គណៈកម្មការ​រដ្ឋបាល​ត្រូវបាន​បង្កើតឡើង ដើម្បី​ដឹកនាំការ​ចុះ​បញ្ជី​ជា​ប្រព័ន្ធ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​​​វិនិច្ឆ័យ​​តែប៉ុណ្ណោះ​។ ​ ​​

គណៈកម្មការសុរិយោដីមាន​សមត្ថកិច្ច​ទទួល​បណ្តឹង​ សម្រុះសម្រួល និង​ ការ​សម្រេច​វិវាទលើ​បញ្ហាដីធ្លី​ទៅ​តាម​នីតិ​វិធីដែល​បាន​កំណត់​តាម​កម្រិត​ថា្នក់នីមួយៗ។​

លោកអ្នក​អាច​ដាក់ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅគណៈកម្មការសុរិយោដីនៅ​ថ្នាក់ណាខ្លះ?

គណៈកម្មការសុរិយោដីមានបេសកកម្ម​ដោះ​ស្រាយវិវាទ​ទាក់ទង​នឹង​អចលវត្ថុ ដែល​មិនទាន់ចុះ​បញ្ជី​សុរិយោ​ដី និង ​មិន​ចុះ​បញ្ជី?​

តើ​ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អា​ចមានតួនាទី​អ្វីខ្លះ​ទៅលើ​ទំនាស់ដីធ្លី?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. ស្តាប់​ប្រមូល​មតិ​យោបល់ពី​ប្រជា​ពលរដ្ឋ និង​ សម្រុះ​សម្រួល​រវាង​ភាគី​សងខាង​
2. សម្រេច​ឲ្យ​ភាគី​ម្ខាង​ឈ្នះលើភាគី​ម្ខាង​
3. បញ្ជូន​ករណី​ទៅ​ថ្នាក់​លើដែលពាក់ព័ន្ធ

តើ​ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អា​ចមាន​សិទ្ធិ​សម្រេចទៅលើ​ទំនាស់ដីធ្លីដែរឬទេ?

ការ​ដោះស្រាយ​ទំនាស់​ដីធ្លីនៅ​កម្ពុជា​ផ្អែកទៅលើ​យន្តការ​ដោះស្រាយ​ទំនាស់​ផ្លូវការ​អ្វី​ខ្លះ?

តើដី​ដែល​មិនន​ទាន់បាន​ចុះ​បញ្ជី​សុរិយោដីជា​អ្វី?​
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. គឺជា​ក្បាលដី​ទាំងទ្បាយ​ដែល​មិនទាន់​បាន​ចុះបញ្ជី​ មានលក្ខណៈជា​ប្រព័ន្ធ ឬ​ មាន​លក្ខណៈដាច់ដោយ​ដុំ​​។
2. គឺជា​ដីដែល​បាន​វាស់វែង​ និង កាន់​​កាប់​បណ្តោះអាសន្ន​។
3. គឺជា​ដី​កាន់​កាប់​ខុស​ច្បាប់។​

តើការ​ដោះស្រាយ​ទំនាស់ដីធ្លីគឺអាស្រ័យលើដីអ្វី​ខ្លះ?​

ក្នុងករណីដែលស្លាប់ មិនបានបន្សល់​ទុក​ទាយាទ តើអចលនវត្ថុនឹងក្លាយជាកម្មសិទិ្ធ​របស់អ្នកណា?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. ក្លាយជាកម្មសិទិ្ធសមូហភាព
2. ក្លាយទៅជាកម្មសិទិ្ធ​ឯក​ជន​​របស់រដ្ឋ
3. ក្លាយជាកម្មសិទិ្ធឯកជនរបស់អ្នកគ្មានលំនៅដ្ឋាន

តើការផ្ទេរពីអ្នកស្លាប់ទៅអ្នកដែលនៅរស់ “លទ្ធកម្ម​ដោយផ្ទេរ​មរតក​” អាចធ្វើបានដោយ​របៀបណាខ្លះ?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. អាចធ្វើមិនបាច់មានបណ្តាំ​ ដោយផ្អែកលើប័ណ្ណគ្រួសារ ឬ ឯកសារគតិយុត្តិ ឬ​ ភស្តុតាង​​ផ្សេងទៀត​ដែលបញ្ជាក់ពី​ទាយាទរបស់​អ្នក​ស្លាប់។
2. តាមបណ្តាំរបស់អ្នកស្លាប់កាលនៅរស់ អាចធ្វើដោយផ្ទាល់​ម៉ាត់ ឬ ជាអក្សរផ្ទាល់ដៃរបស់អ្នកស្លាប់នៅមុន​ពេលស្លាប់។
3. តាមអច្ចយទាន មានសំបុត្រ​បណ្តាំមរតក ដែលអ្នកស្លាប់បានធ្វើនៅ​សាលា​ឃុំ​-សង្កាត់ និង/ឬ នៅចំពោះមុខមេធាវីមុនពេលដែលខ្លួន​ស្លាប់​។
4. ទាំងអស់ខាងលើ

តើដំណើរការនៃការដូររវាងអចលនវត្ថុនិងអចលនវត្ថុគឺជាអ្វី?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. ជាលទ្ធកម្មដោយការដូរអចលនវត្ថុ
2. ជារបៀបនៃការដូរស្របច្បាប់មួយ ដែលត្រូវធ្វើដោយមានកិច្ចសន្យាដូរនៅឃុំ-សង្កាត់
3. ជាការដូរអចលនវត្ថុ ដោយការកាត់ឈ្មោះពីកម្មសិទិ្ធករចាស់មកកម្មសិទិ្ធ​ករថ្មី
4. ទាំងអស់ខាងលើ

តើរបៀបលទ្ធកម្មនៃ​កម្ម​សិទិ្ធមានប៉ុន្មានផ្នែក?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. មាន ៣ ផ្នែក គឺលទ្ធកម្មដោយការលក់អចលនវត្ថុ លទ្ធកម្មដោយការទិញអចលនវត្ថុ និង លទ្ធកម្ម​ដោយ​ការប្រទានកម្ម
2. មាន ៤ ផ្នែក គឺលទ្ធកម្មដោយការលក់អចលនវត្ថុ លទ្ធកម្មដោយការដូរអចលនវត្ថុ លទ្ធកម្ម​ដោយ​សន្តតិកម្ម (ផ្ទេរមរតក) និង ​លទ្ធកម្មដោយប្រទានកម្ម (អំណោយ)

ដើម្បីកាត់ឈ្មោះ​ពី​កម្មសិទិ្ធករចាស់មកជា​កម្ម​សិទិ្ធ​​ករថ្មី តើយើងត្រូវទៅធ្វើនៅឯណា?

តើការផ្ទេរកម្មសិទិ្ធទិញលក់ ត្រូវទៅចុះបញ្ជីកិច្ចសន្យានៅឯណា?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. នៅអង្គភាពសូរិយោដី ប៉ុន្តែត្រូវភ្ជាប់រាល់ឯកសារបង់ពន្ធដារ ​លើអចលនវត្ថុពី​ការិយាល័យពន្ធដារ​ទៅ​ជាមួយផង។
2. នៅការិយាល័យឃុំសង្កាត់ ប៉ុន្តែត្រូវភ្ជាប់រាល់ឯកសារប្រគល់ និង ទទួលប្រាក់​លើការទិញ លក់ អចលនវត្ថុ​ទៅ​ជាមួយផង។

តើបុគ្គលណាខ្លះ ដែលមិនអាចលក់អចលនវត្ថុ​?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. បុគ្គល​​មិន​មែន​ជាកម្មសិទិ្ធករ
2. អ្នកទិញ និង អ្នកលក់ គឺជាប្តីប្រពន្ធនឹងគ្នា
3. កម្មសិទិ្ធករអវិភាគ​ ដែល​គ្មាន​ការយល់ព្រម ពីកម្មសិទិ្ធករអវិភាគផ្សេងទៀត
4. បុគ្គលមានអចលនវត្ថុ​ ជាកម្មវត្ថុ​នៃ​​ការរឹបអូស
5. ទាំងអស់ខាងលើ

តើលទ្ធកម្មដោយការលក់អចលនវត្ថុធ្វើតាមរយៈអ្វី?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. តាមរយៈកិច្ច​សន្យា​ ជា​លាយលក្ខណ៍អក្សររ​វាងអ្នក​លក់​​ និង​ អ្នកទិញ
2. តាមរយៈកិច្ច​សន្យា ​ជា​លាយលក្ខណ៍អក្សរនៃការទិញនិងលក់រវាងប្តី និង ​ប្រពន្ធ
3. តាមរយៈកិច្ច​សន្យា​ ជា​លាយលក្ខណ៍រវាងអ្នកមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ

តើលទ្ធកម្មនៃកម្មសិទិ្ធអាចធ្វើបានតាម​រយៈអ្វី?

តើអ្នកកាន់កាប់បែបណាទើបអាចមានសិទិ្ធផ្លាស់ប្តូ ផ្ទេរសិទិ្ធ ឬ លក់ ទិញ ជួល ជួសជុល និង កែលំអដី​ផ្ទះ​បាន?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. អ្នកកាន់កាប់មុនថ្ងៃ ៣០ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០០១
2. អ្នកកាន់កាប់បាន ៥ ឆ្នាំយ៉ាងតិច កាន់កាប់ពិតប្រាកដ និង គ្មាន​ហិង្សា
3. ការកាន់កាប់តាំងពីឆ្នាំ​ ១៩៧៩ មកលើទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ
4. អ្នកកាន់កាប់ ដែលគេ​ដឹង​ឮជាសាធារណៈ គ្មានអាក់ខាន និង ដោយសុចរិត

តើការកាប់បែបណាជាការកាន់កាប់ខុសច្បាប់និងមិនទទួលបានកម្មសិទិ្ធ ?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. ការកាន់កាប់ ដោយមិនចេញមុខ និង ដោយប្រើអំពើហិង្សា
2. ការកាន់កាប់ ដោយសុចរិត និង គ្មានអាក់ខាន
3. ការកាន់កាប់ ដោយការលួចលាក់នឹងច្បាប់
4. ការកាន់កាប់ ដោយការកេងបន្លំយកទ្រព្យអ្នកដទៃ

ដើម្បីទទួលបានកម្មសិទ្ធិ តើជនម្នាក់ត្រូវកាន់កាប់ដីផ្ទះក្នុងលក្ខខណ្ឌបែបណាខ្លះ?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. កាន់កាប់ពិតប្រាកដ និង ដោយគ្មានហិង្សា
2. កាន់កាប់ដោយគេដឹងឮជាសាធារណៈ
3. កាន់កាប់ដោយស្ងាត់ៗ លួចលាក់នឹងច្បាប់
4. កាន់កាប់ដោយគ្មានអាក់ខាន និង ដោយសុចរិត

តើលទ្ធកម្មនៃកម្មសិទិ្ធជាអ្វី?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. ដំណើរការបានក្លាយជាភាគីលើ​អចលនវត្ថុ ដូចជា ដីធ្លី និង វត្ថុតាំងភ្ជាប់លើដីដទៃទៀត
2. ជាការផ្ទេរកម្មសិទិ្ធរបស់កម្មសិទិ្ធករមួយ ទៅកម្មសិទិ្ធករអវិភាគ
3. ជាដំណើរការនៃការផ្លាស់ប្តូពីកម្មសិទិ្ធអវិភាគ ទៅសហកម្មសិទិ្ធ

តើការកាន់កាប់ដីផ្ទះបែបណាដែលត្រឹមត្រូវ​តាមច្បាប់ និង អាចនាំ​ឲ្យបានកម្មសិទិ្ធ?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
• កាន់កាប់ដីផ្ទះមុនថ្ងៃទី ៣០​ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០១ និង​ ក្រោយ​ឆ្នាំ ១៩៧៩ ​គឺជាភោគៈត្រឹមត្រូវ តាមច្បាប់ និង អាចនាំ​ឲ្យបានកម្មសិទិ្ធ។
• កាន់កាប់ដីផ្ទះមុនថ្ងៃទី ៣០​ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០១ និង​ ក្រោយ​ឆ្នាំ១៩៧៩ ​ដោយសន្តិវិធី​ និង ដោយពុំមានការ​ជំទាស់ពី ៥ ឆ្នាំយ៉ាង​តិច គឺ​ជាភោគៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។
• ការកាន់កាប់ថ្មី ក្រោយថ្ងៃទី ៣០​ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០០១ ​លើទ្រព្យសាធារណៈរបស់រដ្ឋ​ដោយគ្មានប័ណ្ណ អាចក្លាយជាភោគៈត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។

តើភោគៈជាអ្វី?
--- សំនួរ-ចម្លើយ​ ជ្រើសរើស​ ---
1. ភោគៈ គឺជាសិទ្ធិពេញ​បរិបូណ៌របស់ជន​ម្នាក់​លើ​ទ្រព្យណាមួយ
2. ភោគៈ គឺជាសិទិ្ធកាន់កាប់របស់​ជន​ម្នាក់​ លើ​ទ្រព្យ​ណាមួយ ឬ សិទ្ធិជាម្ចាស់​បណ្តោះ​អាសន្ន​លើអចលនវត្ថុ (មិនទាន់​ស៊ប់ជា​របស់ខ្លួន​នៅ​ឡើយ)
3. ដីរបស់ជនម្នាក់ដែលមានប្លង់សុរិយោដី គឺជាដីភោគៈ

តាមរយៈសេវាចុះបញ្ជីមានលក្ខណៈដាច់ដោយដុំ ប្រជាពលរដ្ឋដែល​ដាក់​ពាក្យ​សុំ​ចុះ​បញ្ជី​ដីធ្លី​ទៅ​រដ្ឋបាល​​ សុរិយោ​ដីស្រុក-ខណ្ឌ​ត្រូវបង់​ថ្លៃសេវា​វាស់​វែង​លើដីផលិតកម្ម ឬ ដីភោគៈ ដីលំនៅដ្ឋាន​​ និង ដីសម្រាប់សំណង់ទូទៅ។

រយៈពេលនៃការអនុវត្តន៏គម្រោងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងអស់ ត្រូវបានកាត់បន្ថយមកនៅត្រឹមយ៉ាងយូរ ៥០ ឆ្នាំ តែប៉ុណ្ណោះ បើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងបរិស្ថានចុះថៃ្ងទី ២៨ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៥។

តើប៉ូលីសអាចប្រើកម្លាំងប្រឆាំងនឹងក្រុមអ្នកតវ៉ាដោយសន្តិវិធីបានឬទេ?
○ នគរបាលគ្មានសិទ្ធិប្រើកម្លាំងប្រឆាំងនឹងអ្នកតវ៉ាដោយសន្តិវិធីនោះទេ ព្រោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង ច្បាប់ធានាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់លោក/អ្នកក្នុងការតវ៉ានេះ។ ការតវ៉ាជាការបញ្ចេញមតិ។ លោក/អ្នកតវ៉ាដោយសន្តិភាពនោះ គឺជា អ្នកដែលស្នើសុំអោយអាជ្ញាធរដោះស្រាយបញ្ហាតែប៉ុណ្ណោះ។

តើប៉ូលីសអាចបង្ខំឲ្យខ្ញុំបង្ហាញប័ណ្ណសំគាល់ខ្លួន ឬ ផ្តិតមេដៃបានទេ ប្រសិនបើខ្ញុំចូលរួមក្នុងការដើរដង្ហែរជាក្បួន?
○ នគរបាលមិនអាចបង្ខំអោយលោក/អ្នកបង្ហាញអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ/ផ្តិតមេដៃទេ បើលោក/អ្នកចង់ចូលរួមក្បួនដង្ហែនោះ ព្រោះសិទ្ទិរបស់លោក/អ្នក ត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្តីអំពីអាថ៌កំបាំងនៃការឆ្លងឆ្លើយ តាមលិខិត។ល។ ជាពិសេស ការឆែកឆេរលំនៅឋាន សម្ភារៈវត្ថុ និង លើរូបបុគ្គលត្រូវបានច្បាប់ធានាការពារ។

តើបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈច្រើនកើតនៅពេលណា?
○ បទល្មើសនេះ ច្រើនកើតនៅពេលមានបាតុកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និង នៅពេលអ្នករាជការបំពេញបេសកកម្ម ដើម្បីអនុវត្តច្បាប់។

តើខ្ញុំត្រូវ ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបានដើរដង្ហែរជាក្បួន?
○ លោក/អ្នក ដែលមានបំណងរៀបចំបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី នៅទីកន្លែងសាធារណៈណាមួយ ត្រូវ​ជូន​ដំណឹង​ជា​លាយ​លក្ខណ៍​អក្សរ​ទៅ​អាជ្ញាធរ​ដែនដី​រាជធានី​ ឬ ខេត្ត​មាន​សមត្ថកិច្ច​គ្រប់​ទីកន្លែង​​នៅទីនោះ។ លិខិតជូនដំណឹងនោះត្រូវបញ្ជាក់អំពី៖
▪︎ នាមត្រកូល នាមខ្លួន និង អាសយដ្ឋានអចិន្ត្រៃយ៍សម្រាប់ទំនាក់ទំនងរបស់អ្នកដឹកនាំចំនួនបី (៣) នាក់ ដោយភ្ជាប់មកជាមួយអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ សញ្ជាតិខ្មែរថតចម្លងផង។
▪︎ គោលបំណងនៃការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។
▪︎ កាលបរិច្ឆេទ ពេលវេលា និង រយៈពេលនៃការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីទីកន្លែង និងផ្លូវ ដែលត្រូវប្រើប្រាស់សម្រាប់សកម្មភាព ចំនួនអ្នកចូលរួមព្រមទាំងចំនួនជំនិះតាមប្រភេទនិមួយៗ។
☆ អ្នកដាក់លិខិតជូនដំណឹងទាំងអស់ត្រូវធានាថាគោរព ហើយអនុវត្តតាមតួនាទី និង ភារកិច្ចទទួលខុសត្រូវ។ អ្នកដឹកនាំធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី ត្រូវទទួលខុសត្រូវក្នុងការចាត់វិធានការសមស្របដើម្បីរក្សាឲ្យបានថា ការធ្វើបាតុកម្មនេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយសន្តិវិធី និង តាមលក្ខខណ្ឌដូចជា៖ ជូនដំណឹងដល់អ្នកចូលរួមអំពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន ពិភាក្សា និង សហការជាមួយមន្ត្រីមូលដ្ឋាន និង អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាឲ្យការធ្វើបាតុកម្មប្រព្រឹត្តិទៅដោយសន្តិវិធី និង រក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់របៀបរៀបរយឲ្យបានល្អ និង ត្រឹមត្រូវតាមពេលវេលា និង ទីកន្លែងកំណត់ គិតពីការចាប់ផ្តើមរហូតដល់ការបញ្ចប់ទៅវិញ នៃការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។ លិខិតជូនដំណឹងត្រូវដាក់នៅសាលារាជធានី ឬ សាលាខេត្ត យ៉ាងហោចណាស់ប្រាំ (៥) ថ្ងៃនៃថ្ងៃធ្វើការងារមុនពេលកំណត់ នៃការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។ នៅពេលបានទទួលលិខិតជូនដំណឹងហើយ សាលារាជធានី ឬ សាលាខេត្ត ត្រូវចេញបង្កាន់ដៃទទួលស្គាល់ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ជូនអ្នកដែលបានដាក់លិខិតជូនដំណឹង ត្រូវផ្សព្វផ្សាយលិខិតជូនដំណឹងនេះជាបន្ទាន់ នៅទីកន្លែងណាមួយ ដែលងាយមើលឃើញ នៅក្នុងអគាររដ្ឋបាល ឬ នៅក្នុងគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ខ្លួន ត្រូវបញ្ជូនច្បាប់ថតចម្លងនៃលិខិតជូនដំណឹងនេះ ទៅស្នាក់ការនគរបាលមូលដ្ឋាន ស្នាក់ការកងរាជអាវុធហត្ថ និង អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចដទៃទៀត ដែលមានការពាក់ព័ន្ធនឹងទីកន្លែងបាតុកម្ម។