តើចំណាត់ថ្នាក់ទៅតាមប្រភេទនៃអំពើជាសម្ភារៈ មានអ្វីខ្លះ?
○ ចំណាត់ថ្នាក់ទៅតាមប្រភេទនៃអំពើជាសម្ភារៈ មាន៖
• បទល្មើសសកម្ម៖ អំពើជាសម្ភារៈ ឬ ជាសត្យានុម័តរបស់បទល្មើស អាចជាសកម្មភាពពោលគឺអំពើវិជ្ជមាន (អាចជាកាយវិការ ដូចជា ការសម្លាប់មនុស្ស ការលួចយកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នកដទៃ អាចជាពាក្យសំដី ឬ ក៏ជាសំណេរ ដូចជា បទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ បទជេរប្រមាទជាសាធារណៈ ឬ បទក្លែងបន្លំឯកសារជាដើម) មានន័យថា ចារីនៃបទល្មើសបានប្រព្រឹត្តទង្វើណាមួយដែលច្បាប់បានហាមឃាត់។
• បទល្មើសអកម្ម៖ អំពើ គឺជា សម្ភារៈដែលចាត់ទុកថា ជាធាតុផ្សំនៃបទល្មើស អាចជាអនុប្បវាទ ឬ ជាអំពើអវិជ្ជមានណាមួយ មានន័យថា ចារីមិនបានធ្វើអំពើដែលច្បាប់តម្រូវឱ្យធ្វើ។ ក្នុងករណី ដែលច្បាប់បានតម្រូវឱ្យជនណាម្នាក់ធ្វើអំពើណាមួយ ការដែលមិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចដែលច្បាប់តម្រូវ គឺជា អនុប្បវាទ ពោល គឺធាតុផ្សំសម្ភារៈ ឬ ជាធាតុផ្សំសត្យានុម័តនៃបទល្មើស។ ឧទាហរណ៍៖ មាត្រា ៣២៦ ចាត់ទុកជាបទមិនព្រមប្រគល់អនីតិជន ចំពោះអំពើប្រព្រឹត្តដោយគំនិតទុច្ចរិត ហើយត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ ខែទៅ ១ ឆ្នាំ និង ពិន័យជាប្រាក់ពី ១ សែនរៀលទៅ ២ លានរៀល។ មាត្រា ៥២៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ចាត់ទុកបទល្មើសចំពោះការមិនប្តឹងបរិហារបទឧក្រិដ្ឋ ដោយចែងថា៖ រាល់បុគ្គលណាដែលបានដឹងពីបទឧក្រិដ្ឋ ដែលអាចនឹងបង្ការ ឬ បន្ថយអានុភាពរបស់បទល្មើសបាន ហើយមិនប្តឹងបរិហារដល់អាជ្ញាធរតុលាការ ឬ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងទៀត ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ ខែទៅ ១ ឆ្នាំ និង ពិន័យជាប្រាក់ពី ១ សែនរៀលទៅ ២ លានរៀល។
○ ចំណាត់ថ្នាក់ទៅតាមប្រភេទនៃអំពើជាសម្ភារៈ មាន៖
• បទល្មើសសកម្ម៖ អំពើជាសម្ភារៈ ឬ ជាសត្យានុម័តរបស់បទល្មើស អាចជាសកម្មភាពពោលគឺអំពើវិជ្ជមាន (អាចជាកាយវិការ ដូចជា ការសម្លាប់មនុស្ស ការលួចយកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នកដទៃ អាចជាពាក្យសំដី ឬ ក៏ជាសំណេរ ដូចជា បទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ បទជេរប្រមាទជាសាធារណៈ ឬ បទក្លែងបន្លំឯកសារជាដើម) មានន័យថា ចារីនៃបទល្មើសបានប្រព្រឹត្តទង្វើណាមួយដែលច្បាប់បានហាមឃាត់។
• បទល្មើសអកម្ម៖ អំពើ គឺជា សម្ភារៈដែលចាត់ទុកថា ជាធាតុផ្សំនៃបទល្មើស អាចជាអនុប្បវាទ ឬ ជាអំពើអវិជ្ជមានណាមួយ មានន័យថា ចារីមិនបានធ្វើអំពើដែលច្បាប់តម្រូវឱ្យធ្វើ។ ក្នុងករណី ដែលច្បាប់បានតម្រូវឱ្យជនណាម្នាក់ធ្វើអំពើណាមួយ ការដែលមិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចដែលច្បាប់តម្រូវ គឺជា អនុប្បវាទ ពោល គឺធាតុផ្សំសម្ភារៈ ឬ ជាធាតុផ្សំសត្យានុម័តនៃបទល្មើស។ ឧទាហរណ៍៖ មាត្រា ៣២៦ ចាត់ទុកជាបទមិនព្រមប្រគល់អនីតិជន ចំពោះអំពើប្រព្រឹត្តដោយគំនិតទុច្ចរិត ហើយត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ ខែទៅ ១ ឆ្នាំ និង ពិន័យជាប្រាក់ពី ១ សែនរៀលទៅ ២ លានរៀល។ មាត្រា ៥២៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ចាត់ទុកបទល្មើសចំពោះការមិនប្តឹងបរិហារបទឧក្រិដ្ឋ ដោយចែងថា៖ រាល់បុគ្គលណាដែលបានដឹងពីបទឧក្រិដ្ឋ ដែលអាចនឹងបង្ការ ឬ បន្ថយអានុភាពរបស់បទល្មើសបាន ហើយមិនប្តឹងបរិហារដល់អាជ្ញាធរតុលាការ ឬ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងទៀត ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ ខែទៅ ១ ឆ្នាំ និង ពិន័យជាប្រាក់ពី ១ សែនរៀលទៅ ២ លានរៀល។
4 months ago