ដូចម្តេចហៅថាទីផ្សារចំរុះ? មានអ្វីខ្លះ?
○ ទីផ្សារចំរុះ The Market Mix ជាទីផ្សារដែលមាន ផលិតផល ថ្លៃ ទីកន្លែង និង ការលើកទឹកចិត្ត អាចជួយឲ្យក្រុមហ៊ុនធ្វើការវិភាគ និង ជាវិធីសាស្រ្តបង្កើនការលក់ឥណទាន។ សមាសភាគ ៤ ជាគ្រឿងផ្សំនៅក្នុងទីផ្សារ ផលិតផល និង សេវាកម្ម។
💥ផលិតផល Product ការផ្តល់ឥណទានជាផលិតផល មានលក្ខណៈស្មុគ្រស្មាញ។ ក្នុងការផ្តល់កំចីផលិតផល ក្រុមហ៊ុនត្រូវវិភាគលើក្រុមអតិថិជនថាពួកគេត្រូវការអ្វី ដើម្បីកែច្នៃផលិតផលនោះទៅតាមតម្រូវការទីផ្សារ ហើយផលិតផលនីមួយៗ ត្រូវជួបជាមួយអ្នកប្រកួតប្រជែងដែលមានសេវាល្អ។ នៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនរកឃើញ សេចក្តីត្រូវការរបស់អតិថិជន ហើយនោះក្រុមហ៊ុននឹងដំណើរការលើកទឹកចិត្ត ដើម្បីផ្តល់ឥណទាន។
💥ថ្លៃ Price ថ្លៃរបស់កម្មវិធីឥណទាន និង ថ្លៃរបស់ផលិតផល ត្រូវមានលក្ខណៈសមរម្យ។ ការដាក់តំលៃឥណទាន និង តំលៃទំនិញត្រូវគិតថា អតិថិជនមានប្រភពឥណទានជាច្រើន ដែលពួកគេអាចជំនួសបាន។
💥ទីកន្លែង Place ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងខ្សែរយៈដែលបានប្រើ ដើម្បីចែកចាយផលិតផល និង សេវាកម្ម​។ ក្រុមហ៊ុនអាចសាងសង់ការិយាល័យ សាខាជាច្រើនជុំវិញសមាគម ដើម្បីជំរុញឲ្យមានដំណើរការចេញចូលរបស់អតិថិជន។ អ្នកបោះប័ណ្ណឥណទាន​ នឹងសុំការអនុញ្ញាតិពីតំបន់ជាច្រើន ដើម្បីពួកគេងាយស្រួលទទួលប័ណ្ណបាន។ ដូច្នេះ ទីកន្លែងជាផ្នែកមួយរបស់ដំណើរការទីផ្សារសំលឹងមើល​រកមធ្យោបាយ ដើម្បីជំរុញការចែកចាយទំនិញ និង សេវាកម្មឲ្យបានល្អ។
💥ការលើកទឹកចិត្ត Promotion ជាកត្តាផ្សំ សំរាប់ផ្តល់ឲ្យអតិថិជន ឬ ជនណាដែលមានបំណងទិញ ឬ ប្រើកម្មវិធីឥណទានបានល្អ។ សកម្មភាពនេះ សំរាប់ជួយដល់ឧស្សាហកម្មទាំងឡាយណា ដែលមានផលិតផល ទីកន្លែង ថ្លៃ ស្រដៀងគ្នា ឬ មិនខុសគ្នាច្រើន។

តើកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកនៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកនៅថ្ងៃខែឆ្នាំណា? តើការបានចូលនេះមានផលប្រយោជន៍យ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?
○ កម្ពុជា បានចូលជាសមាជិកនៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ២៨-៣០ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០០៩។ ការបានចូលជាសមាជិកនេះ កម្ពុជាមានសារប្រយោជន៍ដូចជា៖
• កម្ពុជា ត្រូវបានលើកតម្កើងលើឆាកអន្តរជាតិ។
• កម្ពុជា អាចបោះជំហានចូលទៅកាន់ទីផ្សារពិភពលោក ដោយបង្កើនទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ពហុភាគីដ៏ទូលំទូលាយជាមួយបណ្តាប្រទេសនានា។
• ផ្តល់ឱកាសមាសសម្រាប់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និង វិនិយោគលើគ្រប់វិស័យ។
• មានការហូរចូលពាណិជ្ជកបរទេស ដើម្បីមកធ្វើវិនិយោគទុនកម្ពុជា។

នៅក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គេបែងចែកអំណាចយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? អំណាចនីមួយៗ មានប្រៀបអំណាចដទៃទៀតដូចម្តេចខ្លះ?
○ ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គេបែងចែកអំណាចជា បី សំខាន់ គឺ៖
• អំណាចនីតិបញ្ញតិ្ត៖ តំណាងឱ្យរដ្ធសភា និង ព្រឹទ្ធសភាមានតួនាទីកសាងច្បាប់។
• អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ៖ តំណាងឱ្យរដ្ធាភិបាល មានតួនាទីអនុវត្ត ការពារអំណាច។
• អំណាចតុលាការ៖ តំណាងឱ្យសាលាជម្រះក្តី មានតួនាទីរកយុត្តិធម៌ជួនសង្គម។

អំណាចនីមួយៗមានប្រៀបលើគ្នា ដូចតទៅ៖
🎯 សភាមានអំណាចលើរដ្ធាភិបាល
• សភាមានអំណាច៖ អនុម័តលើការតែងតាំងគណៈរដ្ធមន្រ្តី ដែលប្រមុខរដ្ធាភិបាលបានស្នើរឡើង។
• សភាជាអ្នកសម្រេចគម្រោងថវិកា ចំណាយដែលរដ្ធាភិបាល​បាន​ដាក់ស្នើរ។
• សភាមានអំណាចដកហូត បុណ្យសក្តិមន្រ្តីណាដែលប្រព្រឹត្តខុស (សមាជិករដ្ធាភិបាល)។

🎯 សភាមានប្រៀបលើតុលាការ
ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ មានអំណាចប្រកាសបដិសេធច្បាប់ ឬ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ដែលខ្វះធម្មនុញ្ញភាព។

🎯 រដ្ធាភិបាលមានប្រៀបលើតុលាការ
• រដ្ធាភិបាលមានសិទ្ធិអំណាចលើកលែងទោស ឬ សម្រាលទោសឱ្យទណ្ឌិត។
• រដ្ធាភិបាលមានសិទ្ធិអំណាចចាប់ខ្លួនចៅក្រមណាដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស។

🎯 តុលាការមានប្រៀបលើរដ្ធាភិបាល
តុលាការមានអំណាចចោទប្រកាន់និងវិនិច្ឆ័យទោសចំពោះសមាជិក ឬប្រមុខរដ្ធាភិបាលដែលប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់។

🎯 តុលាការមានប្រៀបលើសភា
តុលាការមានអំណាចចោទប្រកាន់ និងវិនិច្ឆ័យទោសចំពោះសមាជិកសភាណាដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស។

✅ ដូចនេះ អំណាចទាំងបីដាច់ដោយឡែកពី​គ្នា ហើយមានប្រៀបលើគ្នាទៅវិញទៅមក ពិសេសមានទំនាក់ទំនង និង ត្រួតពិនិត្យគ្នាទៅវិញទៅមក តាមទិសដៅតែមួយ គឺ បំរើជាតិ និង ប្រជាជន។

តើក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមានមុខងារ និង អំណាចអ្វីខ្លះ?   
○ តាមធម្មនុញ្ញក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ មានមុខងារ និង អំណាច គឹ៖
• រក្សាសន្តិភាព និង សន្តិសុខអន្តរជាតិ ដោយផ្អែកតាមគោលការណ៍ និង គោលបំណងនៃសហប្រជាជាតិ។
• ស៊ើបអង្កេតជម្លោះ ឬ ស្ថានការណ៍ណាមួយ ដែលអាចនាំទៅរកការង្គៀសចិត្តជាអន្តរជាតិ។
• ផ្តល់អនុសាសន៍ពីវិធីសាស្រ្តនៃការសម្រួលជម្លោះ ឬ មធ្យោបាយដោះស្រាយជម្លោះ។
• រៀបចំផែនដី បង្កើតឡើង ដើម្បីកំណត់គ្រឿងសព្វាវុធ។
• កំណត់អត្ថិភាពនៃការគំរាមកំហែងចំពោះសន្តិភាព ឬ អំពើរាតត្បាត និង ផ្តល់អនុសាសន៍ថា​ តើត្រូវយកវិធានការណ៍ណាមួយ ​មកអនុវត្ត អំពាវនាវឲ្យសមាជិកទាំងអស់នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ឬ វិធានការផ្សងៗទៀត ដែលមិនប្រើប្រាស់កម្លាំងដើម្បីទប់ស្កាត់ និង បញ្ឈប់ការរាតត្បាត។
• ផ្តល់អនុសាសន៍លើការអនុញ្ញាតបញ្ចូល សមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និង អាណត្តិណាមួយ អាចក្លាយជាភាគីទៅនឹងលក្ខន្តិកៈនៃតុលាការយុត្តិអន្តរជាតិ។
• ចាត់វិធានការយោធាទប់ទល់អ្នករាតត្បាត។
• អនុវត្តមុខងារអាណាព្យាបាលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងផ្នែកយុទ្ធសាស្រ្ត។
• ផ្តល់អនុសាសន៍ទៅមហាសន្និបាត ក្នុងការជ្រើសរើសអគ្គលេខាធិការ ហើយចូលរួមជាមួយមហាសន្និបាត ដើម្បីបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ចៅក្រមនៃតុលាការអន្តរជាតិ។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខត្រូវបានបង្កើតឡើង យ៉ាងដូច្នេះ ដើម្បីងាយអនុវត្តមុ​ខងារជាប្រក្រតី និង តំណាងនៃសមាជិកនីមួយៗ ត្រូវមានវត្តមានគ្រប់ពេលវេលា នៅឯស្នាក់ការកណ្តាលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅថ្ងៃទី ៣១ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៩២ កិច្ចប្រជុំដែលមិនធ្លាប់មានជាលើកដំបូង បានធ្វើឡើងនៅទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិ ដែលចូលរួមដោយប្រមុខរដ្ឋ និង ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃសមាជិក ចំនួន ១៣ ក្នុងចំណោមសមាជិកទាំង ១៥ ព្រមទាំងរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខបានជួបប្រជុំនៅទីក្រុង អាឌីស អាបា នៃប្រទេស អេត្យូពី និង ឆ្នាំក្រោយមកទៀតប្រជុំនៅទីក្រុង ប៉ាណាម៉ា (Panama) នៃប្រទេស ប៉ាណាម៉ា។ នៅពេលដែលមានពាក្យបណ្តឹងពាក់ព័ន្ធ នឹងការគំរាមកំហែងដល់សន្តិភាព ត្រូវបានស្នើរឡើងជាធម្មតាសកម្មភាពដំបូងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខផ្តល់អនុសាសន៍ ដល់ភាគីទាំងអស់ឲ្យស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀងតាមមធ្យោបាយសន្តិវិធី។ ជាអាជ្ញាកណ្តាលផ្ទាល់តែម្តង។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អាចចាត់តាំងតំណាងរបស់ខ្លួន ឬ ក៏ស្នើរទៅអគ្គ​លេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិឲ្យកិច្ចការនេះ ឬ ប្រើប្រាស់មធ្យោបាយសណ្ឋានកម្ម (Good Office) របស់ខ្លួន។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អាចដាក់ចេញនូវគោលការណ៍ទី ៤ សម្រាប់ដោះស្រាយវិវាទ ដោយមធ្យោបាយសន្តិវិធី។
• នៅពេលដែលអធិករណ៍ បាននាំទៅរកការច្បាំងគ្នាកង្វល់ដំបូងបំផុតរបស់ប្រឹក្សាសន្តិសុខ គឺ ធ្វើយ៉ាងណាត្រូវអធិករឲ្យបានកាន់តែឆាប់ចប់ កាន់ប្រសើរ។ ជាច្រើនដងណាស់មកហើយ ដែលក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ បានចេញបទបញ្ជានៃបទឈប់បាញ់គ្នា ដែលជាលិខិតូបករណ៍ក្នុងការទប់ស្កាត់អរិភាពកុំឲ្យរាលដាល ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ បានបញ្ជូនផងដែរនូវកម្លាំងថែរក្សាសន្តិភាព អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីជួយកាត់បន្ថយភាពតានតឹង ក្នុងតំបន់ដែលមានទំនាស់ រក្សាទុកកម្លាំងប្រឆាំងដោយឡែកពីគ្នា ហើយបង្កលក្ខណៈឲ្យមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ ហើយត្រូវដោះស្រាយជម្លោះដោយមធ្យោបាយសន្តិវិធីវិញ។

តើខួរធំបង្ករឡើងពីសារធាតុអ្វីខ្លះ?
○ ខួរធំជាផ្នែកធំជាងគេនៃខួរក្បាល។ ស្រទាប់ក្រៅ ឬ សំបកខួរជាផ្នែកសំខាន់ ដែលបង្កឡើងពីសារធាតុប្រផេះ។ សារធាតុនេះ កើតឡើងពីតួកោសិកានៃណឺរ៉ូនចលករ និង ណឺរ៉ូនភ្ជាប់។ ស្រទាប់ក្នុង ជា​ សារធាតុកើតពីភីបប្រសាទ។​

គេចាត់ថ្នាក់សិលាកម្ទេចកំណអាស្រ័យលើអ្វី?​ តើគេចាត់ថ្នាក់សិលាកម្ទេចកំណគីមី ដោយផ្អែកលើវាយភាព និង សមាសធាតុផ្សំ តើលក្ខណៈមួយណាដែលសំខាន់ជាងគេសម្រាប់ប្រភេទនីមួយៗ? ចូរពន្យល់។
○ គេចាត់ថ្នាក់សិលាកម្ទេចកំណក្លាស្ទិច និង សិលាកម្ទេចកំណគីមី ដោយផ្អែកលើវាយភាព និង សមាសធាតុផ្សំ។
• សម្រាប់ប្រភេទសិលាកម្ទេចកំណក្លាស្ទិច លក្ខណៈដែលសំខាន់ជាងគេ គឺ វាយភាព ព្រោះ គេអាចសម្គាល់វាបានតាមរយៈទំហំ និង រូបរាងនៃបំណែកសិលា។ ឧទាហរណ៍ សិលាក្រែ ឬ សិលាខ្សាច់ផ្សំពីក្រាម​ ទំហំប៉ុនគ្រាប់ខ្សាច់បង្ខាំជាប់គ្នា។
• សម្រាប់ប្រភេទសិលាកម្ទេចកំណគីមី លក្ខណៈដែលសំខាន់ជាងគេ គឺ សមាសធាតុផ្សំ ព្រោះ ពួកវាកើតឡើងពីសូលុយស្យុងរ៉ែ និង ទឹក។ ឧទាហរណ៍ សិលាកម្ទេចកំណគីមី (ថ្មកំបោរគីមី) ផ្សំឡើងពីរ៉ែកាល់ស្យូមកាបូណាត ឬ រ៉ែកាល់ស៊ីត។

តើលិខិតជូនព័ត៌មានមានគំរូទម្រង់ដូចម្តេច?
○ លិខិតជូនព័ត៌មាន មានគំរូទម្រង់ ដូចជា​៖                                                                                                                     ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ

Logo

សមាគម.................

លេខៈ...................                                                                                         
រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី....ខែ.......ឆ្នាំ ២០....
                                                                        គោរពជូនឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី ជាសាកលវិទ្យាធិការ​ នាយកនៃសាកលវិទ្យាល័យ និងវិទ្យាស្ថាន​ និង ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសមាជិកសកម្មនៃសមាគមគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាកម្ពុជា

កម្មវត្ថុ៖ កាលបរិច្ឆេទ ដំណើរការបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលបណ្ណារក្ស ជូនសមាជិកសមាគមន៍​។

              សេចក្តីដូចមានចែងក្នុងកម្មវត្ថុខាងលើ សមាគមគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាកម្ពុជា មានកិត្តិយសសូមជម្រាបឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី​ មេត្តាជ្រាបថា៖ ការបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលបណ្ណារក្សជូនសមាជិកសមាគមន៍​ និង ប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី.....ខែ.....ឆ្នាំ...... ខាងមុខនេះ។

            អាស្រ័យដូចបានជម្រាបជូនខាងលើ សូម ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី មេត្តាជ្រាបតាមការគួរ។

            សូម ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី​ ទទួលនូវការរាប់អានដ៏ជ្រាលជ្រៅ អំពីខ្ញុំ។

ប្រធានសមាគមគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាកម្ពុជា

ហត្ថលេខា

                                                                                                                                        ត្រា
ឈ្មោះ                                                                                                                                                                                                                                                            ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
  ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ

Logo

ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី

លេខៈ............សជណ                           

រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី....ខែ.......ឆ្នាំ ២០....

         ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
                                                                                    ជម្រាបជូនឯកឧត្តម ទេសរដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ យុវជន និង កីឡា

កម្មវត្ថុ៖ ករណីសំណើសុំគោលការណ៍ចំណាយថវិកា លើប្រាក់ហោប៉ៅពន្ធព្រលានយន្តហោះ និង វត្ថុអនុស្សវរីយ៍ជូនប្រតិភូយុវជនចំនួន ១០០ រូប។

យោង៖ - លិខិតលេខ.......ចុះថ្ងៃទី.....ខែ.....ឆ្នាំ....... របស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និង កីឡា

          - ចំណារឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី..........ចុះថ្ងៃទី.....ខែ.......ឆ្នាំ..........

សេចក្តីដូចបានជម្រាបជូនក្នុងកម្មវត្ថុ និង យោងខាងលើ​ ខ្ញុំសូមជម្រាបឯកឧត្តមមេត្តាជ្រាបថា​៖ រាជរដ្ឋាភិបាល ឯកភាព អនុញ្ញាតគោលការណ៍ ចំណាយថវិកាលលើប្រាក់ហោប៉ៅពន្ធព្រលាន និង វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ជូនយុវជន ១០០ រូប ដើម្បីទៅចូលរួមទស្សនាកិច្ចសិក្សា ក្នុងកម្មវិធីទំនាក់ទំនងរវាងសិស្ស និង យុវជនជប៉ុន ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងតូក្យូប្រទេសជប៉ុន មានពីរវគ្គ៖

            - វគ្គទី ១៖ ប្រតិភូយុវជនចំនួន ៣០នាក់​ ចាប់ពីថ្ងៃទី....ដល់ថ្ងៃទី....ខែ....ឆ្នាំ.....

            - វគ្គទី ២៖ ប្រតិភូយុវជនចំនួន ៧០នាក់ ចាប់ពីថ្ងៃទី....ដល់ថ្ងៃទី....ខែ....ឆ្នាំ..... តាមសំណើ។

            អាស្រ័យហេតុនេះ​ សូមឯកឧត្តម មេត្តាជ្រាប និង ទទួលអនុវត្តតាមការគួរ។
                                                                                   ជ.ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
                                                                                                        រដ្ឋលេខាធិការ 

ចម្លងជូន

- ក្រសួងការបរទេស និង សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ

- ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ និង ហិរញ្ញវត្ថុ

- ខុទ្ទកាល័យ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី

- ខុទ្ទកាល័យ ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី​ ស ខេង

- ឯកសារ-កាលប្បវត្តិ

តើអ្វីជាកំណាព្យ? ហើយកំណាព្យខ្មែរមានប៉ុន្មានកាព្យ?
○ កំណាព្យ ជា កំរងពាក្យសំដី ដែលមានការចាប់ចុងជួនពិរោះរណ្តំមានឃ្លា ប្រយោគ មានល្បះ និង មានកំរិតចំនួនព្យាង្គជាកំណត់។ កំណាព្យរបស់ខ្មែរមានបទ ១៣ កាព្យ គឺ៖
· បទពាក្យ ៤
· បទពំនោល
· បទពាក្យ ៧
· បទថ្យាវត្ត
· បទបន្ទោលកាក
· កាកគតិ
· បទពាក្យ ៨
· បទភុជង្គលីលា
· បទពាក្យ ៩
· បទព្រហ្មគិតិ
· បទពាក្យ ៦
· បទពាក្យ ១០
· បទពាក្យ ១១

ហេតុអ្វីបានជារាជរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់នេះឡើង?
○ បានជារាជរដ្ឋាភិបាល បង្កើតច្បាប់សញ្ជាតិនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានេះឡើង ក្នុងគោលដៅ៖
• កំណត់សញ្ជាតិខ្មែរ ចំពោះជនដែលបំពេញលក្ខខណ្ឌនៃច្បាប់ ដែលរស់នៅលើទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឬ នៅឯបរទេស។
• កំណត់ឱ្យបានច្បាស់ ពីអត្តសញ្ញាណនៃជនជាតិរបស់ខ្លួន។
• ការពារសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ក្នុងការរក្សាសញ្ជាតិខ្លួន ដោយមិនមានជនណាអាចដកសញ្ជាតិបាន។
• ការពារមិនឱ្យជនណា អាចនិរទេស បញ្ជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ឱ្យទៅនៅក្រៅប្រទេស ដោយគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយគ្នា ទៅវិញទៅមកឡើយ។
• ងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រជាពលរដ្ឋខែ្មរ ដែលផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែងរស់នៅ ជាពិសេសនៅឯបរទេស ដើម្បីឱ្យពួកគេទទួលបាននូវការគាំពារ តាមគ្រប់មធ្យោបាយការទូតពីរដ្ឋ និង ការពារមិនឱ្យបាត់បង់សញ្ជាតិដោយឯកឯង។
• ការពារមិនឱ្យបាត់បង់ ពូជពង្សវង្សត្រកូល ជាតិកំណើតរបស់ខ្មែរ។

ហេតុអ្វីបានជាអំណាចនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋទាមទារឱ្យមានការបែងចែងអំណាចដាច់ដោយឡែកពីគ្នា?
○ សង្គមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ទាមទារឱ្យមានការបែងចែកអំណាច ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ព្រោះថា៖
• អំណាចទាំងបីត្រូវអនុវត្តតួនាទីផ្សេងៗពីគ្នា។
• ដើម្បីជៀសវាងការរំលោភអំណាចគ្នាទៅវិញទៅមក។
• ងាយស្រួលក្នុងការតាមដាន ត្រួតពិនិត្យគ្នាទៅវិញទៅមក។
• ពង្រឹក និង ពង្រឹងអំណាចនីមួយៗឱ្យមានភាពរឹងមាំកាន់តែខ្លាំងរៀងៗខ្លួន ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិទាំងមូលមានការរីកចម្រើន។

ចូររៀបរាប់អំពីប្រភពចំណូលថវិកាជាតិ?
○ ការរៀបរាប់ពីប្រភពចំណូលថវិកាជាតិ មានដូចជា៖
ក. ចំណូលសារពើពន្ធ
· ពន្ធគយ (ទំនិញនាំចូល...)
· ពន្ធដារ (អាជីវកម្មក្នុងស្រុក...)
ខ. ចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ
· ការជួលទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ
· សួយសា
· VISA

តើគេចាត់ថ្នាក់ផលិតផលជាប៉ុន្មាន?
○ គេចាត់ថ្នាក់ផលិតផលជា ២ គឺ៖
· ផលិតផលប្រើប្រាស់
· ផលិតផលឧស្សាហកម្ម

តើស្ថានភាពសង្គមសម័យសារធារណរដ្ឋមានលក្ខណៈដូចម្តេច?
○ ប្រជាជនរងទុក្ចវេទនា និង កំសត់ទុរគត៌ អ្នកស្រែចំការឃ្លាតចាកចេញពីស្រុកកំណើត គ្មានការងារធ្វើ ព្រាត់ប្រាស់ គ្រួសារ បន្សល់ទុក្ខនូវស្រ្តីមេម៉ាយ ក្មេងកំព្រារាប់ម៉ឺននាក់ មានអ្នកជំងឺរបួសពិការជាច្រើន។

តើការចូលជាអនុសញ្ញាអន្តរជាតិទទួលបានផលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?
○ ការចូលជាអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ គឺ ទទួលបានជាសមាជិកនៃសហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយមិននៅដាច់តែលតោលតែឯង ក្រៅសៃវៀនពិភពលោកឡើយ។ បើប្រតិបត្តិបានល្អ នឹងទទួលបានការសរសើរ និង គាំទ្រប្រកបដោយកិត្តិយស។

តើយុទ្ធសាស្រ្ដចម្បងមួយ ក្នុងចំណោមយុទ្ធសាស្រ្ដចតុកោណគឺជាអ្វី? ចូររៀបរាប់។
○ យុទ្ធសាស្រ្ដចម្បងមួយ ក្នុងចំណោមយុទ្ធសាស្រ្ដចតុកោណ គឺ ជាការអភិវឌ្ឍវិស័យអប់រំ មានដូចជា៖
• ការកសាងសម្ថភាព និង អភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស។
• ការពង្រឹងគុណភាពអប់រំ។
• យកចិត្តទុកដាក់លើការអប់រំកម្រិតមូលដ្ឋានក្រោយកម្រិតដ្ឋាន និង ឧមត្តសិក្សា។
• ពង្រីងភាពជាដៃគូររវាងផ្នែករវាងផ្នែកសាធារណៈ​ និង ផ្នែកឯកជនក្នុងការកៀងគរ ប្រើប្រាស់ធនធានមនុស្ស។

តើក្នុងករណីណាខ្លះដែលរដ្ឋសភាអាចរំលាយបាន?
○ ករណីណាដែលរដ្ឋសភា អាចរំលាយបាន៖
• ក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានទំលាក់ ២ ដងក្នុងរយៈពេល ១២ ខែ។
• ក្នុងករណីមានការស្នើសុំពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ឬ មានការយល់ព្រមពីប្រធានរដ្ឋសភា។

តើសង្គមធម៌ និង វប្បធម៌មានទំនាក់ទំនងគ្នាដូចម្តេច? ពីព្រោះអ្វី? ចូរលើកឧទាហរណ៍ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមកបញ្ជាក់។
○ សង្គមធម៌ និង វប្បធម៌មានទំនាក់ទំនងគ្នា។ សង្គមធម៌លូតលាស់រីកចម្រើនបាន អាស្រ័យនឹងវប្បធម៌សង្គមនោះឯង ដូចជា គ្រឿងប្រដាប់ប្រើប្រាស់អាចផលិតបាន ដោយសារមនុស្សមានចំណេះដឹងបំណិន និង កម្រិតជំនាញច្បាស់លាស់។ ឯវប្បធម៌វិញ ក៏ត្រូវពឹងពាក់លើសង្គមធម៌ សិល្បៈ អក្សរសិល្ប៍ ជំនឿសាសនារីកចម្រើនលូតលាស់ អភិវឌ្ឍអាស្រ័យនឹងរបបសង្គមគាំទ្រ ផ្តល់ឱកាសឲ្យសង្គមដំណើរការបានល្អ។ ដូចនេះ គេសង្កេតឃើញថា អរិយធម៌ដុះដាលចម្រើនលូតលាស់ទៅបាន អាស្រ័យទៅលើវប្បធម៌ និង សង្គមធម៌ ដែលមានទំនាក់ទំនងគ្នា ពឹងផ្អែកគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រោះសង្គមធម៌ស្វែងរកសុខៈតាមផ្លូវចិត្ត ឯវប្បធម៌វិញ ស្វែងរកសុខៈតាមផ្លូវកាយ និង សម្ភារៈ។ សង្គមធម៌ និង វប្បធម៌ចាំបាច់មានទំនាក់ទំនងគ្នាជិតស្និតប្រកបដោយវិទ្យាសាស្រ្ត ទើបអាចរៀបចំសង្គមឱ្យមានវឌ្ឍនភាពគ្រប់គ្រាន់ ប្រកបដោយថាមពល និង ប្រសិទ្ធភាព។

ដូចម្តេចហៅថាឥណទានសាធារណៈ?
○ ឥណទានសាធារណៈ Public Credit ជា​ ការខ្ចីដោយកំរិតរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីមានហិរញ្ញវត្ថុសំរាប់ទិញសេវា និង កម្មវិធីសុខមាលភាពផ្តល់ទៅឲ្យប្រជាជាតិ។ សហព័ន្ធរដ្ឋ និង រដ្ឋាភិបាលប្រចាំតំបន់គ្រប់ថ្នាក់ ខ្ចីប្រាក់នៅពេលចំណូលពន្ធមិនគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីផ្តល់ទៅលើកម្មវិធី។ ការខ្ចីតាមរយៈការបោះសញ្ញាប័ណ្ណរដ្ឋាភិបាល ដោយសន្យាសងមូលនិធិទៅអ្នកវិនិយោគ ជាមួយការប្រាក់តាមវេលាដែល​បានកំណត់លើប័ណ្ណ។

តើការរៀបចំពិព័រណ៍ក្នុង និង ក្រៅប្រទេស មានសារប្រយោជន៍យ៉ាងណាខ្លះ ចំពោះវិស័យកសិកម្ម?
○ ការរៀបចំពិព័រណ៍ក្នុង និង ក្រៅប្រទេសមានសារប្រយោជន៍ណាស់ ចំពោះវិស័យកសិកម្ម ដោយសំដៅលើកកម្ពស់កិត្យានុភាពជាតិ ដើម្បីធ្វើឱ្យសាធារណជនទទួលស្គាល់ផលិតផលប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុក ជំរុញឱ្យមានការកែលម្អគុណភាព និង រចនាម៉ូតផលិតផល រុញច្រានផលិតផលខ្មែរជ្រៀតចូលទៅក្នុងទីផ្សារបរទេស។

ក្នុងឱកាសបើការដ្ធានសំណង់ស្ពានអ្នកលឿង កាលពីឆ្នាំកន្លងទៅ ប្រមុខរដ្ធាភិបាលកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការជួសជុល និង កសាងស្ពាន ផ្លូវគមនាគន៍ គឺជា មធ្យោបាយសំខាន់មួយ ក្នុងការចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ...។ ចូរពន្យល់ដោយលើកហេតុផលបញ្ជាក់។
○ សារៈសំខាន់របស់គមនាគមន៍ ក្នុងការចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ មានដូចតទៅ៖
• កាត់បន្ថយចំណាយលើការជួសជុលយានជំនិះ ដោយមានស្ពាន ផ្លូវល្អ ធ្វើឱ្យយានជំនិះក្រខូច ប្រើបានយូរ ពន្យាពេលជួសជុល មិនចំណាយគ្រឿងបន្លាស់។
• កាត់បន្ថយចំណាយលើការប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ទនៈ ដោយមានស្ពាន ផ្លូវល្អ មិនកកស្ទះ ល្បឿនថេរ ប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈអស់តិច។
• កាត់បន្ថយជំងឺផ្សេងៗ បណ្តាលមកពីការធ្វើដំណើរយូរ និង ធូលី។
• ផលិតផលទំនិញ ចរាចរណ៍ទាន់ពេលវេលាទូទាំងប្រទេស រក្សាបាននូវគុណភាពទំនិញ ទំនិញមានតម្លៃទាប។
• សិស្សចំណាយពេលតិច ក្នុងការធ្វើដំណើរទៅសាលារៀន ចំនេញពេលវេលា សម្លៀកបំពាក់ស្អាត សម្ភារស្អាត ប្រើប្រាស់បានយូរ។
• សេវាសុខភាភិបាលមានប្រសិទ្ធភាព ធានាបានការសង្គ្រោះទាន់ពេលចំពោះអ្នកមានជង្ងឺ។
• សេដ្ធកិច្ចរីកចំរើន ផលិតផលកើនឡើង ជីវភាពប្រជាជនធូរធារ ពាណិជ្ជកម្មដំណើរការបានល្អ ទេសចរណ៍កើនឡើង។
• អាចសង្គ្រោះទាន់ពេលនូវអគ្គិភ័យ គ្រោះយថាហេតុដោយធម្មជាតិ។
• សរុបមកការជួសជុលស្ពាន ផ្លូវគមនាគមន៍មានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការរួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រដល់ប្រជាជន ជួយលើកតម្កើងជីវភាពអ្នកស្រុក និង ធ្វើឱ្យសេដ្ធកិច្ចជាតិរីកចម្រើន។

ចូរនិយាយអំពីសមាជិក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនីមួយៗឲ្យបានក្បោះក្បាយ។
○ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនីមួយៗ មាន សំឡេងឆ្នោតមួយ។ សេចក្តីសម្រេចចិត្ត បី នីតិវិធី ត្រូវធ្វើឡើងដោយការបោះឆ្នោតយល់ស្របយ៉ាងហោចណាស់ ៩ សំឡេងលើ ១៥។ សេចក្តីសម្រេចចិត្តពីបញ្ហាអាទិភាព តម្រូវឲ្យមានសំឡេងឆ្នោត ៩ សំឡេង ដោយមានការឯកភាពពីសមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍ទាំង ៥ ផង។ នេះ គឺជា ច្បាប់ឯកច្ធ័ន្ធនៃមហាអំណាច ជាញឹមញាយសំដៅលើអំណាចវេតូ (Veto Power)។ ប្រសិនបើ មាន សមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍ណា​មួយ មិនយល់ព្រមនឹងសេចក្តីសម្រេចទេ នោះសេចក្តីសម្រេចចិត្តនោះ ត្រូវបានសមាជិកបោះឆ្នោតបដិសេដនេះ បង្ហាញពីការប្រើប្រាស់អំណាចវេតូ។ សមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍ទាំង ៥ បានអនុវត្តសិទ្ធិវេតូក្នុងពេលតែមួយ ឬ ពេលផ្សេងគ្នា។ ប្រសិនបើ សមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍ណាមួយមិនគ្រាំទ្រសេចក្តីសម្រេចក្តី ​ប៉ុន្តែ ក៏គ្មានបំណងរាំងស្ទះសេចក្តីសម្រេច​នោះ តាមរយៈការបោះឆ្នោតវេតូ នោះគេអាចបោះឆ្នោតអនុប្បវាទបាន។ យោងតាមធម្មនុញ្ញ សមាជិកទាំងអស់នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលយក និង អនុវត្តសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​។ នៅពេលដែលយន្តការដទៃទៀតនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ផ្តល់អនុសាសន៍ទៅរដ្ឋាភិបាលនានា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ មានអំណោចធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តតែម្នាក់ឯង ដែលរដ្ឋជាសមាជិកមានកាតព្វកិច្ចអនុវត្តតាមធម្មនុញ្ញ។

តើទឹកខួរមាននាទីអ្វីខ្លះ?
○ ទឹកខួរទាញយកអុកស៊ីសែន គ្លុយកូស គោលិកាស និង អរម៉ូនពីឈាមទៅចិញ្ចឹមកោសិកាប្រសាទ។ ក្រៅពីនេះ វាជាកំណល់ដែលការពារខួរក្បាលពីការប៉ះទង្គិចផ្សេងៗ។

តើកត្តាអ្វីខ្លះមានឥទ្ធិពលលើរយៈ​កម្ពស់ព្រះអាទិត្យនៅពេលថ្ងៃត្រង់? ចូរ​ពន្យល់?
○ កត្តា​ដែលមានឥទ្ធិពល លើរយៈកម្ពស់ព្រះអាទិត្យនៅពេលថ្ងៃត្រង់ គឺ ទីតាំងនៃគន្លងរបស់ព្រះអាទិត្យ និង រយៈ​ទទឹងនៅលើផែនដី។
• រយៈកម្ពស់ព្រះអាទិត្យនៅពេលថ្ងៃត្រ​ង់ ប្រែប្រួលទៅតាមទីតាំងនៃគន្លងរបស់ព្រះអាទិត្យ ដោយសារគន្លងមានរាង​អេលីប និង អក្ស័ររបស់ផែនដីទ្រេត (២៣.២៧ ដឺក្រេ) នាំឲ្យបង្កើតបានមុំចាំងប៉ះខុសគ្នា។
• រយៈទទឹងលើផែនដី ក៏មានឥទ្ធិពលដល់រយៈកម្ពស់ព្រះអាទិត្យនៅពេលថ្ងៃត្រង់ដែរ គឺថា អ្នកស្ថិតនៅអេក្វាទ័រមើលឃើញរយៈកម្ពស់ព្រះអាទិត្យនៅពេលថ្ងៃត្រង់ ជាងអ្នកស្ថិតនៅតំបន់ត្រជាក់បង្គួរ និង តំបន់ប៉ូល។ កត្តា​នេះ គឺ ដោយសារផែនដីមានរាងមូល ធ្វើឲ្យតំបន់អេក្វាទ័រ ទទួលបានមុំចាំងប៉ះនៃពន្លឺព្រះអាទិត្យធំ និង កាន់តែតូចទៅៗ ឆ្ពោះទៅរយៈទទឹងកាន់តែខ្ពស់។

តើលិខិតស្នើសុំយោបល់មានគំរូទម្រង់ដូចម្តេច?
○ លិខិតស្នើសុំយោបល់ មានគំរូទម្រង់ ដូចជា៖           
                                                                        
                             ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា      
                        ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ

Logo

ក្រសួង.................

លេខៈ..................

រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី....ខែ.......ឆ្នាំ ២០....

ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ 
                                                                            សូមគោរពជូន សម្តេច..................................

កម្មវត្ថុ៖ សំណើសុំគោលការណ៍តែងតាំងឋានន្តរស័ក្តិថ្នាក់.....ជូនលោក.......អត្តលេខ....ជា....។

យោង៖ ...................................................................................................................។

            សេចក្តីដូចមានចែងក្នុងកម្មវត្ថុ និង យោងខាងលើ ឬ តាមកម្មវត្ថុខាងលើ ឬ សេចក្តីដូចបានជម្រាបជូនក្នុងកម្មវត្ថុខាងលើ ក្រសួងមហាផ្ទៃ មានកិត្តិយស សូមគោរពរាយការណ៍ជូន សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មេត្តាជ្រាបថា៖ ដោយពិនិត្យទៅលើ សំណូមពរចាំបាច់នៃការងារ និង ពិនិត្យលក្ខណៈសម្បត្តិ សមត្ថភាពបំពេញការងារកន្លងមករបស់នាយនគរបាលជាតិ ក្នុងការបញ្ជាដឹកនាំកិច្ចប្រតិបត្តិការ​ រក្សាសន្តិសុខ​ សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ សុវត្ថិភាព ស្ថេរភាពសង្គមក្នុងបុព្វហេតុបំរើជាតិមាតុភូមិ។ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ស្នើសុំគោលការណ៍ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មេត្តាតែងតាំងឋានន្តរស័ក្តិថ្នាក់....... ជូនលោក...... អត្តលេខ...... ជា..........។

            អាស្រ័យដូចបានជម្រាបជូនខាងលើ សូមសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មេត្តាពិនិត្យ និង សម្រេចដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់។

            សូមសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​ មេត្តាទទួលនូវសេចក្តីគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់អំពីខ្ញុំ។                       

ហត្ថលេខា
                                                                 
                                                                  ត្រា

ឈ្មោះ

តើគេបែងចែកវប្បធម៌ជាប៉ុន្មានប្រភេទ?
○ គេបែងចែកវប្បធម៌ជា ៥ ប្រភេទ៖
• សិល្បកម្ម សំដៅលើភាសាវណ្ណកម្ម ល្ខោននាដកម្ម តន្ត្រីស្ថាបត្យកម្ម ការសម្តែងផ្សេងៗ។
• មនុស្សសាស្រ្ត សំដៅលើ គុណធម៌ ចរិយាធម៌ ទំនៀមទំលាប់ ច្បាប់ការគ្រប់គ្រង ប្រវត្តិសាស្រ្ត សាសនា។
• ហត្ថកម្ម សំដៅលើការដេរប៉ាក់ ការឆ្លាក់ ការត្បាញ ការធ្វើគ្រឿងប្រាក់។
• កីឡា និង ការកំសាន្ត សំដៅលើការប្រដាល់សេរី គុណដំបង ល្បែងប្រជាប្រិយ។
• គេហកម្ម សំដៅលើការហូបចុក មារយាទក្នុងសង្គម ការតែងខ្លួន ការតុបតែងគេហដ្ឋាន ការថែទាំក្មេង។

ដូចម្តេចដែលហៅថា “ច្បាប់សញ្ជាតិ”?
○ ដែលហៅថា “ច្បាប់សញ្ជាតិ” គឺជា ច្បាប់សម្រាប់កំណត់ពូជពង្សវង្សត្រកូល ជាតិកំណើតរបស់ប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសមួយ។

តើមនុស្សដែលប្រកាន់សុចរិតធម៌ ទទួលបានផលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?
○ មនុស្សដែលប្រកាន់សុចរិតធម៌ ទទួលបានផលប្រយោជន៍ ដូចជា៖
• មានសុភមង្គលក្នុងគ្រួសារ សហគមន៍ និង សង្គមមានស្ថិរភាព។
• គ្មានការតិះដៀលពីអ្នកដទៃ។
• គ្មានការគុំគួនពីសំណាក់អ្នកដទៃ។
• ទទួលបានសុចរិតធម៌ត្រលប់វិញ។
• រស់នៅមានសុវត្តិភាព សុភមង្គល ថ្លៃថ្នូរ និង មានការអភិវឌ្ឃ។
• មានអ្នកស្រលាញ់រាប់អានច្រើន...។

តើប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមានប៉ុន្មាន? ចូររៀបរាប់។
○ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមានបី សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី សេដ្ឋកិច្ចបញ្ជារ ឬ សេដ្ឋកិច្ចផែនការ និង សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះ។
🎯 សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី៖ កម្មសិទ្ធលើធនធានសេដ្ឋកិច្ចមួយភាគធំ ស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់ការគ្រប់គ្រងរបស់ផ្នែកឯកជន ដែលជារូបវន្តបុគ្គល និង នីតិបុគ្គល។ ដោយឡែក យន្តការគ្រប់គ្រង និង សម្របសម្រួលផ្នែកទាំងស្រុងលើយន្តការទីផ្សារ ដែលតាងទ្រឹស្តីក្លាស្សិក ហៅថា ជា សេដ្ឋកិច្ចដែលធ្វើនិយ័តកម្មដោយខ្លួនឯង។ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនេះ សេចក្តីសម្រេចចិត្តក្នុងការបែងចែកធនធាន គឺជា សេរីភាពរបស់ភ្នាក់ងារសេដ្ឋកិច្ច ជាការពិតសេរីភាពនេះ អាស្រ័យទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការ និង ការផ្គត់ផ្គង់ក្នុងសង្គមសេដ្ឋកិច្ច។ ពីព្រោះ មុននឹងផលិតរបស់អ្វីមួយ ភ្នាក់ងារសេដ្ឋកិច្ចដែលជាផលិតករ ត្រូវសិក្សាសេចក្តីត្រូវការរបស់អតិថិជន ឬ អ្នកប្រើប្រាស់។ ករណីនេះ សកម្មភាពផលិតកម្ម ការផ្លាស់ប្តូរ ការប្រើប្រាស់ទំនិញ និង សេវាជាទូទៅត្រូវមានសេរីភាពបរិបូរណ៍។ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចនេះ ភ្នាក់ងារសេដ្ឋកិច្ចនីមួយៗ គ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯងនូវអត្ថប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និង ប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យសកម្មភាពអាជីវកម្មរបស់ខ្លួន កាន់តែប្រសើរឡើងតាមរយៈការប្រកួតប្រជែង។

🎯 សេដ្ឋកិច្ចបញ្ជារ៖ រដ្ឋមានកម្មសិទ្ធិលើធនធាន និង កត្តាផលិតស្ទើរតែទាំងអស់ ឯយន្តការគ្រប់គ្រង និង សម្របសម្រួលផ្អែកលើមូលដ្ឋានផែនការរបស់រដ្ឋ មានន័យថា ដំណើរផលិតកម្មស្ថិតនៅក្រោមការការពាររបស់រដ្ឋស្ទើរតែទាំងអស់។ ដំណោះស្រាយធំៗ ទាក់ទងទៅនឹងផលិតកម្ម ការគ្រប់គ្រង ការបែងចែកធនធានផ្សេងៗ ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការកំណត់របស់រដ្ឋ។ សហគ្រាសជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋ ដូច្នេះ សកម្មភាពរបស់ភ្នាក់ងារសេដ្ឋកិច្ចទាំងក្នុងផលិតកម្ម ការបែងចែក ព្រមទាំងការផ្លាស់ប្តូរទំនិញ និង សេវាស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យ នឹងត្រូវអនុវត្តតាមផែនការរបស់រដ្ឋ។ និយាយរួម ផែនការផលិតកម្មរបស់សហគ្រាសនីមួយៗត្រូវចាត់ចែង ត្រួតពិនិត្យ និង អនុវត្តតាមផែនការរបស់រដ្ឋ ដែលមានក្រុមប្រឹក្សាផែនការជាតំណាង ហើយជាទូទៅ ផែនការទាំងនេះ ជា អ្នកកំណត់ចំពោះសហគ្រាសទីមួយៗ ពីបរិមាណគុណភាព បរិមាណគុណផល និង តើត្រូវផលិតអ្វី? ផលិតដូចម្តេច? សម្រាប់នរណា? ចំនួនប៉ុន្មាន? ក្នុងថ្លៃប៉ុន្មាន? ដូច្នេះ សមាមាត្របរិមាណផលិតកម្មរវាងទំនិញវិនិយោគ និង ទំនិញប្រើប្រាស់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានគ្រប់គ្រង និង កំណត់ដោយផែនការរដ្ឋ។

🎯 សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះ៖ យន្តការរដ្ឋ និង យន្តការទីផ្សារមានតួនាទីសំខាន់ៗ ដូចគ្នា ក្នុងដំណោះស្រាយបញ្ហាថាផលិតអ្វី? ផលិតដូចម្តេច? ផលិតសម្រាប់នរណា? ក្នុងការអនុវត្តកន្លងមក ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចចម្រុះ ច្រើនស្ថិតនៅចន្លោះ ជា សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះបែបទីផ្សារ ឬ សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះបែបសេដ្ឋកិច្ចបញ្ជារ។ ឧទាហរណ៍ សេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិក ជា សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះបែបទីផ្សារ ពីព្រោះថា នៅក្នុងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើន ផ្នែកឯកជនដើរតួសំខាន់ ហើយសកម្មភាពមួយចំនួនទៀត ដំណើរការដោយរដ្ឋខ្លួនឯង តាមរយៈការអនុវត្តបទបញ្ញតិផ្សេងៗ ការយកពន្ធ និង ការឧបត្ថម្ភជាដើម ជាងនេះទៀត រដ្ឋមានតួនាទីសកម្មក្នុងការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ដែលមាននៅក្នុងដៃសម្រាប់សម្របសម្រួលក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ដូចជា គោលនយោបាយសារពើពន្ធ សម្រាប់រក្សារស្ថេរភាពនៃការផ្គត់ផ្គង់ និង ជម្រុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចព្រមទាំងផ្គត់ផ្គង់ទំនិញ និង សេវាសាធារណៈ ជាពិសេសទំនិញ និង សេវាដែលអវត្តមាននៅក្នុងទីផ្សារ។ តាមរយៈនេះ ការធ្វើអន្តរាគមន៍របស់រដ្ឋអាចកែសម្រួល និង បំពេញចន្លោះខ្វះខាតនូវយន្តការទីផ្សារ និង ដើម្បីផ្ទេរសកម្មភាពទាំងនេះ ឱ្យក្លាយជាសកម្មភាពមានប្រយោជន៍សម្រាប់សង្គមជាតិទាំងមូល។ សេដ្ឋកិច្ចអតីតសហភាពសូវៀត និង បណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបខាងកើត មានលក្ខណៈជាសេដ្ឋកិច្ចចម្រុះដែរ តែបែបសេដ្ឋកិច្ចផែនការ។ ក្នុងករណីនេះ ពិតមែនតែអ្វីៗ (ទាំងកម្មសិទ្ធធនធានសេដ្ឋកិច្ច ការរៀបចំផែនការ ការអនុវត្តន៍ និង ការត្រួតពិនិត្យ) ស្ថិតនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃរបស់រដ្ឋ ប៉ុន្តែ ក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះបែបបញ្ជារនេះ ជៀសមិនផុតពីការប្រើប្រាស់យន្តការទីផ្សារនោះទេ ពោល គឺ នៅតែមានសេសសល់កម្មសិទ្ធឯកជនលើធនធានសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួន។ បច្ចុប្បន្ន កូរ៉េខាងជើង និង ប្រទេសគុយបា អាចចាត់ថា ជា សេដ្ឋកិច្ចចម្រុះបែបបញ្ជារ។

អី្វទៅជាសមាសធាតុនៃផលិតផល? រួមផ្សំឡើងដោយអ្វីខ្លះ?
○ សមាសធាតុនៃផលិតផល គឺជា បង្តុំដ៏សំខាន់ក្នុងការបង្កើត​ និង ធ្វើឲ្យមានភាពប្រសើរ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការទីផ្សាគោលដៅ។ សមាសធាតុនៃផលិតផលរួមផ្សំឡើងដោយ៖
· លក្ខលៈពិសេសនៃផលិតផល
· ​ការវេចខ្ចប
· ជម្រើសមុខងារផ្សេងៗ
· ការធានា
· សេវាផ្សារភ្ជាប់ជាមួយ
· ផ្លាកសញ្ញា

តើវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរសិក្សាទៅលើអ្វីខ្លះ?
○ វប្បធម៌អរិយធម៌ខ្មែរសិក្សាទៅលើប្រវត្តិសាស្រ្ត ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ សាសនា ស្ថាបត្យកម្ម ចម្លាក់ សិល្បៈ ពិធីបុណ្យ ជំនឿ ការរស់នៅ​ក្នុង​សង្គមជាដើម។ ការសិក្សាទៅលើវប្បធម៌ និង អរិយធម៌មិនមែនគ្រាន់តែ​សិក្សាទៅលើសាសនា ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់នោះទេ គឺ យើងអាចសិក្សាទៅលើអ្វីបានទាំងអស់ ដែលកើតមាននៅក្នុងសង្គម។