3 days ago
តើអ្វីជាកំណាព្យ? ហើយកំណាព្យខ្មែរមានប៉ុន្មានកាព្យ?
○ កំណាព្យ ជា កំរងពាក្យសំដី ដែលមានការចាប់ចុងជួនពិរោះរណ្តំមានឃ្លា ប្រយោគ មានល្បះ និង មានកំរិតចំនួនព្យាង្គជាកំណត់។ កំណាព្យរបស់ខ្មែរមានបទ ១៣ កាព្យ គឺ៖
· បទពាក្យ ៤
· បទពំនោល
· បទពាក្យ ៧
· បទថ្យាវត្ត
· បទបន្ទោលកាក
· កាកគតិ
· បទពាក្យ ៨
· បទភុជង្គលីលា
· បទពាក្យ ៩
· បទព្រហ្មគិតិ
· បទពាក្យ ៦
· បទពាក្យ ១០
· បទពាក្យ ១១
○ កំណាព្យ ជា កំរងពាក្យសំដី ដែលមានការចាប់ចុងជួនពិរោះរណ្តំមានឃ្លា ប្រយោគ មានល្បះ និង មានកំរិតចំនួនព្យាង្គជាកំណត់។ កំណាព្យរបស់ខ្មែរមានបទ ១៣ កាព្យ គឺ៖
· បទពាក្យ ៤
· បទពំនោល
· បទពាក្យ ៧
· បទថ្យាវត្ត
· បទបន្ទោលកាក
· កាកគតិ
· បទពាក្យ ៨
· បទភុជង្គលីលា
· បទពាក្យ ៩
· បទព្រហ្មគិតិ
· បទពាក្យ ៦
· បទពាក្យ ១០
· បទពាក្យ ១១
13 days ago
តើគេបែងចែកវប្បធម៌ជាប៉ុន្មានប្រភេទ?
○ គេបែងចែកវប្បធម៌ជា ៥ ប្រភេទ៖
• សិល្បកម្ម សំដៅលើភាសាវណ្ណកម្ម ល្ខោននាដកម្ម តន្ត្រីស្ថាបត្យកម្ម ការសម្តែងផ្សេងៗ។
• មនុស្សសាស្រ្ត សំដៅលើ គុណធម៌ ចរិយាធម៌ ទំនៀមទំលាប់ ច្បាប់ការគ្រប់គ្រង ប្រវត្តិសាស្រ្ត សាសនា។
• ហត្ថកម្ម សំដៅលើការដេរប៉ាក់ ការឆ្លាក់ ការត្បាញ ការធ្វើគ្រឿងប្រាក់។
• កីឡា និង ការកំសាន្ត សំដៅលើការប្រដាល់សេរី គុណដំបង ល្បែងប្រជាប្រិយ។
• គេហកម្ម សំដៅលើការហូបចុក មារយាទក្នុងសង្គម ការតែងខ្លួន ការតុបតែងគេហដ្ឋាន ការថែទាំក្មេង។
○ គេបែងចែកវប្បធម៌ជា ៥ ប្រភេទ៖
• សិល្បកម្ម សំដៅលើភាសាវណ្ណកម្ម ល្ខោននាដកម្ម តន្ត្រីស្ថាបត្យកម្ម ការសម្តែងផ្សេងៗ។
• មនុស្សសាស្រ្ត សំដៅលើ គុណធម៌ ចរិយាធម៌ ទំនៀមទំលាប់ ច្បាប់ការគ្រប់គ្រង ប្រវត្តិសាស្រ្ត សាសនា។
• ហត្ថកម្ម សំដៅលើការដេរប៉ាក់ ការឆ្លាក់ ការត្បាញ ការធ្វើគ្រឿងប្រាក់។
• កីឡា និង ការកំសាន្ត សំដៅលើការប្រដាល់សេរី គុណដំបង ល្បែងប្រជាប្រិយ។
• គេហកម្ម សំដៅលើការហូបចុក មារយាទក្នុងសង្គម ការតែងខ្លួន ការតុបតែងគេហដ្ឋាន ការថែទាំក្មេង។
19 days ago
តើពិធីចូលឆ្នាំប្រារព្ធធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងអ្វី?
○ ពិធីចូលឆ្នាំប្រារព្ធធ្វើឡើង ក្នុងគោលបំណង៖
• ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលជូនដលវិញ្ញាណក្ខន្តបុព្វបុរសខ្លួន ដែលស្លាប់បាត់បង់ជីវិតទៅហើយ សូមឱ្យបានសេចក្តីសុខចម្រើន។
• ដើម្បីធ្វើបុណ្យកុសលជូនបុព្វបុរស ដែលកំពុងមានជីវិតរស់នៅ សូមឱ្យលោកបានសេខក្តីសុខ។ ម៉្យាងទៀត ជាឱកាសល្អបានធ្វើម្ហូបអាហា ដែលមានឱជារស់ឆ្ងាញ់ពិសា និង យកភស្តុភារជូន ព្រមទាំង ទឹកថ្លាត្រជាក់មកស្រោចស្រព ដុះលាង មាតាបិតា ជីដូនជីតា ជូនសំលៀកបំពាក់ សំពះថ្វាយបង្គំ ជូនលោកធ្វើឱ្យលោកមានចិត្តសប្បាយរីករាយ។
• ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលជូនទេវតា ដែលជាអ្នកថែរក្សាមនុស្ស ទឹកដី ព្រៃព្រឹក្សា លតាវល្លិ៍ ទន្លេ ស្ទឹង បឹងបួរ សមុទ្រ រហូតដល់ទេវតាសណ្ឋិតនៅឋានត្រៃត្រឹង្សសួគ៌ ជាដើម។
• ដើម្បីសប្បាយរីករាយ ដែលខ្លួនបានឆ្លងផុតពីទុក្ខភ័យពីឆ្នាំចាស់ និង ឆ្លងចូលមកឆ្នាំថ្មី។
• ជាឱកាសល្អ ដើម្បីធ្វើឱ្យខ្លួនបានសុខស្ងប់ ប្រព្រឹត្តល្អ ប្រាសចាកការប្រព្រឹត្តមិនល្អ និង ដើម្បីសុំសេចក្តីចម្រើន នាឆ្នាំថ្មី។
• ជាការអបអរសាទរ និង ត្រៀមខ្លួនធ្វើកសិកម្ម ដែលចូលមកដល់នាពេលខាងមុខ។
○ ពិធីចូលឆ្នាំប្រារព្ធធ្វើឡើង ក្នុងគោលបំណង៖
• ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលជូនដលវិញ្ញាណក្ខន្តបុព្វបុរសខ្លួន ដែលស្លាប់បាត់បង់ជីវិតទៅហើយ សូមឱ្យបានសេចក្តីសុខចម្រើន។
• ដើម្បីធ្វើបុណ្យកុសលជូនបុព្វបុរស ដែលកំពុងមានជីវិតរស់នៅ សូមឱ្យលោកបានសេខក្តីសុខ។ ម៉្យាងទៀត ជាឱកាសល្អបានធ្វើម្ហូបអាហា ដែលមានឱជារស់ឆ្ងាញ់ពិសា និង យកភស្តុភារជូន ព្រមទាំង ទឹកថ្លាត្រជាក់មកស្រោចស្រព ដុះលាង មាតាបិតា ជីដូនជីតា ជូនសំលៀកបំពាក់ សំពះថ្វាយបង្គំ ជូនលោកធ្វើឱ្យលោកមានចិត្តសប្បាយរីករាយ។
• ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលជូនទេវតា ដែលជាអ្នកថែរក្សាមនុស្ស ទឹកដី ព្រៃព្រឹក្សា លតាវល្លិ៍ ទន្លេ ស្ទឹង បឹងបួរ សមុទ្រ រហូតដល់ទេវតាសណ្ឋិតនៅឋានត្រៃត្រឹង្សសួគ៌ ជាដើម។
• ដើម្បីសប្បាយរីករាយ ដែលខ្លួនបានឆ្លងផុតពីទុក្ខភ័យពីឆ្នាំចាស់ និង ឆ្លងចូលមកឆ្នាំថ្មី។
• ជាឱកាសល្អ ដើម្បីធ្វើឱ្យខ្លួនបានសុខស្ងប់ ប្រព្រឹត្តល្អ ប្រាសចាកការប្រព្រឹត្តមិនល្អ និង ដើម្បីសុំសេចក្តីចម្រើន នាឆ្នាំថ្មី។
• ជាការអបអរសាទរ និង ត្រៀមខ្លួនធ្វើកសិកម្ម ដែលចូលមកដល់នាពេលខាងមុខ។
27 days ago
អ្វីជាបុណ្យអុំទូក និង អកអំបុក? ហើយមានអត្ថន័យសំខាន់ៗអ្វី?
○ បុណ្យអុំទូក និង អកអំបុក ជា បុណ្យជាតិមួយដែលប្រជាជនខ្មែរយើង តែងតែប្រារព្ធធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ អត្ថន័យសំខាន់ៗ មាន៖
• នឹកគុណព្រះគង្គា ដែលបានឡើងមកស្រោចស្រពដំណាំ និង នាំដីល្បាប់ដ៏មានជីវជាតិ ដែលធ្វើឱ្យដំណាំលូតលាស់បានល្អ។
• នឹកគុណពលយោធោជើងទឹក នៅពេលដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ដឹកនាំទ័ពតាមទន្លេ ដើម្បីប្រយុទ្ធជាមួយចាម។
• នឹកគុណ និង សុំទោស ចំពោះព្រះធរណី និង ព្រះគង្គាដែលយើងបានធ្វើឱ្យកង្វក់។
• ឧទ្ទិសដល់ចង្កូមកែវរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ដែលនៅស្ថានទាំង ៤ (ត្រៃត្រឹង្សពិភពនាគ ស្រុកគន្ធារ និង ទន្តបុរល្លឹងរដ្ឋ។
• និមិត្តរូបនៃអំណរសាទរលើភោគផលដំណាំ ដូចជា ស្រូវ ដែលគេយកមកធ្វើក្នុងពិធីអកអំបុក។
○ បុណ្យអុំទូក និង អកអំបុក ជា បុណ្យជាតិមួយដែលប្រជាជនខ្មែរយើង តែងតែប្រារព្ធធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ អត្ថន័យសំខាន់ៗ មាន៖
• នឹកគុណព្រះគង្គា ដែលបានឡើងមកស្រោចស្រពដំណាំ និង នាំដីល្បាប់ដ៏មានជីវជាតិ ដែលធ្វើឱ្យដំណាំលូតលាស់បានល្អ។
• នឹកគុណពលយោធោជើងទឹក នៅពេលដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ដឹកនាំទ័ពតាមទន្លេ ដើម្បីប្រយុទ្ធជាមួយចាម។
• នឹកគុណ និង សុំទោស ចំពោះព្រះធរណី និង ព្រះគង្គាដែលយើងបានធ្វើឱ្យកង្វក់។
• ឧទ្ទិសដល់ចង្កូមកែវរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ដែលនៅស្ថានទាំង ៤ (ត្រៃត្រឹង្សពិភពនាគ ស្រុកគន្ធារ និង ទន្តបុរល្លឹងរដ្ឋ។
• និមិត្តរូបនៃអំណរសាទរលើភោគផលដំណាំ ដូចជា ស្រូវ ដែលគេយកមកធ្វើក្នុងពិធីអកអំបុក។
1 month ago
តើការស្គាល់ខ្លួនឯងមានសារៈសំខាន់ដូចម្តេច?
○ ការស្គាល់ខ្លួនឯងមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដូចជា៖
• ចេះធ្វើជាម្ចាស់លើខ្លួនឯង។
• ចេះប្រមាណ គឺ មិនមានអំណួតពេក ឬ បន្ថោកខ្លួនឯងពេក មិនចង់បានអ្វីហួសពីសមត្ថភាពខ្លួន។
• ចេះយកសមត្ថភាពផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ បង្កើនការរស់នៅឱ្យកាន់តែមានលក្ខណៈប្រសើរ សង្គមមានសណ្តាប់ធ្នាប់ របៀបរបបល្អ មានតម្លាភាព យុត្តិធម៌ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និង វឌ្ឍនភាព។ ដូចនេះ ការស្គាល់ខ្លួនឯងមានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឱ្យបានល្អ ហើយឈានដល់ការអភិវឌ្ឍគ្រួសារ និង សង្គមជាតិ។
○ ការស្គាល់ខ្លួនឯងមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដូចជា៖
• ចេះធ្វើជាម្ចាស់លើខ្លួនឯង។
• ចេះប្រមាណ គឺ មិនមានអំណួតពេក ឬ បន្ថោកខ្លួនឯងពេក មិនចង់បានអ្វីហួសពីសមត្ថភាពខ្លួន។
• ចេះយកសមត្ថភាពផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ បង្កើនការរស់នៅឱ្យកាន់តែមានលក្ខណៈប្រសើរ សង្គមមានសណ្តាប់ធ្នាប់ របៀបរបបល្អ មានតម្លាភាព យុត្តិធម៌ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និង វឌ្ឍនភាព។ ដូចនេះ ការស្គាល់ខ្លួនឯងមានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការអភិវឌ្ឍខ្លួនឱ្យបានល្អ ហើយឈានដល់ការអភិវឌ្ឍគ្រួសារ និង សង្គមជាតិ។
1 month ago
អ្វីជាការស្គាល់ខ្លួនឯង?
○ ការស្គាល់ខ្លួនឯង គឺជា៖
• ស្គាល់ពីអ្វីៗដែលខ្លួន មានដូចជា កម្លាំងកាយ ចំណេះដឹង សមត្ថភាពលទ្ធភាព ទ្រព្យធនធាន របៀបរស់នៅ គុណធម៌ សីលធម៌ ចិត្តគំនិតផ្ទាល់ខ្លួន។
• ស្វែងយល់ពីចំណុចខ្លាំង និង ខ្សោយ រាល់ចំណុចខ្សោយត្រូវចេះកែច្នែឱ្យបានល្អ។
○ ការស្គាល់ខ្លួនឯង គឺជា៖
• ស្គាល់ពីអ្វីៗដែលខ្លួន មានដូចជា កម្លាំងកាយ ចំណេះដឹង សមត្ថភាពលទ្ធភាព ទ្រព្យធនធាន របៀបរស់នៅ គុណធម៌ សីលធម៌ ចិត្តគំនិតផ្ទាល់ខ្លួន។
• ស្វែងយល់ពីចំណុចខ្លាំង និង ខ្សោយ រាល់ចំណុចខ្សោយត្រូវចេះកែច្នែឱ្យបានល្អ។
2 months ago
តើយុវជនល្អត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិអ្វីខ្លះ?
○ យុវជនល្អត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិ៖
• កាយសម្បទា មានសុខភាពមាំមួន អវយវៈគ្រប់គ្រាន់ មិនពិការភាព មានភាពឈ្លាសវៃ។
• បញ្ញសម្បទា មានចំណេះដឹងទូលំទូលាយ ត្រូវចេះទាំងចំណេះសង្គម និង បច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្រ្ត។ ត្រូវមានបំណិនច្បាស់លាស់ ត្រឹមត្រូវ មានបទពិសោធន៍ល្អ និង ស្វ័យសិក្សាជានិច្ច។
• សីលសម្បទា ត្រូវមានសីលធម៌ និង គុណធម៌ក្នុងការរស់នៅល្អ។
• ចេះរួមរស់ជាមួយគ្នា ដោយសុខសន្តិភាព។
• គោរពសិទ្ធិ និង លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
• មានមនសិការជាតិ សាមគ្គីភាព ឯកភាព និង គតិយុត្តិធម៌។
○ យុវជនល្អត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិ៖
• កាយសម្បទា មានសុខភាពមាំមួន អវយវៈគ្រប់គ្រាន់ មិនពិការភាព មានភាពឈ្លាសវៃ។
• បញ្ញសម្បទា មានចំណេះដឹងទូលំទូលាយ ត្រូវចេះទាំងចំណេះសង្គម និង បច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្រ្ត។ ត្រូវមានបំណិនច្បាស់លាស់ ត្រឹមត្រូវ មានបទពិសោធន៍ល្អ និង ស្វ័យសិក្សាជានិច្ច។
• សីលសម្បទា ត្រូវមានសីលធម៌ និង គុណធម៌ក្នុងការរស់នៅល្អ។
• ចេះរួមរស់ជាមួយគ្នា ដោយសុខសន្តិភាព។
• គោរពសិទ្ធិ និង លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
• មានមនសិការជាតិ សាមគ្គីភាព ឯកភាព និង គតិយុត្តិធម៌។
2 months ago
តើពិធីចូលម្លប់នេះមានគោលបំណងអ្វីខ្លះ?
○ ពិធីចូលម្លប់នេះមានគោលបំណង៖
• ទទួលដឹងឮ ឬ ទទួលស្គាល់ថា កូនខ្លួនពេញវ័យហើយ និង ផ្សព្វផ្សាយឱ្យញាតិមិត្តភក្តិដឹងឮ
• ដើម្បីបន្ទំរូបសម្ជស្សឱ្យស្រស់ថ្លា
• ទទួលការណែនាំពីម្តាយ ឬ បងប្អូនឱ្យដឹងពី គេហកិច្ច ទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណី សីលធម៌រស់នៅ
• អប់រំអត្តចរិក និង គុណធម៌
🔆 ដើម្បីឱ្យពេញលក្ខណៈជាស្រ្តីខ្មែរ ជានារីគ្រប់លក្ខណ៍ ជាភរិយាល្អ សព្វថ្ងៃនេះ ពិធីចូលម្លប់ពុំមានទេ ពីព្រោះ កូនស្រីមានសិទ្ធិស្មើ និង បរុស ហើយពិធីនេះ នាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពគ្រួសារ ដូចជា៖
• ការចូលម្លប់នាំឱ្យខាតបង់កម្លាំងពលកម្ម
• ការចូលម្លប់នាំឱ្យខាតបង់ពេលវេលា
• ខាតកម្លាំងមនុស្សសម្រាប់ថែទាំរាល់ថ្ងៃ
• ការចូលម្លប់នាំឱ្យខាតបង់ថវិកាគ្រួសារ និង សង្គមជាតិ
○ ពិធីចូលម្លប់នេះមានគោលបំណង៖
• ទទួលដឹងឮ ឬ ទទួលស្គាល់ថា កូនខ្លួនពេញវ័យហើយ និង ផ្សព្វផ្សាយឱ្យញាតិមិត្តភក្តិដឹងឮ
• ដើម្បីបន្ទំរូបសម្ជស្សឱ្យស្រស់ថ្លា
• ទទួលការណែនាំពីម្តាយ ឬ បងប្អូនឱ្យដឹងពី គេហកិច្ច ទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណី សីលធម៌រស់នៅ
• អប់រំអត្តចរិក និង គុណធម៌
🔆 ដើម្បីឱ្យពេញលក្ខណៈជាស្រ្តីខ្មែរ ជានារីគ្រប់លក្ខណ៍ ជាភរិយាល្អ សព្វថ្ងៃនេះ ពិធីចូលម្លប់ពុំមានទេ ពីព្រោះ កូនស្រីមានសិទ្ធិស្មើ និង បរុស ហើយពិធីនេះ នាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពគ្រួសារ ដូចជា៖
• ការចូលម្លប់នាំឱ្យខាតបង់កម្លាំងពលកម្ម
• ការចូលម្លប់នាំឱ្យខាតបង់ពេលវេលា
• ខាតកម្លាំងមនុស្សសម្រាប់ថែទាំរាល់ថ្ងៃ
• ការចូលម្លប់នាំឱ្យខាតបង់ថវិកាគ្រួសារ និង សង្គមជាតិ
2 months ago
តើនៅក្នុងពិធីបញ្ចេញម្លប់មានពិធីអ្វីខ្លះ?
○ ក្នុងពិធីបញ្ចេញម្លប់ មានពិធី៖
· ពិធីធ្វើធ្មេញបំពេញលក្ខណ៍
· ពិធីកាត់ស្លឹក
· ពិធីសូត្រមន្ត ឬ ស្រោចទឹក
· ពិធីបុកល័ក
· ពិធីជីកខ្មែរ
· ពិធីបញ្ចូលខ្មោចដំរីសារ
○ ក្នុងពិធីបញ្ចេញម្លប់ មានពិធី៖
· ពិធីធ្វើធ្មេញបំពេញលក្ខណ៍
· ពិធីកាត់ស្លឹក
· ពិធីសូត្រមន្ត ឬ ស្រោចទឹក
· ពិធីបុកល័ក
· ពិធីជីកខ្មែរ
· ពិធីបញ្ចូលខ្មោចដំរីសារ
2 months ago
ដើម្បីឱ្យប្រទេសជាតិមានភាពរីកចម្រើនគេត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើវិស័យអ្វីខ្លះ?
○ ដើម្បីឱ្យប្រទេសជាតិមានភាពរីកចម្រើន គេត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើវិស័យ ដូចជា៖
ក. វិស័យវប្បធម៌
• ចំណេះដឹង៖ ជំនឿ សាសនា វិជ្ជា វិទ្យាស្យង់
• ផ្សព្វផ្សាយ៖ ភាសា អក្សរ សញ្ញា អក្សរសាស្ត្រ អក្សរសិល្ប៍ សិល្បៈ ព័ត៌មាន
• អនុវត្តន៍៖ ទំនៀមទំលាប់ ប្រពៃណី ការសិក្សា អប់រំ កីឡា ល្បែងកំសាន្ត ច្បាប់
ខ. វិស័យសង្គម
• គ្រឿងសង្គម៖ លំនៅដ្ឋាន ចំណីអាហារ សំលៀកបំពាក់ មុខរបរ
• របបសង្គម៖ សេដ្ឋកិច្ច (កសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម) សង្គមកិច្ច (សន្តិសុខ សុខភាព ការងារ) នយោបាយក្នុងប្រទេស (របៀបរបបច្បាប់គ្រប់គ្រង) និង នយោបាយក្រៅប្រទេស
• ទម្រង់សង្គម៖ គ្រួសារ វណ្ណៈជាតិកំណើត វណ្ណៈការងារ និង ស្ថាប័នផ្សេងទៀត
○ ដើម្បីឱ្យប្រទេសជាតិមានភាពរីកចម្រើន គេត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើវិស័យ ដូចជា៖
ក. វិស័យវប្បធម៌
• ចំណេះដឹង៖ ជំនឿ សាសនា វិជ្ជា វិទ្យាស្យង់
• ផ្សព្វផ្សាយ៖ ភាសា អក្សរ សញ្ញា អក្សរសាស្ត្រ អក្សរសិល្ប៍ សិល្បៈ ព័ត៌មាន
• អនុវត្តន៍៖ ទំនៀមទំលាប់ ប្រពៃណី ការសិក្សា អប់រំ កីឡា ល្បែងកំសាន្ត ច្បាប់
ខ. វិស័យសង្គម
• គ្រឿងសង្គម៖ លំនៅដ្ឋាន ចំណីអាហារ សំលៀកបំពាក់ មុខរបរ
• របបសង្គម៖ សេដ្ឋកិច្ច (កសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម) សង្គមកិច្ច (សន្តិសុខ សុខភាព ការងារ) នយោបាយក្នុងប្រទេស (របៀបរបបច្បាប់គ្រប់គ្រង) និង នយោបាយក្រៅប្រទេស
• ទម្រង់សង្គម៖ គ្រួសារ វណ្ណៈជាតិកំណើត វណ្ណៈការងារ និង ស្ថាប័នផ្សេងទៀត
2 months ago
តើគុណធម៌មានប៉ុន្មានយ៉ាងអ្វីខ្លះ?
○ គុណធម៌មាន ៥ យ៉ាង គឺ៖
• គោរពមាតាបិតា ចាស់ទុំ គឺ ស្គាល់នូវអំពើល្អ និងអាក្រក់សុចរឹត ស្មោះត្រង់ យុត្តិធម៌
• គោរពសិទ្ធិមនុស្ស គឺ មិនរើសអើងភេទ ពណ៌សំបូរ ពូជសាសន៍ សាសនា
• ព្រហ្មវិហារធម៌ទាំង ៤ (មេត្តា ករុណា មុទិតា ឧបេក្ខា)
• សីល ៥ មានមិនសំលាប់ មិនលួចទ្រព្យអ្នកដទៃ មិនលួចប្រពន្ធកូនគេ មិនភូតកុហក មិនសេព គ្រឿងស្រវឹង
• ទសពិធរាជធម៌ទាំង ១០ ប្រការ (ទានសីល បរិច្ចាគ អាជ្ជវៈ មន្ទវៈ តបៈ អក្កោធន អវិហឹសា ខន្តិ អវិរោធន)
○ គុណធម៌មាន ៥ យ៉ាង គឺ៖
• គោរពមាតាបិតា ចាស់ទុំ គឺ ស្គាល់នូវអំពើល្អ និងអាក្រក់សុចរឹត ស្មោះត្រង់ យុត្តិធម៌
• គោរពសិទ្ធិមនុស្ស គឺ មិនរើសអើងភេទ ពណ៌សំបូរ ពូជសាសន៍ សាសនា
• ព្រហ្មវិហារធម៌ទាំង ៤ (មេត្តា ករុណា មុទិតា ឧបេក្ខា)
• សីល ៥ មានមិនសំលាប់ មិនលួចទ្រព្យអ្នកដទៃ មិនលួចប្រពន្ធកូនគេ មិនភូតកុហក មិនសេព គ្រឿងស្រវឹង
• ទសពិធរាជធម៌ទាំង ១០ ប្រការ (ទានសីល បរិច្ចាគ អាជ្ជវៈ មន្ទវៈ តបៈ អក្កោធន អវិហឹសា ខន្តិ អវិរោធន)
3 months ago
តើអ្វីជាគុណធម៌?
○ គុណធម៌ ជាតម្លៃល្អដែលស្តែងចេញ តាមរយៈកាយវាចារចិត្ត និង សកម្មភាពរបស់មនុស្ស។
○ គុណធម៌ ជាតម្លៃល្អដែលស្តែងចេញ តាមរយៈកាយវាចារចិត្ត និង សកម្មភាពរបស់មនុស្ស។
3 months ago
តើក្នុងការរស់នៅ មនុស្សម្នាក់ៗត្រូវមានសីលធម៌ប៉ុន្មានយ៉ាង? អ្វីខ្លះ?
○ ក្នុងការរស់នៅ មនុស្សម្នាក់ៗត្រូវមានសីលធម៌ ៥ យ៉ាង៖
• សីលធម៌ផ្ទាល់ខ្លួន ដឹងខុសដឹងត្រូវ ល្អអាក្រក់ ក្លាហានហ៊ានទទួលខុសត្រូវលើអំពើរបស់ខ្លួន។
• សីលធម៌ក្នុងគ្រួសារ ស្គាល់នូវកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនជាឪពុកម្តាយ អប់រំកូនឱ្យក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ។
• សីលធម៌ក្នុងវិជ្ជាជីវ មានមនសិការក្នុងការងារ រកស៊ីតាមសមត្ថភាព និង សម្មាជីវោ។
• សីលធម៌ក្នុងសង្គម មានសាមគ្គីភាពល្អ មិនបង្កទំនាស់ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ស្រលាញ់យុត្តិធម៌។
• សីលធម៌ក្នុងពិភពលោក មានទំនាក់ទំនងជាមួយបរទេសនិងប្រកាន់ជាតិសាសន៍ សាសនា។
○ ក្នុងការរស់នៅ មនុស្សម្នាក់ៗត្រូវមានសីលធម៌ ៥ យ៉ាង៖
• សីលធម៌ផ្ទាល់ខ្លួន ដឹងខុសដឹងត្រូវ ល្អអាក្រក់ ក្លាហានហ៊ានទទួលខុសត្រូវលើអំពើរបស់ខ្លួន។
• សីលធម៌ក្នុងគ្រួសារ ស្គាល់នូវកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនជាឪពុកម្តាយ អប់រំកូនឱ្យក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ។
• សីលធម៌ក្នុងវិជ្ជាជីវ មានមនសិការក្នុងការងារ រកស៊ីតាមសមត្ថភាព និង សម្មាជីវោ។
• សីលធម៌ក្នុងសង្គម មានសាមគ្គីភាពល្អ មិនបង្កទំនាស់ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ស្រលាញ់យុត្តិធម៌។
• សីលធម៌ក្នុងពិភពលោក មានទំនាក់ទំនងជាមួយបរទេសនិងប្រកាន់ជាតិសាសន៍ សាសនា។
3 months ago
តើក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ មានបេសកកម្មចម្បងៗអ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់។
○ ក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ មានបេសកកម្មចម្បងៗ ដូចខាងក្រោម៖
• ពង្រឹង និង ជំរុញការអនុវត្តច្បាប់បទប្បញ្ញត្តិ និង អនុសញ្ញាអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាបាននូវលក្ខខណ្ឌការងារល្អប្រសើរ និង រក្សាបាននូវភាពសុខដុមរមនានៃទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈ។
• ពង្រឹងសុខភាព និង សុវត្ថិភាពការងារនៅនឹងកន្លែងធ្វើការ ការពារទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មកុមារ និង លើកកម្ពស់សិទ្ធិពលករទេសន្តរប្រវេសន៍។
• ពង្រឹងការអភិវឌ្ឍ និង ការអនុវត្តក្របខ័ណ្ឌគុណវុឌ្ឍកម្ពុជា ស្តង់ដាជាតិសមត្ថភាព កម្មវិធី និង ឯកសារសិក្សាផ្អែកលើសមត្ថភាព និង ឯកសារធ្វើតេស្តបញ្ជាក់សមត្ថភាពឱ្យបានទូទាំងប្រទេស ដើម្បីលើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និង មានការទទួលស្គាល់ជាសាធារណៈកម្រិតជាតិ និង អន្តរជាតិ។
• ប្រែក្លាយការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ឲ្យស្របទៅតាមការវិវត្តនៃតម្រូវការក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និង សហគមន៍។
• ពង្រឹងការអនុវត្តគោលការណ៍បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ប្រកបដោយសមធម៌ ដោយយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសដល់ស្ត្រីភេទ ជនពិការ ជនបាត់បង់ឱកាស ជនមានឱកាសតិចតួចក្នុងសង្គម និង សិស្សានុសិស្សទីទាល់ក្រ និង យុវជនបោះបង់ចោលការសិក្សា។
• ផ្តល់សេវាការងារជាមូលដ្ឋាន ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដូចជាការផ្គូរផ្គងគ្នារវាងអ្នកស្វែងរកការងារធ្វើ និង កន្លែងការងារទំនេរ ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពទីផ្សារការងារ។
• ប្រមូលវិភាគ និង ចងក្រងព័ត៌មានទីផ្សារការងារ ដើម្បីជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការផ្តល់សេវាការងារ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ព្រមទាំងផ្តល់ជាប្រភពទិន្នន័យដល់អ្នករៀបចំគោលនយោបាយ អ្នកផ្តល់ការអប់រំបណ្តុះបណ្តាល និយោជក និង សាធារណជនទូទៅ។
• អភិវឌ្ឍគោលនយោបាយ និង បទបញ្ជានានា ដើម្បីរួមចំណែកបង្កើនឱកាសទទួលបានការងារ និង បង្កើតការងារទាំងក្នុង និង ក្រៅប្រទេសជូនប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។
• ផ្តល់សេវាផ្នែកសន្តិសុខសង្គមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព តម្លាភាព គណនេយ្យភាព និង ទាន់ពេលវេលាសម្រាប់ជនទាំងឡាយដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ ស្តីពីការងារក្នុងគោលដៅជួយសម្រាលការលំបាកនានា នៅពេលជរាភាព ទុព្វលភាព មរណភាព ហានិភ័យការងារ ឬ ពេលជួបប្រទះយថាភាពផ្សេងៗទៀត ដូចជា ជំងឺ និង មាតុភាពជាដើម។
• ពង្រឹងសមត្ថភាពស្ថាប័ន បង្កើនប្រសិទ្ធភ៌ពការងារ និង ផ្តល់សេវាជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
• ជំរុញ និង លើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋ និង វិស័យឯកជន (Public-Private Partnership) ដើម្បីធានាបាននូវការផ្គត់ផ្គង់ធនធានហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីអភិវឌ្ឍវិស័យការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។
• ពង្រឹងភាពជាដៃគូជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍជាតិ និង អន្តរជាតិ។
• លើកកម្ពស់សមធម៌យេនឌ័រ និង កាត់បន្ថយគម្លាតយេនឌ័រក្នុងវិស័យការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។
○ ក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ មានបេសកកម្មចម្បងៗ ដូចខាងក្រោម៖
• ពង្រឹង និង ជំរុញការអនុវត្តច្បាប់បទប្បញ្ញត្តិ និង អនុសញ្ញាអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាបាននូវលក្ខខណ្ឌការងារល្អប្រសើរ និង រក្សាបាននូវភាពសុខដុមរមនានៃទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈ។
• ពង្រឹងសុខភាព និង សុវត្ថិភាពការងារនៅនឹងកន្លែងធ្វើការ ការពារទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មកុមារ និង លើកកម្ពស់សិទ្ធិពលករទេសន្តរប្រវេសន៍។
• ពង្រឹងការអភិវឌ្ឍ និង ការអនុវត្តក្របខ័ណ្ឌគុណវុឌ្ឍកម្ពុជា ស្តង់ដាជាតិសមត្ថភាព កម្មវិធី និង ឯកសារសិក្សាផ្អែកលើសមត្ថភាព និង ឯកសារធ្វើតេស្តបញ្ជាក់សមត្ថភាពឱ្យបានទូទាំងប្រទេស ដើម្បីលើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និង មានការទទួលស្គាល់ជាសាធារណៈកម្រិតជាតិ និង អន្តរជាតិ។
• ប្រែក្លាយការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ឲ្យស្របទៅតាមការវិវត្តនៃតម្រូវការក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និង សហគមន៍។
• ពង្រឹងការអនុវត្តគោលការណ៍បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ប្រកបដោយសមធម៌ ដោយយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសដល់ស្ត្រីភេទ ជនពិការ ជនបាត់បង់ឱកាស ជនមានឱកាសតិចតួចក្នុងសង្គម និង សិស្សានុសិស្សទីទាល់ក្រ និង យុវជនបោះបង់ចោលការសិក្សា។
• ផ្តល់សេវាការងារជាមូលដ្ឋាន ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដូចជាការផ្គូរផ្គងគ្នារវាងអ្នកស្វែងរកការងារធ្វើ និង កន្លែងការងារទំនេរ ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពទីផ្សារការងារ។
• ប្រមូលវិភាគ និង ចងក្រងព័ត៌មានទីផ្សារការងារ ដើម្បីជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការផ្តល់សេវាការងារ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ព្រមទាំងផ្តល់ជាប្រភពទិន្នន័យដល់អ្នករៀបចំគោលនយោបាយ អ្នកផ្តល់ការអប់រំបណ្តុះបណ្តាល និយោជក និង សាធារណជនទូទៅ។
• អភិវឌ្ឍគោលនយោបាយ និង បទបញ្ជានានា ដើម្បីរួមចំណែកបង្កើនឱកាសទទួលបានការងារ និង បង្កើតការងារទាំងក្នុង និង ក្រៅប្រទេសជូនប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។
• ផ្តល់សេវាផ្នែកសន្តិសុខសង្គមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព តម្លាភាព គណនេយ្យភាព និង ទាន់ពេលវេលាសម្រាប់ជនទាំងឡាយដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ ស្តីពីការងារក្នុងគោលដៅជួយសម្រាលការលំបាកនានា នៅពេលជរាភាព ទុព្វលភាព មរណភាព ហានិភ័យការងារ ឬ ពេលជួបប្រទះយថាភាពផ្សេងៗទៀត ដូចជា ជំងឺ និង មាតុភាពជាដើម។
• ពង្រឹងសមត្ថភាពស្ថាប័ន បង្កើនប្រសិទ្ធភ៌ពការងារ និង ផ្តល់សេវាជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
• ជំរុញ និង លើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូរវាងរដ្ឋ និង វិស័យឯកជន (Public-Private Partnership) ដើម្បីធានាបាននូវការផ្គត់ផ្គង់ធនធានហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីអភិវឌ្ឍវិស័យការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។
• ពង្រឹងភាពជាដៃគូជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍជាតិ និង អន្តរជាតិ។
• លើកកម្ពស់សមធម៌យេនឌ័រ និង កាត់បន្ថយគម្លាតយេនឌ័រក្នុងវិស័យការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។
3 months ago
បញ្ហាជំនាញ គឺកំពុងតែកើតមានឡើងសម្រាប់អភិវឌ្ឍវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីពង្រីកការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញដល់កម្លាំងពលកម្មថ្មីពិសេសយុវជនក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ត្រូវមានយន្តការយ៉ាងដូចម្តេច?
○ ដើម្បីពង្រីកការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញដល់កម្លាំងពលកម្មថ្មី ជាពិសេសយុវជន ក្រសួងបានរៀបចំ៖
• ពង្រីកកម្មវិធីអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ រយៈពេលវែង ដល់គ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ តាមខេត្តមួយចំនួនទៀត។
• រៀបចំអាហារូបករណ៍ដល់សិក្ខាកាម សិស្ស-និស្សិត ដែលមានជីវភាពខ្វះខាត ឱ្យមានលទ្ធភាពទទួលបាននូវសេវាបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ។
• ជំរុញ និង លើកទឹកចិត្តដល់សិក្ខាកាម សិស្ស-និស្សិត ដែលបានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញមានលទ្ធភាពអាចបង្កើតមុខរបរដោយខ្លួនឯង តាមរយៈការផ្តល់ឥណទានខ្នាតតូចក្នុងកម្មវិធីមូលនិធិបង្កើតមុខរបរដោយខ្លួនឯង។
• អនុវត្តកម្មវិធីទទួលស្គាល់សមត្ថភាពជំនាញ តាមរយៈការធ្វើតេស្តសមត្ថភាពទទួលស្គាល់ការសិក្សាពីមុន និង សមត្ថភាពបច្ចុប្បន្ន និង ផ្តល់លិខិតបញ្ជាក់សមត្ថភាព។
• បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយ តាមរយៈគ្រប់មធ្យោបាយផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈ រួមជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់ក្របខ័ណ្ឌគុណវុឌ្ឍកម្ពុជា ស្តង់ដាជាតិសមត្ថភាពកម្មវិធីសិក្សាផ្អែកលើសមត្ថភាព និង ការអនុវត្តនូវប្រព័ន្ធទទួលស្គាល់សមត្ថភាព។
• បង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានសេវាអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ប្រកបដោយសមធម៌តាមរយៈការបង្កើតបន្ថែមគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ នៅតាមរាជធានី-ខេត្តនីមួយៗស្របតាមលទ្ធភាព និង ភាពជាក់ស្តែង។
○ ដើម្បីពង្រីកការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញដល់កម្លាំងពលកម្មថ្មី ជាពិសេសយុវជន ក្រសួងបានរៀបចំ៖
• ពង្រីកកម្មវិធីអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ រយៈពេលវែង ដល់គ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ តាមខេត្តមួយចំនួនទៀត។
• រៀបចំអាហារូបករណ៍ដល់សិក្ខាកាម សិស្ស-និស្សិត ដែលមានជីវភាពខ្វះខាត ឱ្យមានលទ្ធភាពទទួលបាននូវសេវាបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ។
• ជំរុញ និង លើកទឹកចិត្តដល់សិក្ខាកាម សិស្ស-និស្សិត ដែលបានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញមានលទ្ធភាពអាចបង្កើតមុខរបរដោយខ្លួនឯង តាមរយៈការផ្តល់ឥណទានខ្នាតតូចក្នុងកម្មវិធីមូលនិធិបង្កើតមុខរបរដោយខ្លួនឯង។
• អនុវត្តកម្មវិធីទទួលស្គាល់សមត្ថភាពជំនាញ តាមរយៈការធ្វើតេស្តសមត្ថភាពទទួលស្គាល់ការសិក្សាពីមុន និង សមត្ថភាពបច្ចុប្បន្ន និង ផ្តល់លិខិតបញ្ជាក់សមត្ថភាព។
• បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយ តាមរយៈគ្រប់មធ្យោបាយផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈ រួមជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់ក្របខ័ណ្ឌគុណវុឌ្ឍកម្ពុជា ស្តង់ដាជាតិសមត្ថភាពកម្មវិធីសិក្សាផ្អែកលើសមត្ថភាព និង ការអនុវត្តនូវប្រព័ន្ធទទួលស្គាល់សមត្ថភាព។
• បង្កើនលទ្ធភាពទទួលបានសេវាអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ប្រកបដោយសមធម៌តាមរយៈការបង្កើតបន្ថែមគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ នៅតាមរាជធានី-ខេត្តនីមួយៗស្របតាមលទ្ធភាព និង ភាពជាក់ស្តែង។
3 months ago
ដើម្បីឱ្យយុវជនកម្ពុជាដណ្ដើមបានការងារធ្វើតាមកម្រិតជំនាញប្រកួតប្រជែងក្នុងតំបន់អាស៊ាន តើក្រសួងគួររៀបចំផែនការយ៉ាងដូចម្តេច?
○ ដើម្បីឱ្យយុវជនកម្ពុជា ដណ្ដើមបានការងារធ្វើតាមកម្រិតជំនាញប្រកួតប្រជែងក្នុងតំបន់អាស៊ាន ក្រសួងបាន៖
• ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ លើការសម្របសម្រួលឱ្យស៊ីចង្វាក់គ្នារវាងវិស័យអប់រំ និង វិស័យបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និង វិជ្ជាជីវៈ។
• រៀបចំក្របខណ្ឌស្តង់ដានៃការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដែលអាចទទួលស្គាល់ ឆ្លងពីគ្រឹះស្ថានបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ទៅគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា។
• ពង្រីកបណ្តាលក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះឱ្យយុវជន បានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញរយៈពេលខ្លី ឬ មធ្យមប្រកបដោយសមធម៌តាមគ្រប់រូបភាព ដើម្បីមានលទ្ធភាពបង្កើតមុខរបរដោយខ្លួនឯង ឬ រកការងារនៅតាមស្ថាប័ននានា។
○ ដើម្បីឱ្យយុវជនកម្ពុជា ដណ្ដើមបានការងារធ្វើតាមកម្រិតជំនាញប្រកួតប្រជែងក្នុងតំបន់អាស៊ាន ក្រសួងបាន៖
• ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ លើការសម្របសម្រួលឱ្យស៊ីចង្វាក់គ្នារវាងវិស័យអប់រំ និង វិស័យបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និង វិជ្ជាជីវៈ។
• រៀបចំក្របខណ្ឌស្តង់ដានៃការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដែលអាចទទួលស្គាល់ ឆ្លងពីគ្រឹះស្ថានបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ទៅគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា។
• ពង្រីកបណ្តាលក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះឱ្យយុវជន បានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញរយៈពេលខ្លី ឬ មធ្យមប្រកបដោយសមធម៌តាមគ្រប់រូបភាព ដើម្បីមានលទ្ធភាពបង្កើតមុខរបរដោយខ្លួនឯង ឬ រកការងារនៅតាមស្ថាប័ននានា។
3 months ago
មានសំណូមពរដែលតម្រូវឱ្យមានរៀបចំ ជាសាលាបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈចម្រុះឲ្យបានទូលំទូលាយ
ជាច្រើនកន្លែង និង ទាក់ទាញវិនិយោគទុន ក៏ដូចជាបំផុសឱ្យអ្នកមានលទ្ធភាព ដើម្បីបង្កើតជាឧស្សាហកម្មធុនតូច និង មធ្យម ដើម្បីកែច្នៃកសិផលដែលអាចនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ តើក្រសួងការងារបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈបានដំណើរការអ្វីខ្លះ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងសំណូមពរខាងលើ?
○ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសំណូមពរ ដែលតម្រូវឱ្យមានរៀបចំ ជាសាលាបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈចម្រុះឲ្យបានទូលំទូលាយ ជាច្រើនកន្លែង និង ទាក់ទាញវិនិយោគទុន ក៏ដូចជាបំផុសឱ្យអ្នកមានលទ្ធភាព ដើម្បីបង្កើតជាឧស្សាហកម្មធុនតូច និង មធ្យម ដើម្បីកែច្នៃកសិផលដែលអាចនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ក្រសួងបានដំណើរការ៖
• មានគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ស្ថិតក្រោមឱវាទផ្ទាល់ មានចំនួន ៣៩ ក្នុងនោះវិទ្យាស្ថានពហុបច្ចេកទេស/វិទ្យាស្ថានបច្ចេកទេសចំនួន ១១ (៥ ជាមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈភូមិភាគ រួមមាននៅខេត្តតាកែវ កំពត សៀមរាប បាត់ដំបង និង ស្វាយរៀង) ស្ថិតនៅតាមបណ្តារាជធានី ខេត្តទាំង ២៥។
• បានបើកវគ្គអប់រំបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ តាមរូបភាពនៅនឹងគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈផង ការបណ្តុះបណ្តាលចល័តដល់សហគមន៍ ប្រជាពលរដ្ឋផង និង រួមទាំងបញ្ជូនសិក្ខាកាមទៅសិក្សាផ្ទាល់ជាមួយសហគ្រាស និង តាមរោងជាងនានា។
ជាច្រើនកន្លែង និង ទាក់ទាញវិនិយោគទុន ក៏ដូចជាបំផុសឱ្យអ្នកមានលទ្ធភាព ដើម្បីបង្កើតជាឧស្សាហកម្មធុនតូច និង មធ្យម ដើម្បីកែច្នៃកសិផលដែលអាចនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ តើក្រសួងការងារបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈបានដំណើរការអ្វីខ្លះ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងសំណូមពរខាងលើ?
○ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសំណូមពរ ដែលតម្រូវឱ្យមានរៀបចំ ជាសាលាបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈចម្រុះឲ្យបានទូលំទូលាយ ជាច្រើនកន្លែង និង ទាក់ទាញវិនិយោគទុន ក៏ដូចជាបំផុសឱ្យអ្នកមានលទ្ធភាព ដើម្បីបង្កើតជាឧស្សាហកម្មធុនតូច និង មធ្យម ដើម្បីកែច្នៃកសិផលដែលអាចនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ក្រសួងបានដំណើរការ៖
• មានគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ស្ថិតក្រោមឱវាទផ្ទាល់ មានចំនួន ៣៩ ក្នុងនោះវិទ្យាស្ថានពហុបច្ចេកទេស/វិទ្យាស្ថានបច្ចេកទេសចំនួន ១១ (៥ ជាមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈភូមិភាគ រួមមាននៅខេត្តតាកែវ កំពត សៀមរាប បាត់ដំបង និង ស្វាយរៀង) ស្ថិតនៅតាមបណ្តារាជធានី ខេត្តទាំង ២៥។
• បានបើកវគ្គអប់រំបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ តាមរូបភាពនៅនឹងគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈផង ការបណ្តុះបណ្តាលចល័តដល់សហគមន៍ ប្រជាពលរដ្ឋផង និង រួមទាំងបញ្ជូនសិក្ខាកាមទៅសិក្សាផ្ទាល់ជាមួយសហគ្រាស និង តាមរោងជាងនានា។
3 months ago
សូមរកដំណោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម ចំពោះទីផ្សារការងាររបស់យុវជន នាពេលបច្ចុប្បន្ន និង ក្នុងសមាហរណកម្មអាស៊ាន?
○ ការធ្វើសមាហរណកម្មអាស៊ាន នាំមកនូវទាំងបញ្ហាប្រឈម និង ឱកាសសម្រាប់យុវជន៖
ក. ចំណុចប្រឈមសម្រាប់យុវជន៖
• ការងារនៃមុខរបរវិជ្ជាជីវៈឯកទេសទាំង ៨ រួមមាន៖
- សេវាកម្មគណនេយ្យ (Accountancy Service)
- គ្រូពេទ្យ (Medical Practitioner)
- ទន្តពេទ្យ (Dentist Practitioner)
- សេវាកម្មវិស្វកម្ម (Engineering Service)
- សេវាកម្មគិលានុបដ្ឋាយិកា (Nursing Service)
- សេវាកម្មស្ថាបត្យកម្ម (Architectural Service)
- ការវាស់ស្ទង់ដី (Land Surveying Qualification)
- មគ្គទេសក៍ទេសចរណ៍ (Tourism Professional)
• មានការប្រកួតប្រជែងក្រោយឆ្នាំ ២០១៥ ដោយសារការងារ នៃមុខវិជ្ជាជីវៈឯកទេសទាំង ៨ នេះ គឺជា ផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ាន ស្តីពីបម្លាស់ទីរូបវន្តបុគ្គល នៅពេលធ្វើសមាហរណកម្មអាស៊ាន។
• បញ្ហាពលករទូទៅស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលចរចារនៅឡើយ។ កម្ពុជាកំពុងធ្វើការជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានដទៃទៀតជំរុញការអនុម័តឧបករណ៍រួមរបស់អាស៊ាន ស្តីពីការការពារ និងលើកកម្ពស់ពលករទេសន្តរប្រវេសន៍។ ប្រសិនជាមានលិខិតូបករណ៍នេះ ពលករកម្ពុជានឹងទទួលបានការពារសិទ្ធិ កាន់តែប្រសើរឡើង។
ខ. ឱកាសសម្រាប់យុវជន
• យុវជនដែលបានសិក្សាជំនាញឯកទេសវិជ្ជាជីវៈទាំង ៨ នឹងមានឱកាសការងារកាន់តែប្រសើរ និង ទូលំទូលាយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ានទាំងមូល ហើយភាគច្រើនជំនាញទាំងនេះ ជាជំនាញដែលកំពុងខ្វះនៅក្នុងប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន។
• យុវជនគ្មានជំនាញ និង ជំនាញទាប ក៏មានឱកាសការងារប្រសើរជាងមុននៅទូទាំងតំបន់អាស៊ាន។
• ទៅអនាគត គម្លាតប្រាក់ឈ្នួលរវាងកម្ពុជា និង ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន នឹងត្រូវបានកាត់បន្ថយជាបណ្តើរៗដែលនាំផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់យុវជន ក៏ដូចជាពលករ ដែលធ្វើការនៅក្នុងប្រទេស និង ដាក់សម្ពាធលើនិយោជកក្នុងប្រទេស ឱ្យផ្តល់ផលប្រយោជន៍កាន់តែប្រសើរដល់ពលករ ព្រមទាំងកាត់បន្ថយការធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការងារនៅក្រៅប្រទេស។
○ ការធ្វើសមាហរណកម្មអាស៊ាន នាំមកនូវទាំងបញ្ហាប្រឈម និង ឱកាសសម្រាប់យុវជន៖
ក. ចំណុចប្រឈមសម្រាប់យុវជន៖
• ការងារនៃមុខរបរវិជ្ជាជីវៈឯកទេសទាំង ៨ រួមមាន៖
- សេវាកម្មគណនេយ្យ (Accountancy Service)
- គ្រូពេទ្យ (Medical Practitioner)
- ទន្តពេទ្យ (Dentist Practitioner)
- សេវាកម្មវិស្វកម្ម (Engineering Service)
- សេវាកម្មគិលានុបដ្ឋាយិកា (Nursing Service)
- សេវាកម្មស្ថាបត្យកម្ម (Architectural Service)
- ការវាស់ស្ទង់ដី (Land Surveying Qualification)
- មគ្គទេសក៍ទេសចរណ៍ (Tourism Professional)
• មានការប្រកួតប្រជែងក្រោយឆ្នាំ ២០១៥ ដោយសារការងារ នៃមុខវិជ្ជាជីវៈឯកទេសទាំង ៨ នេះ គឺជា ផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ាន ស្តីពីបម្លាស់ទីរូបវន្តបុគ្គល នៅពេលធ្វើសមាហរណកម្មអាស៊ាន។
• បញ្ហាពលករទូទៅស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលចរចារនៅឡើយ។ កម្ពុជាកំពុងធ្វើការជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានដទៃទៀតជំរុញការអនុម័តឧបករណ៍រួមរបស់អាស៊ាន ស្តីពីការការពារ និងលើកកម្ពស់ពលករទេសន្តរប្រវេសន៍។ ប្រសិនជាមានលិខិតូបករណ៍នេះ ពលករកម្ពុជានឹងទទួលបានការពារសិទ្ធិ កាន់តែប្រសើរឡើង។
ខ. ឱកាសសម្រាប់យុវជន
• យុវជនដែលបានសិក្សាជំនាញឯកទេសវិជ្ជាជីវៈទាំង ៨ នឹងមានឱកាសការងារកាន់តែប្រសើរ និង ទូលំទូលាយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ានទាំងមូល ហើយភាគច្រើនជំនាញទាំងនេះ ជាជំនាញដែលកំពុងខ្វះនៅក្នុងប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន។
• យុវជនគ្មានជំនាញ និង ជំនាញទាប ក៏មានឱកាសការងារប្រសើរជាងមុននៅទូទាំងតំបន់អាស៊ាន។
• ទៅអនាគត គម្លាតប្រាក់ឈ្នួលរវាងកម្ពុជា និង ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន នឹងត្រូវបានកាត់បន្ថយជាបណ្តើរៗដែលនាំផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់យុវជន ក៏ដូចជាពលករ ដែលធ្វើការនៅក្នុងប្រទេស និង ដាក់សម្ពាធលើនិយោជកក្នុងប្រទេស ឱ្យផ្តល់ផលប្រយោជន៍កាន់តែប្រសើរដល់ពលករ ព្រមទាំងកាត់បន្ថយការធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការងារនៅក្រៅប្រទេស។
3 months ago
ក្នុងឱកាសដែលរាជរដ្ឋាភិបាល បាននឹងកំពុងខិតខំបង្កើតឱកាសការងារដល់យុវជន តើយុវជនត្រូវមានកាតព្វកិច្ចអ្វីខ្លះដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនឯង?
○ ដើម្បីសម្រេចឱ្យបានទីផ្សារការងារសម្រាប់យុវជន រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាល វិជ្ជាជីវៈ បានយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត ផ្តោតជាចម្បងលើការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ការអភិវឌ្ឍគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាព និង ជំនាញឱ្យយុវជនដណ្តើមបានការងារធ្វើតាមកម្រិតជំនាញប្រកួតប្រជែង ក្នុងតំបន់អាស៊ាននាពេលខាងមុខ។ ក្នុងនោះត្រូវ៖
• ធ្វើសមាហរណកម្មក្របខណ្ឌគុណវុឌ្ឍជាតិកម្ពុជា ស្តង់ដាជាតិ សមត្ថភាពកម្មវិធីសិក្សាផ្អែកលើសមត្ថភាព ៣ វិស័យ គឺ វិស័យសំណង់ វិស័យមេកានិច វិស័យសេវាធុរកិច្ច និង បច្ចេកវិទ្យាគមនាគន៍ព័ត៌មានវិទ្យាចូលទៅក្នុងតំបន់ ដើម្បីឱ្យប្រព័ន្ធនៃការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈនៅកម្ពុជាមានគុណភាព និង កម្រិតប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។
• ពង្រឹងគុណភាពនៃការផ្តល់សេវាព័ត៌មាន ស្តីពីការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ និង ព័ត៌មានទីផ្សារការងារ។
• ជំរុញ និង លើកទឹកចិត្តដល់គ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈទាំងអស់ ឲ្យមានសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូ ជាមួយគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ឬ សាកលវិទ្យាល័យនៅបរទេសនានា ពិសេស ឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្រុមហ៊ុនវិនិយោគបរទេស ដើម្បីពង្រីកការវិនិយោគ និង ទីផ្សារការងារ។
• ជំរុញឱ្យមានការទទួលស្គាល់សមត្ថភាពជំនាញ ពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ ដែលសកលលោក រួមទាំង ឱ្យមានការទទួលស្គាល់គ្នាដោយផ្អែកលើក្របខណ្ឌគុណវុឌ្ឍយោងអាស៊ាន។
• យុវជនគួរគប្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីសង្គម វប្បធម៌ ភាសា ច្បាប់ និង បែបបទបំពេញការងារ នៅតាមបណ្តាប្រទេសជាសមាជិក ឬ ប្រទេសដែលយុវជនមានបំណងស្វែងរកការងារធ្វើ ជាពិសេសបង្កើនចំណេះដឹងផ្នែកភាសាបរទេស (អង់គ្លេស) ដើម្បីជាយានក្នុងការសិក្សា ការទំនាក់ទំនង និង ការបំពេញការងារ ដោយហេតុថាភាសាអង់គ្លេស នឹងក្លាយជាភាសាទំនាក់ទំនងរួម រវាងសមាជិកក្នុងសមាគមអាស៊ានតាមដាន និង ស្វែងយល់ជាប្រចាំអំពីព័ត៌មានទីផ្សារការងារ (ដូចជា ឱកាសការងារ ឬ កម្មសិក្សា) នៅក្នុងប្រទេស (តាមរយៈទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និង ការងារ) និង ក្រៅប្រទេស ដើម្បីអាចវិភាគលើនិន្នាការ ឬ ការវិវត្តរបស់ទីផ្សារការងារ ក៏ដូចជាតម្រូវការក្នុងការបំប៉នជំនាញបន្ថែមឱ្យស្របតាមទីផ្សារការងារ។
• បង្កើនសមត្ថភាពស្រាវជ្រាវ និង អំណានឱ្យបានច្រើនជាអតិបរមានៅលើមុខវិជ្ជាឯកទេសរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាមុខវិជ្ជាពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត។ ប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន បានចងក្រងជាបណ្តាញសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ាន (ASEAN University Network) ក្នុងបំណងពង្រីក និង ចែករំលែកចំណេះដឹងអំពីការស្រាវជ្រាវ ឬ របកគំហើញថ្មីៗ។ បន្ថែមលើនេះ អាស៊ាន បានរៀបចំនូវកម្មវិធីប្រកួតប្រជែងជំនាញ (ASEAN Skills Competition) តាមរយៈការបង្ហាញស្នាដៃស្រាវជ្រាវថ្មីៗ លើជំនាញបច្ចេកទេស និង ជំនាញផ្សេងទៀត ក្នុងចំណោមនិស្សិតនៃប្រទេសជាសមាជិក។ ដូច្នេះនិស្សិតត្រូវចាប់យកឱកាសនេះឱ្យបាន ដើម្បីទាញនូវការទទួលស្គាល់ពីមជ្ឈដ្ឋានអប់រំ និង និយោជកតាំងពីមុនពេលបំពេញការងារ។
• គួរពិចារណាជ្រើសរើសជំនាញបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ដែលទីផ្សារការងារកំពុងត្រូវការ ដូចជា ផ្នែកអគ្គិសនី អេឡិកត្រូនិក សំណង់ យន្តសាស្រ្ត វិស្វកម្ម កសិឧស្សាហកម្ម និង វិទ្យាសាស្ត្រពិត។ល។
• ចូលរួមពិព័រណ៍ការងារ ឬ វេទិកាការងារ ដើម្បីទទួលព័ត៌មានទូលំទូលាយពីឱកាសការងារ ការបំប៉នជំនាញបន្ថែម និង ការត្រៀមខ្លួនចូលទីផ្សារការងារ តាមរយៈការជួបប្រាស្រ័យដោយផ្ទាល់ ជាមួយនិយោជកក្រុមហ៊ុន សហគ្រាស និង អ្នកផ្តល់ការអប់រំបណ្តុះបណ្តាល។ យុវជនអាចចូលរួមកម្មវិធីនេះ តាមរយៈពិព័រណ៍ការងារថ្នាក់ជាតិ ខេត្ត និង ចល័ត ឬ តាមសាកលវិទ្យាល័យនានា ដែលរៀបចំដោយទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និង ការងារ។
• ចូលរួមសកម្មភាពស្ម័គ្រចិត្ត ឬ កិច្ចការសង្គមជាមួយសមាគមយុវជន (ឧទាហរណ៍៖ សហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា UYFC) ដើម្បីទទួលបានបទពិសោធន៍ការងារ ការចូលរួមកសាង និង រំលេចពីតួនាទីដ៏សំខាន់យុវជនក្នុងសង្គម បង្កើនតម្លៃរបស់យុវជនខ្លួនឯង ក្នុងនាមជាសរសរទ្រូងរបស់ប្រទេសជាតិ ព្រមទាំងបង្កើតបណ្តាញទំនាក់ទំនង និង ចែកចាយព័ត៌មានគ្រប់ប្រភេទយ៉ាងទូលំទូលាយ។ ឧទាហរណ៍៖ ឱកាសការងារ ព័ត៌មានពីការអប់រំ ឬ អាហារូបករណ៍...។
• គួរមានផែនការអាជីពឱ្យបានត្រឹមត្រូវ មុននឹងសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសជំនាញសិក្សា ព្រមទាំងគួរចាប់យកជំនាញទន់ ដូចជា ការទំនាក់ទំនង ការធ្វើការងារជាក្រុមមនសិការ ការងារជំនាញភាសារបរទេស និងកុំព្យូទ័រ។
○ ដើម្បីសម្រេចឱ្យបានទីផ្សារការងារសម្រាប់យុវជន រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាល វិជ្ជាជីវៈ បានយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត ផ្តោតជាចម្បងលើការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ការអភិវឌ្ឍគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាព និង ជំនាញឱ្យយុវជនដណ្តើមបានការងារធ្វើតាមកម្រិតជំនាញប្រកួតប្រជែង ក្នុងតំបន់អាស៊ាននាពេលខាងមុខ។ ក្នុងនោះត្រូវ៖
• ធ្វើសមាហរណកម្មក្របខណ្ឌគុណវុឌ្ឍជាតិកម្ពុជា ស្តង់ដាជាតិ សមត្ថភាពកម្មវិធីសិក្សាផ្អែកលើសមត្ថភាព ៣ វិស័យ គឺ វិស័យសំណង់ វិស័យមេកានិច វិស័យសេវាធុរកិច្ច និង បច្ចេកវិទ្យាគមនាគន៍ព័ត៌មានវិទ្យាចូលទៅក្នុងតំបន់ ដើម្បីឱ្យប្រព័ន្ធនៃការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈនៅកម្ពុជាមានគុណភាព និង កម្រិតប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។
• ពង្រឹងគុណភាពនៃការផ្តល់សេវាព័ត៌មាន ស្តីពីការអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ និង ព័ត៌មានទីផ្សារការងារ។
• ជំរុញ និង លើកទឹកចិត្តដល់គ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈទាំងអស់ ឲ្យមានសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូ ជាមួយគ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ឬ សាកលវិទ្យាល័យនៅបរទេសនានា ពិសេស ឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយក្រុមហ៊ុនវិនិយោគបរទេស ដើម្បីពង្រីកការវិនិយោគ និង ទីផ្សារការងារ។
• ជំរុញឱ្យមានការទទួលស្គាល់សមត្ថភាពជំនាញ ពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយក្នុងក្របខ័ណ្ឌតំបន់ ដែលសកលលោក រួមទាំង ឱ្យមានការទទួលស្គាល់គ្នាដោយផ្អែកលើក្របខណ្ឌគុណវុឌ្ឍយោងអាស៊ាន។
• យុវជនគួរគប្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីសង្គម វប្បធម៌ ភាសា ច្បាប់ និង បែបបទបំពេញការងារ នៅតាមបណ្តាប្រទេសជាសមាជិក ឬ ប្រទេសដែលយុវជនមានបំណងស្វែងរកការងារធ្វើ ជាពិសេសបង្កើនចំណេះដឹងផ្នែកភាសាបរទេស (អង់គ្លេស) ដើម្បីជាយានក្នុងការសិក្សា ការទំនាក់ទំនង និង ការបំពេញការងារ ដោយហេតុថាភាសាអង់គ្លេស នឹងក្លាយជាភាសាទំនាក់ទំនងរួម រវាងសមាជិកក្នុងសមាគមអាស៊ានតាមដាន និង ស្វែងយល់ជាប្រចាំអំពីព័ត៌មានទីផ្សារការងារ (ដូចជា ឱកាសការងារ ឬ កម្មសិក្សា) នៅក្នុងប្រទេស (តាមរយៈទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និង ការងារ) និង ក្រៅប្រទេស ដើម្បីអាចវិភាគលើនិន្នាការ ឬ ការវិវត្តរបស់ទីផ្សារការងារ ក៏ដូចជាតម្រូវការក្នុងការបំប៉នជំនាញបន្ថែមឱ្យស្របតាមទីផ្សារការងារ។
• បង្កើនសមត្ថភាពស្រាវជ្រាវ និង អំណានឱ្យបានច្រើនជាអតិបរមានៅលើមុខវិជ្ជាឯកទេសរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាមុខវិជ្ជាពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត។ ប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន បានចងក្រងជាបណ្តាញសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ាន (ASEAN University Network) ក្នុងបំណងពង្រីក និង ចែករំលែកចំណេះដឹងអំពីការស្រាវជ្រាវ ឬ របកគំហើញថ្មីៗ។ បន្ថែមលើនេះ អាស៊ាន បានរៀបចំនូវកម្មវិធីប្រកួតប្រជែងជំនាញ (ASEAN Skills Competition) តាមរយៈការបង្ហាញស្នាដៃស្រាវជ្រាវថ្មីៗ លើជំនាញបច្ចេកទេស និង ជំនាញផ្សេងទៀត ក្នុងចំណោមនិស្សិតនៃប្រទេសជាសមាជិក។ ដូច្នេះនិស្សិតត្រូវចាប់យកឱកាសនេះឱ្យបាន ដើម្បីទាញនូវការទទួលស្គាល់ពីមជ្ឈដ្ឋានអប់រំ និង និយោជកតាំងពីមុនពេលបំពេញការងារ។
• គួរពិចារណាជ្រើសរើសជំនាញបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ ដែលទីផ្សារការងារកំពុងត្រូវការ ដូចជា ផ្នែកអគ្គិសនី អេឡិកត្រូនិក សំណង់ យន្តសាស្រ្ត វិស្វកម្ម កសិឧស្សាហកម្ម និង វិទ្យាសាស្ត្រពិត។ល។
• ចូលរួមពិព័រណ៍ការងារ ឬ វេទិកាការងារ ដើម្បីទទួលព័ត៌មានទូលំទូលាយពីឱកាសការងារ ការបំប៉នជំនាញបន្ថែម និង ការត្រៀមខ្លួនចូលទីផ្សារការងារ តាមរយៈការជួបប្រាស្រ័យដោយផ្ទាល់ ជាមួយនិយោជកក្រុមហ៊ុន សហគ្រាស និង អ្នកផ្តល់ការអប់រំបណ្តុះបណ្តាល។ យុវជនអាចចូលរួមកម្មវិធីនេះ តាមរយៈពិព័រណ៍ការងារថ្នាក់ជាតិ ខេត្ត និង ចល័ត ឬ តាមសាកលវិទ្យាល័យនានា ដែលរៀបចំដោយទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និង ការងារ។
• ចូលរួមសកម្មភាពស្ម័គ្រចិត្ត ឬ កិច្ចការសង្គមជាមួយសមាគមយុវជន (ឧទាហរណ៍៖ សហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា UYFC) ដើម្បីទទួលបានបទពិសោធន៍ការងារ ការចូលរួមកសាង និង រំលេចពីតួនាទីដ៏សំខាន់យុវជនក្នុងសង្គម បង្កើនតម្លៃរបស់យុវជនខ្លួនឯង ក្នុងនាមជាសរសរទ្រូងរបស់ប្រទេសជាតិ ព្រមទាំងបង្កើតបណ្តាញទំនាក់ទំនង និង ចែកចាយព័ត៌មានគ្រប់ប្រភេទយ៉ាងទូលំទូលាយ។ ឧទាហរណ៍៖ ឱកាសការងារ ព័ត៌មានពីការអប់រំ ឬ អាហារូបករណ៍...។
• គួរមានផែនការអាជីពឱ្យបានត្រឹមត្រូវ មុននឹងសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសជំនាញសិក្សា ព្រមទាំងគួរចាប់យកជំនាញទន់ ដូចជា ការទំនាក់ទំនង ការធ្វើការងារជាក្រុមមនសិការ ការងារជំនាញភាសារបរទេស និងកុំព្យូទ័រ។
3 months ago
តើអ្វីខ្លះជាភាពរាំងស្ទះដល់ទីផ្សារការងាររបស់យុវជន? (ចំណេះដឹង ជំនាញ ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន តម្លៃពលកម្ម...) តើត្រូវដោះស្រាយដោយរបៀបណា? ដើម្បីដោះស្រាយនូវបញ្ហានេះក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បាននឹងកំពុងចាត់វិធានការអ្វីខ្លះ?
○ មានកត្តាជាច្រើន ដែលរាំងស្ទះដល់ទីផ្សារការងាររបស់យុវជន ក្នុងនោះរួមមានទាំងកត្តាយុវជនខ្លួនឯងផងដែរ។ កត្តាទាំងនោះរួមមាន៖
• តម្រូវការទីផ្សារការងារ
- គម្រោងវិនិយោគដែលអនុម័តដោយក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាពីឆ្នាំ ២០០៩ ដល់ឆ្នាំ ២០១៣ ភាគច្រើន គឺ នៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និង សេវាកម្ម ត្រូវការកម្លាំងពលកម្មជំនាញជិត ៨ សែនកន្លែង។
- ឱកាសការងារមាននៅតាមរាជធានីភ្នំពេញ និង តំបន់ប៉ូលសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួន ដែលមានកម្លាំងពលកម្មមិនគ្រប់គ្រាន់។
- ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកន្លែងការងារ និង បរិយាកាសនៅតំបន់ជុំវិញ មិនទាន់មានភាពទាក់ទាញពលករ ជាពិសេស ក្នុងវិស័យកសិកម្ម-ឧស្សាហកម្ម។
- ការងារក្នុងវិស័យរៀបរយ បានពង្រីកយ៉ាងឆាប់រហ័ស ក៏ប៉ុន្តែមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងចំនួនកម្លាំងពលកម្មថ្មី ដែលត្រូវចូលទីផ្សារការងារ និង ចំនួនអ្នកដែលចាកចេញពីវិស័យកសិកម្ម។
• ការផ្គត់ផ្គង់កម្លាំងពលកម្ម
- ជាង ៦៦ ភាគរយ នៃប្រជាពលរដ្ឋអាយុ ២០-២៤ ឆ្នាំ និង ៧៧ ភាគរយ នៃប្រជាពលរដ្ឋអាយុចាប់ពី ២៥ ឆ្នាំ បានបញ្ចប់ការសិក្សាត្រឹមកម្រិតបឋមសិក្សា (ទិន្នន័យអង្កេតចន្លោះជំរឿនឆ្នាំ ២០១៣ របស់ក្រសួងផែនការ) ដែលសូចនាករនេះបង្ហាញថា យើងនៅមានកម្រិតគ្មានជំនាញ ឬ ជំនាញទាបរបស់កម្លាំងពលកម្មកម្ពុជា និង ផលិតភាពការងារ ។
- ជិត ៦០ ភាគរយ នៃនិស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាមហាវិទ្យាល័យ (ចាប់ពីបរិញ្ញាបត្ររង) សិក្សាមុខវិជ្ជាធុរកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ គ្រប់គ្រង និង វិទ្យាសាស្រ្តសង្គម (ទិន្នន័យអង្កេតចន្លោះជំរឿន ឆ្នាំ ២០១៣ របស់ក្រសួងផែនការ) ដែលទីផ្សារការងារនៅផ្នែកនេះ មានចំនួនតិច។ និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាមហាវិទ្យាល័យផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម មានអត្រាខ្ពស់ជាងតម្រូវការនៃទីផ្សារការងារ ដែលនាំឱ្យអត្រាស្រូបចូលក្នុងទីផ្សារនៃជំនាញផ្នែកនេះទាប។
- គុណភាព និង កម្មវិធីនៃការអប់រំ និង បណ្តុះបណ្តាលមិនទាន់ឆ្លើយតបទាំងស្រុងទៅនឹងតម្រូវការនៃទីផ្សារការងារ។
- តាមការអង្កេតរបស់ទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និង ការងារឆ្នាំ ២០១៣ ជាមួយនិយោជកបង្ហាញថា អ្នកស្វែងរកការងារធ្វើ គឺ នៅខ្វះជំនាញផ្នែកទំនាក់ទំនង ភាសាបរទេស ការប្រើប្រាស់កំព្យូទ័រ ការងារជាក្រុមឥរិយាបទការងារ និង ទឹកចិត្តក្នុងការងារ។ល។
☆ ដើម្បីដោះស្រាយនូវបញ្ហាខាងលើក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បាននឹងកំពុងចាត់វិធានការបន្ថែម ដូចខាងក្រោម៖
- ពង្រីក ប្រមូល វិភាគព័ត៌មាន និង ព្យាករណ៍ព័ត៌មានទីផ្សារការងារ រួមទាំង តម្រូវការជំនាញទាំងនៅក្នុងប្រទេស និង អាស៊ាន ដើម្បីជាធាតុចូលសម្រាប់គ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាល រៀបចំកម្មវិធីសិក្សាបណ្តុះបណ្តាលស្របតាមទីផ្សារការងារ។
- ពង្រីកសេវាផ្តល់ការណែនាំ ប្រឹក្សាយោបល់ និង មគ្គទេសក៍អាជីព ជំនាញ ដើម្បីជួយឱ្យយុវជនជ្រើសរើសជំនាញសិក្សា និង រៀបចំផែនការអាជីពឆ្លើយតបតាមសេចក្តីត្រូវការរបស់ទីផ្សារការងារទាំងក្នុងនិង ក្រៅប្រទេស និង បច្ចុប្បន្ន និង ទៅអនាគត ព្រមទាំងផ្តល់ការគាំទ្រក្នុងការអភិវឌ្ឍសហគ្រិនភាព។
- បន្តលើកកម្ពស់លក្ខខណ្ឌការងារ តាមរយៈការពង្រឹងអធិការកិច្ចការងារ ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈ និង ស្ថាប័នទីផ្សារការងារ ដូចជា ការបញ្ចប់ការកសាងច្បាប់ស្តីពីសហជីព ការកំណត់យន្តការកំណត់ និង ដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រ គណៈកម្មាធិការប្រឹក្សាការងារ ព្រមទាំងយន្តការទប់ស្កាត់ ដោះស្រាយវិវាទដោយសន្តិវិធី រួមមានគណៈកម្មាធិការដោះស្រាយ និង ទប់ស្កាត់បាតុកម្ម កុបកម្មគ្រប់មុខសញ្ញា ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល និង តុលាការការងារ។
- បន្តខិតខំចរចារបើកទីផ្សារកាងារក្រៅប្រទេស ដែលមានលក្ខខណ្ឌការងារល្អបន្ថែមទៀត សម្រាប់ពលករកម្ពុជា។
○ មានកត្តាជាច្រើន ដែលរាំងស្ទះដល់ទីផ្សារការងាររបស់យុវជន ក្នុងនោះរួមមានទាំងកត្តាយុវជនខ្លួនឯងផងដែរ។ កត្តាទាំងនោះរួមមាន៖
• តម្រូវការទីផ្សារការងារ
- គម្រោងវិនិយោគដែលអនុម័តដោយក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាពីឆ្នាំ ២០០៩ ដល់ឆ្នាំ ២០១៣ ភាគច្រើន គឺ នៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និង សេវាកម្ម ត្រូវការកម្លាំងពលកម្មជំនាញជិត ៨ សែនកន្លែង។
- ឱកាសការងារមាននៅតាមរាជធានីភ្នំពេញ និង តំបន់ប៉ូលសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួន ដែលមានកម្លាំងពលកម្មមិនគ្រប់គ្រាន់។
- ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកន្លែងការងារ និង បរិយាកាសនៅតំបន់ជុំវិញ មិនទាន់មានភាពទាក់ទាញពលករ ជាពិសេស ក្នុងវិស័យកសិកម្ម-ឧស្សាហកម្ម។
- ការងារក្នុងវិស័យរៀបរយ បានពង្រីកយ៉ាងឆាប់រហ័ស ក៏ប៉ុន្តែមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងចំនួនកម្លាំងពលកម្មថ្មី ដែលត្រូវចូលទីផ្សារការងារ និង ចំនួនអ្នកដែលចាកចេញពីវិស័យកសិកម្ម។
• ការផ្គត់ផ្គង់កម្លាំងពលកម្ម
- ជាង ៦៦ ភាគរយ នៃប្រជាពលរដ្ឋអាយុ ២០-២៤ ឆ្នាំ និង ៧៧ ភាគរយ នៃប្រជាពលរដ្ឋអាយុចាប់ពី ២៥ ឆ្នាំ បានបញ្ចប់ការសិក្សាត្រឹមកម្រិតបឋមសិក្សា (ទិន្នន័យអង្កេតចន្លោះជំរឿនឆ្នាំ ២០១៣ របស់ក្រសួងផែនការ) ដែលសូចនាករនេះបង្ហាញថា យើងនៅមានកម្រិតគ្មានជំនាញ ឬ ជំនាញទាបរបស់កម្លាំងពលកម្មកម្ពុជា និង ផលិតភាពការងារ ។
- ជិត ៦០ ភាគរយ នៃនិស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាមហាវិទ្យាល័យ (ចាប់ពីបរិញ្ញាបត្ររង) សិក្សាមុខវិជ្ជាធុរកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ គ្រប់គ្រង និង វិទ្យាសាស្រ្តសង្គម (ទិន្នន័យអង្កេតចន្លោះជំរឿន ឆ្នាំ ២០១៣ របស់ក្រសួងផែនការ) ដែលទីផ្សារការងារនៅផ្នែកនេះ មានចំនួនតិច។ និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាមហាវិទ្យាល័យផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តសង្គម មានអត្រាខ្ពស់ជាងតម្រូវការនៃទីផ្សារការងារ ដែលនាំឱ្យអត្រាស្រូបចូលក្នុងទីផ្សារនៃជំនាញផ្នែកនេះទាប។
- គុណភាព និង កម្មវិធីនៃការអប់រំ និង បណ្តុះបណ្តាលមិនទាន់ឆ្លើយតបទាំងស្រុងទៅនឹងតម្រូវការនៃទីផ្សារការងារ។
- តាមការអង្កេតរបស់ទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ និង ការងារឆ្នាំ ២០១៣ ជាមួយនិយោជកបង្ហាញថា អ្នកស្វែងរកការងារធ្វើ គឺ នៅខ្វះជំនាញផ្នែកទំនាក់ទំនង ភាសាបរទេស ការប្រើប្រាស់កំព្យូទ័រ ការងារជាក្រុមឥរិយាបទការងារ និង ទឹកចិត្តក្នុងការងារ។ល។
☆ ដើម្បីដោះស្រាយនូវបញ្ហាខាងលើក្រសួងការងារ និង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បាននឹងកំពុងចាត់វិធានការបន្ថែម ដូចខាងក្រោម៖
- ពង្រីក ប្រមូល វិភាគព័ត៌មាន និង ព្យាករណ៍ព័ត៌មានទីផ្សារការងារ រួមទាំង តម្រូវការជំនាញទាំងនៅក្នុងប្រទេស និង អាស៊ាន ដើម្បីជាធាតុចូលសម្រាប់គ្រឹះស្ថានអប់រំបណ្តុះបណ្តាល រៀបចំកម្មវិធីសិក្សាបណ្តុះបណ្តាលស្របតាមទីផ្សារការងារ។
- ពង្រីកសេវាផ្តល់ការណែនាំ ប្រឹក្សាយោបល់ និង មគ្គទេសក៍អាជីព ជំនាញ ដើម្បីជួយឱ្យយុវជនជ្រើសរើសជំនាញសិក្សា និង រៀបចំផែនការអាជីពឆ្លើយតបតាមសេចក្តីត្រូវការរបស់ទីផ្សារការងារទាំងក្នុងនិង ក្រៅប្រទេស និង បច្ចុប្បន្ន និង ទៅអនាគត ព្រមទាំងផ្តល់ការគាំទ្រក្នុងការអភិវឌ្ឍសហគ្រិនភាព។
- បន្តលើកកម្ពស់លក្ខខណ្ឌការងារ តាមរយៈការពង្រឹងអធិការកិច្ចការងារ ការពង្រឹងទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈ និង ស្ថាប័នទីផ្សារការងារ ដូចជា ការបញ្ចប់ការកសាងច្បាប់ស្តីពីសហជីព ការកំណត់យន្តការកំណត់ និង ដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រ គណៈកម្មាធិការប្រឹក្សាការងារ ព្រមទាំងយន្តការទប់ស្កាត់ ដោះស្រាយវិវាទដោយសន្តិវិធី រួមមានគណៈកម្មាធិការដោះស្រាយ និង ទប់ស្កាត់បាតុកម្ម កុបកម្មគ្រប់មុខសញ្ញា ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល និង តុលាការការងារ។
- បន្តខិតខំចរចារបើកទីផ្សារកាងារក្រៅប្រទេស ដែលមានលក្ខខណ្ឌការងារល្អបន្ថែមទៀត សម្រាប់ពលករកម្ពុជា។
4 months ago
តាមទស្សនៈអ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួននិយាយថាការប្រេះស្រាំគ្នាធំៗក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនានាំឲ្យមានមហាសង្គាយនា តើបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វី?
○ តាមទស្សនៈអ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួននិយាយថា ការប្រេះស្រាំគ្នាធំៗក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា នាំឲ្យមានមហាសង្គាយនាទាំងពួង រមែងកើតឡើងដោយសារតែមានទំនាស់រវាងក្រុមសង្គិក (មហាយាន) និង ក្រុមស្ថវិរៈដ៏តឹងតែង (ថេរវាទ)។ ទំនាស់រវាងនិកាយទាំង ២ បានកើតឡើងជាផ្លូវការនៅក្នុងអង្គមហាសន្និបាតមួយទៀតដែលត្រូវប្រារព្ធឡើងនៅប្រមាណជាង ៣៧ ឆ្នាំក្រោយមក ហើយជាលទ្ធផលភាពតានតឹងដែលចេះតែកើតឡើងនៅក្នុងសហគមន៍សង្ឃ ជុំវិញបញ្ហាធម៌វិន័យ តួនាទីរបស់គ្រហស្ថ និង ធម្មជាតិរបស់ព្រះអរហន្ត។ ក្នុងសម័យនោះ (ស.វ ទី ៣ មុន គ.ស) នៅក្នុងនិកាយទាំង ២ មានក្រុមតូចៗ ១៨ ទៀត ដែលមានវិវាទខ្វែងគំនិតគ្នា មិនស៊ីសង្វាក់គ្នា អំពីអត្ថន័យទស្សនៈ ចំណោទបញ្ហាផ្នែកសាសនា និង ទិដ្ឋនៃវិន័យបញ្ញត្តិ។
○ តាមទស្សនៈអ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួននិយាយថា ការប្រេះស្រាំគ្នាធំៗក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា នាំឲ្យមានមហាសង្គាយនាទាំងពួង រមែងកើតឡើងដោយសារតែមានទំនាស់រវាងក្រុមសង្គិក (មហាយាន) និង ក្រុមស្ថវិរៈដ៏តឹងតែង (ថេរវាទ)។ ទំនាស់រវាងនិកាយទាំង ២ បានកើតឡើងជាផ្លូវការនៅក្នុងអង្គមហាសន្និបាតមួយទៀតដែលត្រូវប្រារព្ធឡើងនៅប្រមាណជាង ៣៧ ឆ្នាំក្រោយមក ហើយជាលទ្ធផលភាពតានតឹងដែលចេះតែកើតឡើងនៅក្នុងសហគមន៍សង្ឃ ជុំវិញបញ្ហាធម៌វិន័យ តួនាទីរបស់គ្រហស្ថ និង ធម្មជាតិរបស់ព្រះអរហន្ត។ ក្នុងសម័យនោះ (ស.វ ទី ៣ មុន គ.ស) នៅក្នុងនិកាយទាំង ២ មានក្រុមតូចៗ ១៨ ទៀត ដែលមានវិវាទខ្វែងគំនិតគ្នា មិនស៊ីសង្វាក់គ្នា អំពីអត្ថន័យទស្សនៈ ចំណោទបញ្ហាផ្នែកសាសនា និង ទិដ្ឋនៃវិន័យបញ្ញត្តិ។
4 months ago
ហេតុអ្វីព្រះពុទ្ធទ្រង់មិនតែងតាំងពុទ្ធទាយាទ?
○ ព្រះពុទ្ធទ្រង់មិនតែងតាំងពុទ្ធទាយាទ ព្រោះភាវៈជាព្រះពុទ្ធមិនមែនបានមកពីការតែងតាំងនោះទេ គឺ បានមកពីពុទ្ធការធម៌ ១៨ យ៉ាង។
○ ព្រះពុទ្ធទ្រង់មិនតែងតាំងពុទ្ធទាយាទ ព្រោះភាវៈជាព្រះពុទ្ធមិនមែនបានមកពីការតែងតាំងនោះទេ គឺ បានមកពីពុទ្ធការធម៌ ១៨ យ៉ាង។
4 months ago
តើព្រះពុទ្ធការធម៌ ១៨ យ៉ាងមានអ្វីខ្លះ?
○ ព្រះពុទ្ធការធម៌ ១៨ យ៉ាងមាន មនុស្សត្តំ ជាតិជាមនុស្ស ១ លិង្គសម្បត្តិ មានភេទជាបុរស ១ ហេតុមានឧបនិស្ស័យគួរនឹងសម្រេចព្រះអរហត្តផល ១ សត្ថាទស្សនំ បានបានជួបបានឃើញព្រះសាស្ដាចារ្យ ១ បព្វជ្ជា បានបួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ឬ បួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ឬ បួសជាតាឥសីក្រៅព្រះពុទ្ធសាសនា ១ គុណសម្បត្តិប្រកបដោយគុណមានឈានជាដើម ១ ឆន្ទតា ពេញចិត្តប្រាថ្នានូវពោធិញ្ញាណឥតមានចិត្តរុញរា ១ ធម៌ទាំង ៨ ប្រការនេះ ឈ្មោះថា ធម្មសមោធាន អាចឲ្យសម្រេចប្រាថ្នានូវសេចក្តីប្រាថ្នាក្នុងពោធិញ្ញាណបាន ហើយផ្សំនិងបារមី ១០ ទៀតគឺ ទាន ការឲ្យទាន ១ សីល ការរក្សាសីល ១ នេក្ខម ការចេញចាកបួស ១ បញ្ញា មានប្រាជ្ញា ១ វិរិយ ការព្យាយាម ១ ខន្តី មានសេចក្តីអំណត់អត់ធន់ ១ សច្ច ការពោលនូវពាក្យពិត ១ អធិដ្ឋាន ការតាំងចិត្តកំណត់ទុកមាំក្នុងចិត្ត ១ មេត្តា ផ្សាយមេត្តា អាណិតស្រណោះចំពោះសព្វសត្វទូទៅទាំងអស់ ១ ឧបេក្ខា ធ្វើចិត្តស្មើជាកណ្តាល ឥតមានល្អៀងទៅខាងណា ១ (រួមធម្មសមោធាន ៨ ចូលនឹងបារមី ១០ ត្រូវជា ១៨) ហៅថាពុទ្ធការធម៌ ធម៌នេះធ្វើឲ្យមនុស្សកើតជាព្រះពុទ្ធឡើងបាន។
○ ព្រះពុទ្ធការធម៌ ១៨ យ៉ាងមាន មនុស្សត្តំ ជាតិជាមនុស្ស ១ លិង្គសម្បត្តិ មានភេទជាបុរស ១ ហេតុមានឧបនិស្ស័យគួរនឹងសម្រេចព្រះអរហត្តផល ១ សត្ថាទស្សនំ បានបានជួបបានឃើញព្រះសាស្ដាចារ្យ ១ បព្វជ្ជា បានបួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ឬ បួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ឬ បួសជាតាឥសីក្រៅព្រះពុទ្ធសាសនា ១ គុណសម្បត្តិប្រកបដោយគុណមានឈានជាដើម ១ ឆន្ទតា ពេញចិត្តប្រាថ្នានូវពោធិញ្ញាណឥតមានចិត្តរុញរា ១ ធម៌ទាំង ៨ ប្រការនេះ ឈ្មោះថា ធម្មសមោធាន អាចឲ្យសម្រេចប្រាថ្នានូវសេចក្តីប្រាថ្នាក្នុងពោធិញ្ញាណបាន ហើយផ្សំនិងបារមី ១០ ទៀតគឺ ទាន ការឲ្យទាន ១ សីល ការរក្សាសីល ១ នេក្ខម ការចេញចាកបួស ១ បញ្ញា មានប្រាជ្ញា ១ វិរិយ ការព្យាយាម ១ ខន្តី មានសេចក្តីអំណត់អត់ធន់ ១ សច្ច ការពោលនូវពាក្យពិត ១ អធិដ្ឋាន ការតាំងចិត្តកំណត់ទុកមាំក្នុងចិត្ត ១ មេត្តា ផ្សាយមេត្តា អាណិតស្រណោះចំពោះសព្វសត្វទូទៅទាំងអស់ ១ ឧបេក្ខា ធ្វើចិត្តស្មើជាកណ្តាល ឥតមានល្អៀងទៅខាងណា ១ (រួមធម្មសមោធាន ៨ ចូលនឹងបារមី ១០ ត្រូវជា ១៨) ហៅថាពុទ្ធការធម៌ ធម៌នេះធ្វើឲ្យមនុស្សកើតជាព្រះពុទ្ធឡើងបាន។
4 months ago
តើព្រះពុទ្ធសាសនា មានការរីកចម្រើនខ្លាំងក្នុងរាជ្យស្តេចអង្គណា នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា?
○ ព្រះពុទ្ធសាសនា មានការរីកចម្រើនខ្លាំងក្នុងរាជ្យព្រះបាទ អសោក មហារាជ ព្រោះព្រះអង្គមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំទៅលើព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយទ្រង់បានកសាងវត្តអារាម ចេតិយ ស្តូបជាច្រើន និង បានផ្សព្វផ្សាយព្រះពុទ្ធសាសនា ចេញពីចក្រភពឥណ្ឌាទៅតំបន់ផ្សេងៗចំនួន ៩ កន្លែង មានដូចជា ស្រីលង្កា អាកានីស្ថាន អាស៊ីកណ្តាល ចិន តំបន់កាស្មៀ និង សុវណ្ណភូមិ ជាដើម។
○ ព្រះពុទ្ធសាសនា មានការរីកចម្រើនខ្លាំងក្នុងរាជ្យព្រះបាទ អសោក មហារាជ ព្រោះព្រះអង្គមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំទៅលើព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយទ្រង់បានកសាងវត្តអារាម ចេតិយ ស្តូបជាច្រើន និង បានផ្សព្វផ្សាយព្រះពុទ្ធសាសនា ចេញពីចក្រភពឥណ្ឌាទៅតំបន់ផ្សេងៗចំនួន ៩ កន្លែង មានដូចជា ស្រីលង្កា អាកានីស្ថាន អាស៊ីកណ្តាល ចិន តំបន់កាស្មៀ និង សុវណ្ណភូមិ ជាដើម។
4 months ago
ចូរនិយាយពីព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយហីនយាន។ ព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយមហាយាន។
○ ព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយហីនយាន ឬថេរវាទ ឬទក្ខិណានិកាយ៖ ជាយានតូចចង្អៀត អាចផ្ទុកសត្វលោកបានតិច មានវិន័យតឹងរឹង គោរពតាមបទបញ្ញត្តិ ដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់បានកំណត់ទុកឲ្យ មានគម្ពីរព្រះត្រៃបិដកជាគោល។ និកាយហីនយាន គោរពព្រះពុទ្ធសមណគោត្តម ដែលបានត្រាស់ដឹងសម្មាសម្ពោធិញាណ ដែលបានចូលបរិនិព្វានទៅហើយ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ មានក្តីប្រាថ្នាយកនិព្វានជាធំ (មិនកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ គឺសូន្យ)។ ប្រទេសដែលកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទនេះមាន ឥណ្ឌា (មួយចំនួនតូច) ស្រីលង្កា នេប៉ាល់ ភូមា ថៃ កម្ពុជា និងឡាវ។
° ព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយមហាយាន ឬអាចរិយវាទ ឬក៏ឧត្តរនិកាយ៖ ជាយានធំ អាចផ្ទុកសត្វលោកបានច្រើន មានវិន័យធូរស្រាល គោរពតាមពាក្យប្រដៅរបស់គ្រូអាចារ្យ ឬអាចរិយវាទ។ និកាយមហាយាន គេជឿថាមានព្រះពោធិសត្វជាច្រើនអង្គ នៅចាំអាចជួយសង្គ្រោះសត្វលោកឲ្យដល់ឋានសួគ៌។ ប្រទេសដែលកាន់និកាយមហាយានមានឥណ្ឌា (ផ្នែកខ្លះ មួយចំនួនតូច) ទីបេនេប៉ាល់ ចិន និងវៀតណាម។
○ ព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយហីនយាន ឬថេរវាទ ឬទក្ខិណានិកាយ៖ ជាយានតូចចង្អៀត អាចផ្ទុកសត្វលោកបានតិច មានវិន័យតឹងរឹង គោរពតាមបទបញ្ញត្តិ ដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់បានកំណត់ទុកឲ្យ មានគម្ពីរព្រះត្រៃបិដកជាគោល។ និកាយហីនយាន គោរពព្រះពុទ្ធសមណគោត្តម ដែលបានត្រាស់ដឹងសម្មាសម្ពោធិញាណ ដែលបានចូលបរិនិព្វានទៅហើយ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ មានក្តីប្រាថ្នាយកនិព្វានជាធំ (មិនកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ គឺសូន្យ)។ ប្រទេសដែលកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទនេះមាន ឥណ្ឌា (មួយចំនួនតូច) ស្រីលង្កា នេប៉ាល់ ភូមា ថៃ កម្ពុជា និងឡាវ។
° ព្រះពុទ្ធសាសនានិកាយមហាយាន ឬអាចរិយវាទ ឬក៏ឧត្តរនិកាយ៖ ជាយានធំ អាចផ្ទុកសត្វលោកបានច្រើន មានវិន័យធូរស្រាល គោរពតាមពាក្យប្រដៅរបស់គ្រូអាចារ្យ ឬអាចរិយវាទ។ និកាយមហាយាន គេជឿថាមានព្រះពោធិសត្វជាច្រើនអង្គ នៅចាំអាចជួយសង្គ្រោះសត្វលោកឲ្យដល់ឋានសួគ៌។ ប្រទេសដែលកាន់និកាយមហាយានមានឥណ្ឌា (ផ្នែកខ្លះ មួយចំនួនតូច) ទីបេនេប៉ាល់ ចិន និងវៀតណាម។
4 months ago
តើព្រះពុទ្ធសាសនា នៅប្រទេសឥណ្ឌា បានបែងចែកជាប៉ុន្មាននិកាយ? នៅឆ្នាំណា?
○ ព្រះពុទ្ធសាសនា នៅប្រទេសឥណ្ឌា បានបែងចែកជា ១៨ និកាយ នៅ ស.វ ទី ៣ មុន គ.ស។
○ ព្រះពុទ្ធសាសនា នៅប្រទេសឥណ្ឌា បានបែងចែកជា ១៨ និកាយ នៅ ស.វ ទី ៣ មុន គ.ស។
4 months ago
តើព្រះពុទ្ធសាសនាហីនយាន គេគោរពព្រះពុទ្ធប៉ុន្មានអង្គសព្វថ្ងៃ? នាមអ្វីខ្លះ?
○ ព្រះពុទ្ធសាសនាហីនយាន សព្វថ្ងៃគេគោរពព្រះពុទ្ធ ៥ អង្គមាន៖
១. កុក្កសន្ធោ ព្រះពុទ្ធយកសត្វមាន់ជានាម។
២. កស្សបោ ព្រះពុទ្ធយកសត្វអណ្តើកជានាម។
៣. កោនាគមនោ ព្រះពុទ្ធយកសត្វនាគជានាម។
៤. សមណគោត្តម ព្រះពុទ្ធយកសត្វគោជានាម។
៥. សិអារ្យមេត្រី ព្រះពុទ្ធយកសត្វសិង្ហជានាម។
○ ព្រះពុទ្ធសាសនាហីនយាន សព្វថ្ងៃគេគោរពព្រះពុទ្ធ ៥ អង្គមាន៖
១. កុក្កសន្ធោ ព្រះពុទ្ធយកសត្វមាន់ជានាម។
២. កស្សបោ ព្រះពុទ្ធយកសត្វអណ្តើកជានាម។
៣. កោនាគមនោ ព្រះពុទ្ធយកសត្វនាគជានាម។
៤. សមណគោត្តម ព្រះពុទ្ធយកសត្វគោជានាម។
៥. សិអារ្យមេត្រី ព្រះពុទ្ធយកសត្វសិង្ហជានាម។
4 months ago
តើព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន គេគោរពព្រះពោធិសត្វអ្វីខ្លះ?
○ ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន គេគោរពព្រះពោធិសត្វជាច្រើន ដូចជា៖
១. អវលោកេតិស្វរៈ ឬ អវលោកេស្វរៈ ជាអ្នកជួយសង្គ្រោះ អ្នកផ្តល់សេចក្តីសុខ អ្នកថែរក្សាលោក មានរូបក្មេងជានិច្ច មានព្រះពុទ្ធរូបអមិតាភៈតូចនៅលើភ្នួងសក់។
២. មញ្ចុស្រី អ្នកត្រួតត្រាផ្លូវយុត្តិធម៌ គង់លើសត្វសីហៈ កាន់សៀវភៅ ១ និង ព្រះខ័ន ១ ឬ ផ្កាឈូក ១ មានរូបក្មេងជានិច្ចដែរ មានឈ្មោះជាច្រើនទៀតដូចជា មញ្ចុភទ្រ មញ្ចុស្វរៈ...។
៣. សមន្តភទ្រ អ្នកថែរក្សា អ្នកកាន់សាសនា គង់លើសត្វដំរី។
៤. មៃត្រៃ អនាគតព្រះពុទ្ធ នៅចាំថែរក្សាសាសនាដែលព្រះសមណគោត្តមបានផ្សព្វផ្សាយ។
៥. ក្សិតិភគ៌ ជាព្រះពោធិសត្វស្រោចស្រង់សត្វលោកពីឋាននរក។
៦. វជ្របាណ៌ ជាព្រះពោធិសត្វមានវជ្រៈ ឬ រន្ទះជាអាវុធ ដើម្បីការពារសាសនា។
៧. ប្រាជ្ញាបារមីតា ជានិមិត្តរូបនៃបញ្ញាដ៏ឧត្តម ជាព្រះនាងទេវីខាងព្រះពុទ្ធសាសនា...។
* តាមរយៈព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន ព្រះពុទ្ធជាអច្ឆរិយៈជាច្រើនអង្គ ហើយបែងភាគទៅពាសពេញគ្រប់ទីកន្លែង អាស្រ័យដោយឈាន មានព្រះពុទ្ធអង្គ ឈ្មោះ អមិតាភៈ អក្សោភ្យៈជាដើម។ ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាមានគម្ពីរផ្ទាល់ខ្លួន ដូចជា គម្ពីរសុវណ៌ប្រភាស សម្ធម្មបិណ្ឌរីកលង្កាវតា ប្រាជ្ញាបារមីតា ជាដើម។
○ ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន គេគោរពព្រះពោធិសត្វជាច្រើន ដូចជា៖
១. អវលោកេតិស្វរៈ ឬ អវលោកេស្វរៈ ជាអ្នកជួយសង្គ្រោះ អ្នកផ្តល់សេចក្តីសុខ អ្នកថែរក្សាលោក មានរូបក្មេងជានិច្ច មានព្រះពុទ្ធរូបអមិតាភៈតូចនៅលើភ្នួងសក់។
២. មញ្ចុស្រី អ្នកត្រួតត្រាផ្លូវយុត្តិធម៌ គង់លើសត្វសីហៈ កាន់សៀវភៅ ១ និង ព្រះខ័ន ១ ឬ ផ្កាឈូក ១ មានរូបក្មេងជានិច្ចដែរ មានឈ្មោះជាច្រើនទៀតដូចជា មញ្ចុភទ្រ មញ្ចុស្វរៈ...។
៣. សមន្តភទ្រ អ្នកថែរក្សា អ្នកកាន់សាសនា គង់លើសត្វដំរី។
៤. មៃត្រៃ អនាគតព្រះពុទ្ធ នៅចាំថែរក្សាសាសនាដែលព្រះសមណគោត្តមបានផ្សព្វផ្សាយ។
៥. ក្សិតិភគ៌ ជាព្រះពោធិសត្វស្រោចស្រង់សត្វលោកពីឋាននរក។
៦. វជ្របាណ៌ ជាព្រះពោធិសត្វមានវជ្រៈ ឬ រន្ទះជាអាវុធ ដើម្បីការពារសាសនា។
៧. ប្រាជ្ញាបារមីតា ជានិមិត្តរូបនៃបញ្ញាដ៏ឧត្តម ជាព្រះនាងទេវីខាងព្រះពុទ្ធសាសនា...។
* តាមរយៈព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន ព្រះពុទ្ធជាអច្ឆរិយៈជាច្រើនអង្គ ហើយបែងភាគទៅពាសពេញគ្រប់ទីកន្លែង អាស្រ័យដោយឈាន មានព្រះពុទ្ធអង្គ ឈ្មោះ អមិតាភៈ អក្សោភ្យៈជាដើម។ ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាមានគម្ពីរផ្ទាល់ខ្លួន ដូចជា គម្ពីរសុវណ៌ប្រភាស សម្ធម្មបិណ្ឌរីកលង្កាវតា ប្រាជ្ញាបារមីតា ជាដើម។
4 months ago
បើតាមគម្ពីរពុទ្ធវង្ស មុនព្រះពុទ្ធទាំង ៥ អង្គនេះ តើមានព្រះពុទ្ធប៉ុន្មានអង្គ? ព្រះនាមអ្វីខ្លះ?
○ បើតាមគម្ពីរពុទ្ធវង្ស បានឲ្យដឹងថា មុនព្រះពុទ្ធទាំង ៥ អង្គនេះ មានព្រះពុទ្ធត្រាស់ដឹងបន្តបន្ទាប់ពីមុន ២៥ អង្គទៀត គឺ៖
១. ព្រះពុទ្ធតណ្ហង្ករ ២. ព្រះពុទ្ធមេធង្ករ
៣. ព្រះពុទ្ធទីបង្ករ ៤. ព្រះពុទ្ធសរនបង្ករ
៥. ព្រះពុទ្ធកោន្ឌញ្ញ ៦. ព្រះពុទ្ធមង្គល
៧. ព្រះពុទ្ធសុមន ៨. ព្រះពុទ្ធរេវេត
៩. ព្រះពុទ្ធសោភិត ១០. ព្រះពុទ្ធអនោម
១១. ព្រះពុទ្ធទស្សិន (ទស្សី) ១២. ព្រះពុទ្ធបទុម
១៣. ព្រះពុទ្ធនារទ ១៤. ព្រះពុទ្ធបទុមុត្តរ
១៥. ព្រះពុទ្ធសុមេធ ១៦. ព្រះពុទ្ធសិទត្ថ
១៧. ព្រះពុទ្ធតិស្ស ១៨. ព្រះពុទ្ធផុស្ស (បុស្ស)
១៩. ព្រះពុទ្ធវេស្សភូ ២០. ព្រះពុទ្ធសិខិន (សិខី)
២១. ព្រះពុទ្ធវិបស្សិន (វិបស្សី) ២២. ព្រះពុទ្ធសុជាតិ
២៣. ព្រះពុទ្ធបិយទស្សិន (បិយទស្សី)
២៤. ព្រះពុទ្ធអត្ថទស្សិន (អត្ថទស្សី)
២៥. ព្រះពុទ្ធធម្មទស្សិន (ធម្មទស្សី)។
○ បើតាមគម្ពីរពុទ្ធវង្ស បានឲ្យដឹងថា មុនព្រះពុទ្ធទាំង ៥ អង្គនេះ មានព្រះពុទ្ធត្រាស់ដឹងបន្តបន្ទាប់ពីមុន ២៥ អង្គទៀត គឺ៖
១. ព្រះពុទ្ធតណ្ហង្ករ ២. ព្រះពុទ្ធមេធង្ករ
៣. ព្រះពុទ្ធទីបង្ករ ៤. ព្រះពុទ្ធសរនបង្ករ
៥. ព្រះពុទ្ធកោន្ឌញ្ញ ៦. ព្រះពុទ្ធមង្គល
៧. ព្រះពុទ្ធសុមន ៨. ព្រះពុទ្ធរេវេត
៩. ព្រះពុទ្ធសោភិត ១០. ព្រះពុទ្ធអនោម
១១. ព្រះពុទ្ធទស្សិន (ទស្សី) ១២. ព្រះពុទ្ធបទុម
១៣. ព្រះពុទ្ធនារទ ១៤. ព្រះពុទ្ធបទុមុត្តរ
១៥. ព្រះពុទ្ធសុមេធ ១៦. ព្រះពុទ្ធសិទត្ថ
១៧. ព្រះពុទ្ធតិស្ស ១៨. ព្រះពុទ្ធផុស្ស (បុស្ស)
១៩. ព្រះពុទ្ធវេស្សភូ ២០. ព្រះពុទ្ធសិខិន (សិខី)
២១. ព្រះពុទ្ធវិបស្សិន (វិបស្សី) ២២. ព្រះពុទ្ធសុជាតិ
២៣. ព្រះពុទ្ធបិយទស្សិន (បិយទស្សី)
២៤. ព្រះពុទ្ធអត្ថទស្សិន (អត្ថទស្សី)
២៥. ព្រះពុទ្ធធម្មទស្សិន (ធម្មទស្សី)។
4 months ago
តើព្រះពុទ្ធមានប៉ុន្មានយ៉ាង? អ្វីខ្លះ?
○ ព្រះពុទ្ធមាន ៣ យ៉ាងគឺ៖
១. ព្រះពុទ្ធអាចត្រាស់ដឹង សម្មាសម្ពោធិញាណ និង អាចជួយប្រោសសត្វលោកបាន។
២. ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ អាចត្រាស់ដឹងសម្មាសម្ពោធិញាណ តែមិនប្រោសសត្វលោកបានឡើយ គ្រាន់តែអាចជួយសម្រេចបំណង ក្តីប្រាថ្នារបស់អ្នកទាំងឡាយ ដែលប្រាថ្នាបាន។
៣. អនុពុទ្ធ ជាអ្នកត្រាស់ដឹងបន្ទាប់ពីព្រះពុទ្ធ ដូចជា កោណ្ឌញ្ញ ជាដើម។
○ ព្រះពុទ្ធមាន ៣ យ៉ាងគឺ៖
១. ព្រះពុទ្ធអាចត្រាស់ដឹង សម្មាសម្ពោធិញាណ និង អាចជួយប្រោសសត្វលោកបាន។
២. ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ អាចត្រាស់ដឹងសម្មាសម្ពោធិញាណ តែមិនប្រោសសត្វលោកបានឡើយ គ្រាន់តែអាចជួយសម្រេចបំណង ក្តីប្រាថ្នារបស់អ្នកទាំងឡាយ ដែលប្រាថ្នាបាន។
៣. អនុពុទ្ធ ជាអ្នកត្រាស់ដឹងបន្ទាប់ពីព្រះពុទ្ធ ដូចជា កោណ្ឌញ្ញ ជាដើម។
