តើមានធាតុសំខាន់ៗអ្វីខ្លះដែលសម្រេចបង្កើតបាននូវវប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ជាតិមួយ?
○ ធាតុសំខាន់ៗ ដែលសម្រេចបង្កើតបាននូវវប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ជាតិមួយ មានកត្តា ៤ គឺ៖
🎯 កត្តាពលកម្ម  គឺជា សកម្មភាពដែលមានបំណងសំរេចនូវអ្វីៗទាំងអស់ ដែលមនុស្សបានធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ ដែលមនុស្សបានទទួលក៏ដោយសារពលកម្ម ហើយស្វាវិវត្តន៍ក្លាយមកជាមនុស្សបានទទួលក៏ដោយឆ្លងកាត់ ពីរដំណា​ក់កាលមួយទៅដំនាក់កាលមួយ ធ្វើឱ្យមនុស្សមានបញ្ញា បទពិសោធន៍ ចេះកសាង និង ច្នៃប្រឌិតសម្ភារៈផ្សេងៗ វិវត្តន៍ឈានឡើងឆ្ពោះទៅរកភាពសុក្រិត ទៅតាមដំនាក់កាលនៃការរីកចម្រើននៃប្រវត្តិសាស្រ្ត។
🎯 កត្តាភូមិសាស្រ្ត ដើម្បីរស់រានមានជីវិតតម្រូវការចាំបាច់របស់មនុស្ស គឺ ធម្មជាតិ មនុស្សទាញផលិតផលពីធម្មជាតិ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការរបស់ខ្លួនវិញ។ ដូចនេះ លក្ខណៈធម្មជាតិ ភូមិសាស្រ្ត ទឹកដីព្រៃភ្នំបឹងបួរ​អាកាសធាតុ សុទ្ធតែជះឥទ្ធិពលមកលើមនុស្ស បណ្តាលឱ្យមនុស្សងាយស្រួល ឬ លំបាកក្នុងការងារពលកម្ម។
🎯 កត្តារបបសង្គម របបសង្គមនាំឱ្យមានឥទ្ធិពល​ និង បង្កើត បាននៅវប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ជាតិមួយក្នុងដំណាក់កាលប្រវត្តិសាស្រ្ត។ ការរីកចម្រើននៃរបបសង្គមវាផ្លាស់ប្តូរស្របតាមបែបផែនផលិតកម្មពោល គឺ នរណាក្តាប់មធ្យោបាយផលិតកម្ម និង ក្តាប់ស្មារតីអ្នកនោះមានសិទ្ធិបែងចែកភោគផល ផលិតកម្ម។ ដូចនេះ យើងអាចបញ្ចាក់ថា វប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ជាតិមួយ ប្រកាន់នៅលក្ខណៈ ជា ចារិកវណ្ណៈរបស់ជាតិនោះ។
🎯 កត្តាសាសនា សាសនាអប់រំទូន្មានប្រៀបប្រដៅ រីបណ្តាំផ្ញើ។ សាសនាមានច្រើន រួមមាន៖
· ព្រហ្មញ្ញសាសនា មានដើមកំណើតនៅឥណ្ឌា មានគម្ពីរត្រៃវេទ។
· ព្រះពុទ្ធសាសនា មានដើមកំណើតនៅឥណ្ឌា មានគម្ពីរព្រះត្រៃបិដក។
· គ្រិស្តសាសនា មានដើមកំណើតនៅស៊ីរី (អ៊ីស្រាអែល) មានគម្ពីរប៊ីប។
· តាវសាសនា មានដើមកំណើតនៅចិន។
· សន្តូសាសនា មានដើមកំណើតនៅជប៉ុន។
· អ៊ីស្លាមសាសនា មានដើមកំណើតនៅអារ៉ាប់ មានគម្ពីរកូរ៉ាន់ ឬ កូនអាន។