដូចម្តេចទៅ?
◈ គំរូក្រដាសតូច៖

                                                                                     ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

​​​​​​​​​                                                                                 ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ

Logo

.............................                                                            

.............................

                                                                                         សូមគោរពជូន

                                                                                ឯកឧត្តម...........................

            កម្មវត្ថុ ៖ .............................................................................................................................................

                          ............................................................................................................................................

                          ...................................................................................................................................។

            ដើម្បី ៖ ....................................................................................................................................។

                                                                                                                                    ដោយគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់

                                                                                                                         រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី.....ខែ......ឆ្នាំ.........

​​​​​​​​                                                                                                                             ជំនួយការ ឬនាយកខុទ្ទកាល័យ

ប្រទេសកម្ពុជាយើងបានប្រើប្រាស់ដុល្លារូបនីយកម្ម។ តើដុល្លារូបនីយកម្មមានគុណសម្បត្តិអ្វីខ្លះ?
◈ គុណសម្បត្តិ គឺនៅត្រង់ថានៅក្នុងពេលដែលសាធារណជន មិនមានទំនុកចិត្តលើលុយរៀល ការអនុញ្ញាតឲ្យចាយលុយដុល្លារ អាចបញ្ចៀសកុំឲ្យកម្ពុជា ត្រូវប្រឈមមុខនឹងចលនាហូរចេញមូលធនទៅក្រៅប្រទេស។ ដោយសារតែមិនមានទំនុកចិត្តលើលុយរៀល អ្នកមានលុយមិនចង់រក្សាទុកលុយរៀលច្រើន ហើយនាំគ្នាស្វះស្វែងរកកន្លែងទុកលុយជាដុល្លារ ឬ លុយបរទេសផ្សេងទៀតដែលគេគិតថា មានហានិភ័យតិចជាង។ ប្រសិនបើនៅកម្ពុជា ដុល្លារមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើចរាចរយ៉ាងទូលំទូលាយដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ ដើម្បីអាចទុកលុយជាដុល្លារ គេប្រាកដជាត្រូវយកលុយទៅទុកនៅក្នុងធនាគារនៅឯក្រៅប្រទេស ហើយមូលធនដែលជាកត្តាសំខាន់ សម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ នឹងត្រូវហូរចេញទៅក្រៅប្រទេស។ ឬក្នុង ករណីខ្លះទៀត អ្នកមានលុយដែលមិនចង់ទុកជាលុយរៀល ហើយក៏មិនអាចទុកជាដុល្លារនៅក្នុងប្រទេសបាន អាចនាំគ្នាយកលុយទៅទិញមាសទុកជំនួសវិញ។ ការទុកលុយជាមាសនេះ ក៏មិនខុសពីការយកលុយទៅទុកនៅឯធនាគារបរទេសដែរ គឺវានាំឲ្យកម្ពុជាត្រូវបាត់បង់មូលធនសម្រាប់ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ គុណប្រយោជន៍មួយទៀតនៃការចាយលុយដុល្លារ គឺវាជួយសម្រួលដល់កម្ពុជាក្នុងការធ្វើសមាហរណកម្មក្នុងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ។ ដុល្លារអាមេរិក ដែលជារូបិយប័ណ្ណដ៏មានស្ថិរភាព បានជួយកម្ពុជាឲ្យមានស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និង បង្កើតបរិយាកាសដែលមានអំណោយផលសម្រាប់ការធ្វើជំនួញ។ ការចាយលុយដុល្លារធ្វើឲ្យអ្នកជំនួញ អាចកាត់បន្ថយការចំណាយទៅលើការប្តូរប្រាក់ រវាងលុយរៀល និង លុយដុល្លារ ហើយហានិភ័យនៃអត្រាប្តូរប្រាក់ក៏ត្រូវកាត់បន្ថយច្រើនផងដែរ។ ទាំងនេះ គឺជាកត្តាសំខាន់មួយ ដែលជំរុញឲ្យមានវិនិយោគបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ។

តើអ្វីទៅជាមូលដ្ឋានក្នុងការវិភាគឱកាស និង ស្ថានភាព?
◈ មូលដ្ឋានក្នុងការវិភាគឱកាស និង ស្ថានភាពគឺពាក្យថា ឧប្បមា។

ហេតុអ្វីបានជាមានវត្តមានអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅប្រទេសកម្ពុជា?
◈ វត្តមាន អាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅប្រទេសកម្ពុជា៖
· ដកអាវុធ កងទ័ពគ្រប់ភាគីខ្មែរ
· បញ្ចូលរដ្ធអំណាច ទាំងសងខាងរួមគ្នា
· រៀបចំការបោះឆ្នោតជាសេរី
· នាំជនភៀសខ្លួន ត្រឡប់មកមាតុភូមិ

តើព្រឹត្តិការណ៍នៃការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តជាអ្វី?
◈​ ព្រឹត្តិការនៃការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត ជាព្រឹត្តិការណ៍ទាំងឡាយណាដែលបង្កឱ្យមានសេចក្តីរន្ធត់ ភាពគ្មានលំនឹង ការគ្រោះថ្នាក់មានរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ការគំរាមគំហែងដែលបង្កឱ្យមានរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ឬ មរណភាព។

តើប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងពីថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំណា?
◈ ប្រទេសកម្ពុជា បានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងពីថ្ងៃទី ០៩ ខែ វិចិ្ឆកា ឆ្នាំ ១៩៥៣។

តើក្រុមប្រឹក្សាស្បៀងអាហារពិភពលោកបង្កើតដោយអ្នកណា?
◈ ក្រុមប្រឹក្សាស្បៀងអាហារពិភពលោកបង្កើតឡើងដោយមន្រ្តីនៃរដ្ឋាភិបាលនីមួយៗ WFC គឺជាអង្គការកម្រិតខ្ពស់ជាងគេនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលទាក់ទងជាមួយនឹងបញ្ហាចំណីរអាហារ។ អង្គការនេះជាអ្នកកំណត់គោលបំណងសាកល គូសព្រាងអំពីមធ្យោបាយដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលបំណងទាំងនោះនិងកៀបគរការឧបត្ថម្ភនយោបាយនិងហិរញ្ញវត្ថុពីប្រទេសជាសមាជិក។ អង្គការនេះ មានការប្រជុំប្រចាំឆ្នាំម្តង ប៉ុន្តែអាចបើកសម័យប្រជុំពិសេសៗបាន។

តើនរណាខ្លះអាចបញ្ជូនច្បាប់ដែលអនុម័តរួចទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ក្រោយច្បាប់នោះប្រកាសប្រើរួចហើយ?
◈ មានព្រះមហាក្សត្រ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានរដ្ឋសភា តំណាងរាស្រ្ត ១/១០ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ឬ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ១/៤ ឬ តុលាការ អាចសុំឲ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញពិនិត្យធម្មនុញ្ញភាពនៃច្បាប់នោះ។ ប្រជារាស្ត្រមានសិទ្ធិប្តឹង អំពីធម្មនុញ្ញភាពនៃច្បាប់តាមរយៈតំណាងរាស្ត្រ ឬ ប្រធានរដ្ឋសភា ឬ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ឬ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ព្រះមហាក្សត្រ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ឬ តុលាការ។

ចូរប្រៀបធៀបរ៉ែលោហៈ និង រ៉ែអលោហៈដោយរកឧទាហរណ៍មកបញ្ជាក់?
◈ ប្រៀបធៀបរ៉ែលោហៈ និង រ៉ែអលោហៈ៖
• រ៉ែលោហៈ ជារូបធាតុមានលក្ខណៈពិសេស មានផ្លេកលោហៈ ហើយចំលងកំដៅ និង អគ្គិសនីបានល្អ ដូចជា ដែក (Fe) ទង់ដែង (Cu) ប្រាក់ (Ag) មាស (Au) សំណ (Pb) អាលុយមីញ៉ូម (AI)។
• រ៉ែអលោហៈ ជារូបធាតុដែលគ្មានផ្លេកលោហៈ ហើយចំលងកំដៅ និង អគ្គិសនីខ្សោយ គេមិនអាចផែ ឬ ហូតជាលួសបានទេ។ ប្រភេទរ៉ែអលោហៈ រួមមាន ក្លរ (Cl) ផូស្វាត (Po3) ស្ពានធ័រ (S) កាបូន (C) ជាដើម។

តើសកម្មភាពអាជីវកម្មមានមានអ្វីខ្លះ?
◈ សកម្មភាពអាជីវកម្ម មាន ៣៖
ក. សកម្មភាពហិរញ្ញវត្ថុ រាប់បញ្ចូលទាំងធនធានរបស់ម្ចាស់ និង ឥណទាន (ធនធាន និង សម្ភារៈ) ដើមទុនម្ចាស់ដាក់ដំបូង។
ខ. សកម្មភាពវិនិយោគ រាប់បញ្ចូលទាំងការទិញ ដី អាគារ គ្រឿងបរិកា្ខ និង ធនធានផ្សេងទៀង សម្រាប់តម្រូវការប្រតិបត្តិការអាជីវកម្ម។
គ. សកម្មភាពប្រតិបត្តិការ គឺ រាប់បញ្ចូលការលក់ទំនិញ និង សេវាកម្មមានដល់អតិថិជន។
​+ គោលដៅអាជីវកម្ម មាន ២ គឺ៖
· ផលប្រយោជន៍ គឺជា សមត្ថភាពដែលទាញយកកម្រៃគ្រប់គ្រាន់ពីចំណូល និង រួមបញ្ចូលទាំងធនធានវិនិយោគ។
· លទ្ធភាពសង់បំណុល មានន័យថា ក្រុមហ៊ុនអាចមានលទ្ធភាព សងបំណុលបានប៉ុន្មានភាគរយនៃការជំពាក់។

អ្វីជាអំពើ?
· អំពើ គឺអ្វីដែលមនុស្សធ្វើ ហើយបានលទ្ធផលមកពីគ្រប់វិស័យ ដូចជា វិស័យឧស្សាហកម្ម សិល្បៈសីលវិជ្ជាសង្គមវិទ្យា។​ល។
· អំពើ គឺជាការសិក្សាតាមចិត្តវិទ្យា អំពីល័ក្ខខ័ណ្ឌនៃទង្វើរបស់មនុស្សអំពីវិស័យផ្សេងៗរបស់ទង្វើមនុស្ស។

តើអត្តសញ្ញាណជាតិជាអ្វី? តើអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរមានអ្វីខ្លះ?
◈ អត្តសញ្ញាណជាតិ ជាគ្រឿងសំគាល់របស់មនុស្សរស់នៅក្នុងសហគមន៍មួយ ដែលជាទូទៅមានភាសា និង វប្បធម៌ដូចគ្នា រស់នៅលើទឹកដីជាមួយគ្នា មានអតីតកាលដូចគ្នា មានមនោសញ្ចេតនា និង ឆន្ទៈដូចគ្នាបង្កើតបានជាចរិកដូចគ្នា។
▪︎ អត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ រួមមាន៖
· ឈ្មោះមនុស្ស ទីកន្លែង ធម្មជាតិ (ដើមត្នោត...)
· ការស្លៀកពាក់ (ហូរ ផាមួយ)
· ភាសា (គ្មានការលើកដាក់សំលេង)
· ការប្រាស័យទាក់ទង (សំពះ អង្គុយ...)
· សិល្បៈ (តន្ត្រី របាំ...)
· ការរស់នៅ (លំនៅដ្ឋាន ការទទួលទាន)
· ល្បែងប្រជាប្រិយ (លាក់កន្សែង ចាប់កូនខ្លែង...)

ចូរសិក្សាអំពីធម្មជា​តិ នៃសីលតំលៃ។
◈ ធម្មជាតិនៃសីលតំលៃមាន ៤ គឺ៖
• សីលតំលៃ ដែលចេញពីចំណ​ងនៃ​បុគ្គលម្នាក់ៗ គឺជាអន្តោវត្ថុមាន នឹងឆន្ទះមនុស្ស រឺជាតំលៃដែលលេចឡើងដោយឯកឯងក្នុងញាណ ដែលជាទីប្រាថ្នារបស់មនុស្សទូទៅ។ ឧទាហរណ៍ យើងចង់​បានសុខសន្តិភាព សេរីភាព យុត្តិធម៌ ហើយអ្នកដទៃក៏ចង់បានដូចគ្នាទើបយើងសន្និដ្ឋានថា វត្ថុទាំងនោះមានសីលតំលៃ។
• សីលតំលៃ មានពីធម្មជាតិ ដែលមនុស្សមិនអាចជៀសផុត ជាសីលតំលៃដែលបានតំរូវមកលើយើង ដោយអំណា​ចធិបតីមួយ ពីកំនើមានទំរង់ជាកាត​ព្វកិច្ច និង សត្តិនៅក្រៅញាណយើង។ ឧទាហរណ៍ មាតាបិតាបង្កើតកូន និង ចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សាកូន។
• សីលតំលៃទាំងឡាយណា ដែលមានគូបដិបក្ខៈ ជាតំលៃពីរ ដែលដៅឆ្ពោះទៅរកទិសដៅពីរផ្ទុយគ្នា ហើយសីលអំពើមួយអាចមានសីលតំលៃមួយតែក៏ជាកំហុសមួយដែរ​។ ឧទាហរណ៍ គ្រាប់បែកបរមាណូ មានតំលៃសំរាប់បញ្ឈប់សង្រ្គាមលោកលើកទីពីរ តែអ្នករងគ្រោះគឺជនជាតិជប៉ុន។ ឯការរកឃើញរូបមន្តអាវុធបរមាណូ អាចវបញ្ឈប់សំទុះប្រើប្រាស់អាវុធនេះ នៅពេលក្រោយបាន។ ព្រោះតំលៃរបស់វានៅត្រង់មនុស្សខ្លាច ពុំហ៊ានយកវាមកប្រើសំរាប់ធ្វើសង្គ្រាម។

តើប្រាសាទព្រះវិហាមានទីតាំងនៅកន្លែងណា? ចូររៀបរាប់ពីប្រវត្តិសំខាន់ៗខ្លះស្តីពីប្រាសាទព្រះវិហារ។
◈ ប្រាសាទព្រះវិហារ តាំងនៅលើជូរភ្នំដងរែក (ពីជំរាលភ្នំដល់កំពូលភ្នំ) និង ស្ថិតក្នុងខេត្តព្រះវិហារ។
▪︎ ប្រវត្តិសំខាន់ៗ ស្តីពីប្រាសាទព្រះវិហារ៖
· លើកទី ១៖ ព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី ១ គ.ស ៩០០
· លើកទី ២៖ ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១ គ.ស ១០៥០
· លើកទី ៣៖ ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ៣ គ.ស ១១៥០
· សៀមឈ្លានពានលើកទី ១ នៅឆ្នាំ ១៩៥៤
· តុលាការអន្តរជាតិ សម្រេចឱ្យកម្ពុជាឈ្នះក្តីលើប្រាសាទព្រះវិហារថ្ងៃទី ១៥ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២ (ទីក្រុង ឡាអេ ប្រទេសឡាអេ)។
· សៀមដកទ័ពចេញតាមបញ្ជាថ្ងៃទី ១៥ កក្កដា ១៩៦២។
· បញ្ជូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកថ្ងៃទី ០៧ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨។
· សៀមឈ្លានពានលើកទី ២​ ថ្ងៃទី ១៥ កក្តដា ឆ្នាំ ២០០៨។

តើក្រុមប្រឹក្សាស្បៀងអាហារពិភពលោក (WFC) មានសមាជិកប៉ុន្មានរូប? បង្កើតនៅឆ្នាំណា? ដើម្បីអ្វី?
◈ ក្រុមប្រឹក្សាស្បៀងអាហារពិភពលោក (WFC) មានសមាជិក ៣៦ រូប។ បានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៤។ ដើម្បីត្រួតមើលបញ្ហាគោលនយោបាយសំខាន់ៗ​ ដែលជះឥទ្ធិពលដល់ស្ថានភាពចំណីអាហារពិភពលោក និង ធ្វើការបង្កើតនូវធ្វើវិធីសាស្រ្តបញ្ចូលគ្នា ដើម្បីឆ្ពោះទៅកាន់ដំណោះស្រាយ។

តើញើសមានធាតុបង្កអ្វីខ្លះ? ហើយញើសមាននាទីដូចម្ដេច?
◈ ធាតុបង្ករបស់ញើសមាន ទឹក សាធាតុខនិជ អ៊ុយរេ និង សារធាតុផ្សេងៗទៀត។ ញើសមាននាទី តម្រូវសីតុណ្ហភាណនៃសារពាង្គកាយតាមរំហូតញើស។

តើប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកតំបន់ឆ្នេរ មានប្រភពនៅឯណា? មានលក្ខណៈយ៉ាងដូចម្តេច?
◈ ផ្លូវទឹកនៅតំបន់ឆ្នេរ មានប្រភពនៅជួរភ្នំក្រវាញ ជាផ្លូវទឹកខ្លីៗ ទឹកហូរខ្លាំងនៅរដូវរស្សា ហើយនៅរដូវប្រាំងមានផ្លូវទឹកខ្លះរីងស្ងួត។

នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មានយុវសិស្សមួយចំនួនកំពុងប្រឈមមុខទៅនឹងបញ្ហាអសកម្ម (ស្រី ស្រា ល្បែង គ្រឿងញៀន)។ តើបញ្ហាទាំងនេះបណ្តាលមកពីអ្វីខ្លះ?
◈ នៅក្នុងសង្គមជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ យុវជនមួយចំនួនកំពុងប្រឈមមុខទៅនឹងបញ្ហាអសកម្ម (ស្រី ស្រា ល្បែងគ្រឿងញៀន...)៖
ក. បណ្តាលមកពីកត្តាគ្រួសារ៖
· គ្រួសារមានជីវភាពក្រីក្រដែលងាយអូសទាញយុវជន។
· គ្រួសារខ្លះមធ្យម រឺ មាន ប៉ុន្តែ បណ្តែតបណ្តោយអោយកូនខ្វះការអប់រំ រឺ ក៏ទំរើសកូន។
· រវល់នឹងការប្រកបមុខរបររកស៊ី រឺ រវល់ក្នុងការងារជាមន្រ្តីរាជការ ដោយមិនបានអប់រំកូន ហើយមានទស្សនៈថា “ការរកស៊ីចិញ្ចឹមផ្គត់ផ្គង់កូនចៅ គឺជាភារកិច្ចតែមួយគត់របស់គ្រួសារ” ធ្វើឱ្យយុវជនទាំងនោះ មានឱកាសគ្រប់គ្រាន់ ងាយនឹងធ្លាក់ទៅក្នុងបញ្ហាសង្គមទាំងនោះ ដូចជា ជក់គ្រឿងញៀនៅតាមផ្ទះសំណាក់ ដើរលួចឆក់ ប្លន់...។
ខ. កត្តាសាលារៀន
· ជីវភាពគ្រូមានកំរិតទាបជាងសិស្ស មិនហ៊ាននិយាយស្តីអប់រំសិស្ស និង ខ្លាចនូវអំពើហិង្សាដែលសិស្សបង្កឡើង តាមគ្រប់រូបភាព។
· សាលាមានពេលវេលាតិចតូចណាស់ ក្នុងការអប់រំ។
· សាលាមានពេលខ្លះខ្លាចឥទ្ធិពលឪពុកម្តាយសិស្ស ដែលមានបុណ្យសក្តិអំណាច តួនាទី។
គ. កត្តាសង្គម
· ការចូលរួមពីមជ្ឈដ្ឋានសង្គមនៅមានកំរិត។
· អំណាចច្បាប់នៅក្នុងសង្គមធូររលុង (ការសហការរវាងតុលាការ និង កំលាំងសមត្ថកិច្ច ពុំទាន់រលូននឹងគ្នា)។
· ការវាយលុកវប្បធម៌បរទេសយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ ដែលធ្វើឱ្យយុវជនងាយទទួលយក និង អនុវត្តដោយល្ងិតល្ងង់គ្មានព្រំដែន។
· ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយចំនួន មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការអប់រំយុវជន ប៉ុន្តែ បែរជាផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមនូវអ្វីដែលអាក្រក់បន្ថែមទៀតដល់យុវជន ដូចជា ខ្សែភាពយន្តអាសអាភាស ប្លន់កាប់ចាក់ ចាប់ជំរិត ទស្សនាវដី **** ដែលប្រឈមមុខនឹងជំងឺកាមរោគ។
· ការសាបព្រោះនូវឥទ្ធិពលអាក្រក់ពីកូនអ្នកមានអំណាចបុណ្យសក្តិនិង ទឹកលុយ ច្រើនតែរួចខ្លួន។
ឃ. កត្តាបុគ្គលផ្ទាល់
· ការសេពគប់សមាសភាពមិត្តភក្តិមិនល្អ។
· ការស្វែងយល់អំពីអ្វីដែលប្លែកៗតាមរយៈការអូសទាញរបស់សំភារៈ លុយកាក់ ដោយការខ្វះការអប់រំ ក្រីក្រ។

តើការបំពេញខ្លឹមសារនៃក្រដាសតូចចែកចេញជាអ្វីខ្លះ?
◈ ការបំពេញខ្លឹមសារនៃក្រដាសតូចចែកចេញ ដូចជា៖
១. កម្មវត្ថុ៖ គេសរសេរកម្ម​វត្ថុឲ្យបានខ្លីច្បាស់លាស់ ងាយយល់។
            ឧទាហរណ៍៖ បើសំណុំឯកសារស្នើសុំគោលការណ៍ ដើម្បីចុះស្រាវជ្រាវនិស្សិតក្រីក្រក្នុងកម្មវត្ថុនៃក្រដាសតូច ត្រូវសរសេរថា “ករណីសំណើរសុំអនុញ្ញាតគោលការណ៍ ដើម្បីចុះស្រាវជ្រាវនិស្សិត ក្រីក្រឈ្មោះ..........នៅខេត្តកំពង់ចាម”។
២. ដើម្បី៖ ត្រង់កន្លែង “ដើម្បី” នេះលេខា ឬ នាយកខុទ្ធកាល័យ ត្រូវសរសេរថាសូមពិនិត្យ និង សម្រេចដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់។
            ក្រៅពីនេះ ត្រង់កន្លែងដើម្បីនេះ គេអាចសរសេរថា “សូមជូនជ្រាបដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់” ឬ “សូមសម្រេចហត្ថលេខា” តាមសាច់រឿងនៃសំណុំរឿង។
            ✽ កំណត់ចំណាំ
            ករណីរឿងស្មុគស្មាញ គេប្រើសាលកបត្រសរសេរមតិយោបល់ជូនថ្នាក់ដឹកនាំ។ បើសំណុំរឿង មិនមានការស្មុគស្មាញទេ គេប្រើក្រដាសតូច។ នៅលើសាលកបត្រ គេអាចធ្វើសេចក្តីសង្ខេបនៃសំណុំរឿង ឬ ធ្វើគំនូសបំព្រួញខ្លីច្បាស់លាស់ ដើម្បីថ្នាក់ដឹកនាំងាយស្រួលក្តាប់បញ្ហាសំខាន់ៗ នៃសំណុំរឿង​។ តាមធម្មតាសាលកបត្រមានទំហំប៉ុនគ្នា នឹងប្លុកណោត (Bloc note)។
            គេអាចធ្វើសេចក្តីសង្ខេបខ្លឹមសារនៃសាលកបត្រ ដោយដកស្រង់ចេញពីខ្លឹមសារលិខិតដើមលិខិតភ្ជាប់នានា និង រឿងរ៉ាវផ្សេងៗទៀត ដែលមានការពាក់ព័ន្ធ។

តើដុល្លារូបនីយកម្មគឺជាអ្វី? ហេតុអ្វីបានជាគេធ្វើដុល្លារូបនីយកម្ម?
◈ ដុល្លារូបនីយកម្ម (Dollarization) គឺជាការចាប់យករូបិយប័ណ្ណរបស់បរទេសណាមួយ សម្រាប់ធ្វើការទូទាត់ស្របច្បាប់នៅក្នុងប្រតិបត្តិការរូបិយវត្ថុ។ ដុល្លារូបនីយកម្មក្រៅផ្លូវការ មានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋចូលចិត្តរូបិយប័ណ្ណបរទេស សម្រាប់ប្រតិបត្តិការមួយចំនួន ទោះបីជាវាមិនអាចជាការទូទាត់មានលក្ខណៈផ្លូវការក៏ដោយ។ ដុល្លារូបនីយកម្មជាផ្លូវការ មានន័យថា រូបិយប័ណ្ណបរទេស ក្លាយជាការទូទាត់ដ៏ពេញចិត្តនៅក្នុងប្រទេស ខណៈរូបិយប័ណ្ណក្នុងស្រុក ក៏អាចទទួលយកផងដែរ។ មូលហេតុចម្បង សម្រាប់ដុល្លារូបនីយកម្ម គឺដើម្បីជំនួសរូបិយប័ណ្ណដែលមានស្ថេរភាព សម្រាប់រូបិយប័ណ្ណមិនមានស្ថេរភាពមួយ។ ជាញឹកញាប់ ប្រាក់ដុល្លារូបនីយកម្ម ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រាក់ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ទោះបីជាវាអាចត្រូវបានផ្អែកលើរូបិយប័ណ្ណផ្សេងទៀត ដូចជា ប្រាក់អឺរ៉ូជាដើម។ បណ្តាប្រទេសដែលប្រើមាន El Salvador, Ecuador, the Marshall Islands, Micronesia, Palau and the British Virgin Islands។

តើអ្នកគ្រប់គ្រង Marketing ទទួលរងឥទ្ធិពលពីអ្នកគ្រប់គ្រងថ្នាក់ខ្ពស់អ្វីខ្លះ?
◈ អ្នកគ្រប់គ្រង ​Marketing ទទួលរងឥទ្ធិពលពីអ្នកគ្រប់គ្រងថ្នាក់ខ្ពស់ មានដូចជា៖
· ជម្រុញយុទ្ធសាស្រ្តទូទៅ តាមផ្នែកនីមួយៗ
· ស្វែងរកប្រភពសំខាន់ ដែលពាំនាំយកនូវយុទ្ធសាស្រ្តទូទៅ តាមផ្នែកនីមួយៗ
· ក្តីសង្ឃឹមដែលអ្នកគ្រប់គ្រងថ្នាក់ខ្ពស់មាន សម្រាប់ផ្នែកនីមួយៗក្នុងលក្ខខណ្ឌ៖
  + បរិមាណការលក់កើនឡើង
+ ភាគរយនៃអ្នកទិញកើនឡើង
  + ជម្រុញបង្កើនប្រាក់ចំណេញកើនឡើង
  + ការអនុវត្តសកម្មភាពដ៏ល្អតាមផ្នែកផ្សេងៗ

តើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមនៃជម្លោះនៅកម្ពុជាមានអត្ថន័យដូចម្តេច?
◈ កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមនៃជម្លោះនៅកម្ពុជា មានអត្ថន័យដូចជា៖
· កិច្ចព្រមព្រៀង អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹត​ភាព និង ឯកភាពជាតិកម្ពុជា។
· សេចក្តីថ្លែងការ ស្តីពីការស្តា និង កសាងប្រទេសកម្ពុជា។

តើអ្វីជាការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត?
◈ ការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត គឺជារបួសផ្លូវអារម្មណ៍ ឬ ការតក់ស្លុត ដែលបំផ្លាញការអភិវឌ្ឍន៍​ផ្លូវចិត្តរបស់មនុស្សរយៈពេលយូរ។

តើសមាគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំណា? មានគោលបំណងអ្វីខ្លះ? តើប្រទេសកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកពេញសិទ្ធិនៃអាស៊ាននៅពេលណា? តើប្រទេសកម្ពុជាទទួលធ្វើជាប្រធានដឹកនាំអាស៊ានប៉ុន្មានដង? នៅឆ្នាំណាខ្លះ?
◈ សមាគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៦៧ នៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ។ គោលបំណងរបស់អាស៊ានមាន៖
· ជំរុញឪ្យបានសន្ដិភាព និង ស្ថេរភាពក្នុងតំបន់តាមរយៈការគោរពយុត្តិធម៌ និង ច្បាស់យ៉ាងខ្ជាប់​ខ្ជួន​នូវគោល​ការណ៍ទាំងឡាយនៃធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ។
· ការពារស្ថេខរភាពនយោបាយ និង សេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ តទល់នឹងគូងប្រជែងមហាអំណាចធំៗ។
· ជាវេទិ​កា​មួយ សម្រាប់ដោះស្រាយការខ្វែងយោបល់ក្នុងរង្វង់តំបន់។
· ជំរុញយ៉ាងសកម្មភាព កិច្ចសហការគ្នា និង ការជួយឧបត្ថម្ភគ្នាទៅវិញទៅមក លើការ​ងារក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច វប្បធម៌ បច្ចេក​ទេស វិទ្យាសាស្រ្ដ និង រដ្ឋបាល។
· សហការគ្នាឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការប្រើប្រាស់ឲ្យអស់លទ្ធភាពនូវវិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និង ការពង្រីកពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន។
· រក្សាឲ្យបាននូវកិច្ចសហប្រត្តិបត្តិការដ៏ជិតសិទ្ធិ និង មានផលប្រយោជន៍ជាមួយអង្គភាពអន្ដរជាតិ និង អង្គការនានា ដែលដេលមានស្រាប់ក្នុងតំបន់ ហើយដែលមានទិសដៅ និង គោលបំណងស្រដៀងគ្នា។
· ជំរុញឲ្យមានការសិក្សា អំពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
· ជំរុញការអភិវឌ្ឍខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និង វប្បធម៌ក្នុងតំបន់។
· ធ្វើសមាហរណកម្មប្រទេសក្នុងតំបន់ ឲ្យមានការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា តាមពាក្យស្លោក "អាស៊ាន សហគមមួយ វាសនាតែមួយ"​។