នៅក្នុងប្រតិទិនដែលប្រទេសកម្ពុជាយើងបាននិយមបោះពុម្ធផ្សព្វផ្សាយ និងប្រើប្រាស់មានដាក់ពុទ្ធសករាជផង មហាសករាជផង និងចុល្លសករាជផង។ តើសករាជជាអ្វី?
○ នៅក្នុងប្រតិទិនដែលប្រទេសកម្ពុជាយើង និយមបោះពុម្ពផ្សព្វផ្សាយនិងប្រើប្រាស់មានដាក់ពុទ្ធ សករាជផង គ្រិស្តសករាជផង ចុល្លសករាជផង និង មហាសករាជផង។
• សករាជ គឺរាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំ ឬ រាប់ត្រឹមតែឆ្នាំតាមកាលកំណត់ដែលតាំងទុកពីមួយរៀងមក ដោយមានបុគ្គលអស្ចារ្យ ឬ មានហេតុការណ៍អស្ចារ្យណាមួយ ដែលពូកជនានុជនអ្នកគោរពត្រូវការ កត់ត្រាទុកកុំឱ្យបាត់ហើយត្រូវប្រើក្នុងសំបុត្រចុតហ្មាយជាដើម ដោយបង្កើតមួយលេខៗ រៀងរាល់ឆ្នាំ។
• ពុទ្ធសករាជ គឺរាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំដោយយកពុទ្ធសករាជជាគោល។ ក្នុងការរាប់ចំនួនថ្ងៃខែឆ្នាំនេះ គេចាប់ផ្តើមតាំងពីមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីព្រះពុទ្ធសមណគោតម ជា បរមគ្រូទ្រង់បរិនិព្វាន។ ព្រះសមណគោរតមថា ព្រះបរមគ្រូទ្រង់បរិនិព្វានថ្ងៃទី ១៥ កើត ខែ ពិសាខ ឆ្នាំ ម្សាញ់ ៥៤៣ មុន គ.ស។ ដូចនេះ ពុទ្ធសករាជត្រូវបានគេបង្កើតឡើងចាប់ពីថ្ងៃ ពុធ ១ រោជ ខែ ពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់ មុនគ.ស ៥៤៣ ឆ្នាំ និង ត្រូវបានគេប្រើរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
• គ្រិស្តសករាជ ត្រូវបានគេប្រើនៅសម័យបារាំង ដា នឹមអាណានិគមមកលើប្រទេសកម្ពុជានាឆ្នាំ ១៨៦៣។ គ្រិស្តសករាជ គឺ រាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំ ដោយយកគ្រិស្តសាសនាជាគោល។ ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ តាមគ្រិស្តសករាជ ត្រូវបានចាប់ផ្តើមរាប់តាំងពីថ្ងៃ ដែលព្រះយីស៊ូប្រសូត គឺ តាំងពីថ្ងៃទី ២៥ ខែ ធ្នូ ៥៤៣ ឆ្នាំក្រោយពុទ្ធសករាជ។ គ្រិស្តសករាជ ត្រូវបានគេនិយមប្រើ ជា សកលរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
• មហាសករាជ គឺជា សករាជធំ កើតឡើងអំពីជនមួយពួកហៅថា តាតិ រស់នៅតំបន់មួយខាងទិសពាយព្យប្រទេសឥណ្ឌ ដែលបានលុកលុយវាតអំណាចក្នុង ប្រទេសឥណ្ឌាប៉ែកខាងលិច កាលពុទ្ធសករាជ ៦២១ ហើយបានតាំងក្សត្រិយ៍ជាតិរបស់ខ្លួនព្រះនាម សកៈ ឬ សាលិវាហនៈ ឱ្យគ្រងរាជ្យនៅទីនោះ។ ស្តេចសកៈ ក៏តាំងការាប់ឆ្នាំពីមួយរៀងមក ហើយដែលចំណេរតមកហៅថា មហាសករាជ។ ក្នុងព្រះរាជពង្សាវតាខ្មែរជា ព្រះបាទសម្តេច អរិដ្ធិពលពានោ (ព្រះកេតុមាលា) បានតំមហាសករាជ ទី ១ ក្នុងកាលពុទ្ធសករាជ ៦២១ ឬ ឆ្នាំ ៧៩ នៃគ្រិស្តសករាជជាប់មានមកក្នុងប្រទេសយើង ដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
• ចុល្លសករាជ គឺជា សករាជតូចតាមព្រះរាជពង្សាវតាខ្មែរ ដែលសម្តេចបទុមស្រីសុរិយវង្ស បានតាំងចុល្លសករាជទី ១ ក្នុងពុទ្ធសករាជ ១១៨៣ គឺ ត្រូវនឹងថ្ងៃ ១២ កើត ខែ ចែត្រ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ឬឆ្នាំ ៦៤០ នៃ គ្រិស្តសករាជ។ ឬសករាជរាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំ ឬ រាប់ត្រឹមតែឆ្នាំតាមកាលកំណត់ដែលតាំងទុកពីមួយរៀងមក ដោយមានបុគ្គលអស្ចារ្យ ឬ មានហេតុការណ៍អស្ចារ្យណាមួយ ដែលពួកជនានុជនអ្នកគោរពត្រូវកាតកត់ត្រាទុកកុំឱ្យបាត់ហើយត្រូវប្រើក្នុងសំបុត្រចុតហ្មាយជាដើម ដោយបង្កើនរៀងរាល់ឆ្នាំ។
○ នៅក្នុងប្រតិទិនដែលប្រទេសកម្ពុជាយើង និយមបោះពុម្ពផ្សព្វផ្សាយនិងប្រើប្រាស់មានដាក់ពុទ្ធ សករាជផង គ្រិស្តសករាជផង ចុល្លសករាជផង និង មហាសករាជផង។
• សករាជ គឺរាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំ ឬ រាប់ត្រឹមតែឆ្នាំតាមកាលកំណត់ដែលតាំងទុកពីមួយរៀងមក ដោយមានបុគ្គលអស្ចារ្យ ឬ មានហេតុការណ៍អស្ចារ្យណាមួយ ដែលពូកជនានុជនអ្នកគោរពត្រូវការ កត់ត្រាទុកកុំឱ្យបាត់ហើយត្រូវប្រើក្នុងសំបុត្រចុតហ្មាយជាដើម ដោយបង្កើតមួយលេខៗ រៀងរាល់ឆ្នាំ។
• ពុទ្ធសករាជ គឺរាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំដោយយកពុទ្ធសករាជជាគោល។ ក្នុងការរាប់ចំនួនថ្ងៃខែឆ្នាំនេះ គេចាប់ផ្តើមតាំងពីមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីព្រះពុទ្ធសមណគោតម ជា បរមគ្រូទ្រង់បរិនិព្វាន។ ព្រះសមណគោរតមថា ព្រះបរមគ្រូទ្រង់បរិនិព្វានថ្ងៃទី ១៥ កើត ខែ ពិសាខ ឆ្នាំ ម្សាញ់ ៥៤៣ មុន គ.ស។ ដូចនេះ ពុទ្ធសករាជត្រូវបានគេបង្កើតឡើងចាប់ពីថ្ងៃ ពុធ ១ រោជ ខែ ពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់ មុនគ.ស ៥៤៣ ឆ្នាំ និង ត្រូវបានគេប្រើរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
• គ្រិស្តសករាជ ត្រូវបានគេប្រើនៅសម័យបារាំង ដា នឹមអាណានិគមមកលើប្រទេសកម្ពុជានាឆ្នាំ ១៨៦៣។ គ្រិស្តសករាជ គឺ រាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំ ដោយយកគ្រិស្តសាសនាជាគោល។ ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ តាមគ្រិស្តសករាជ ត្រូវបានចាប់ផ្តើមរាប់តាំងពីថ្ងៃ ដែលព្រះយីស៊ូប្រសូត គឺ តាំងពីថ្ងៃទី ២៥ ខែ ធ្នូ ៥៤៣ ឆ្នាំក្រោយពុទ្ធសករាជ។ គ្រិស្តសករាជ ត្រូវបានគេនិយមប្រើ ជា សកលរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
• មហាសករាជ គឺជា សករាជធំ កើតឡើងអំពីជនមួយពួកហៅថា តាតិ រស់នៅតំបន់មួយខាងទិសពាយព្យប្រទេសឥណ្ឌ ដែលបានលុកលុយវាតអំណាចក្នុង ប្រទេសឥណ្ឌាប៉ែកខាងលិច កាលពុទ្ធសករាជ ៦២១ ហើយបានតាំងក្សត្រិយ៍ជាតិរបស់ខ្លួនព្រះនាម សកៈ ឬ សាលិវាហនៈ ឱ្យគ្រងរាជ្យនៅទីនោះ។ ស្តេចសកៈ ក៏តាំងការាប់ឆ្នាំពីមួយរៀងមក ហើយដែលចំណេរតមកហៅថា មហាសករាជ។ ក្នុងព្រះរាជពង្សាវតាខ្មែរជា ព្រះបាទសម្តេច អរិដ្ធិពលពានោ (ព្រះកេតុមាលា) បានតំមហាសករាជ ទី ១ ក្នុងកាលពុទ្ធសករាជ ៦២១ ឬ ឆ្នាំ ៧៩ នៃគ្រិស្តសករាជជាប់មានមកក្នុងប្រទេសយើង ដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
• ចុល្លសករាជ គឺជា សករាជតូចតាមព្រះរាជពង្សាវតាខ្មែរ ដែលសម្តេចបទុមស្រីសុរិយវង្ស បានតាំងចុល្លសករាជទី ១ ក្នុងពុទ្ធសករាជ ១១៨៣ គឺ ត្រូវនឹងថ្ងៃ ១២ កើត ខែ ចែត្រ ឆ្នាំកុរ ឯកស័ក ឬឆ្នាំ ៦៤០ នៃ គ្រិស្តសករាជ។ ឬសករាជរាប់ថ្ងៃខែឆ្នាំ ឬ រាប់ត្រឹមតែឆ្នាំតាមកាលកំណត់ដែលតាំងទុកពីមួយរៀងមក ដោយមានបុគ្គលអស្ចារ្យ ឬ មានហេតុការណ៍អស្ចារ្យណាមួយ ដែលពួកជនានុជនអ្នកគោរពត្រូវកាតកត់ត្រាទុកកុំឱ្យបាត់ហើយត្រូវប្រើក្នុងសំបុត្រចុតហ្មាយជាដើម ដោយបង្កើនរៀងរាល់ឆ្នាំ។
3 months ago
