តើការរៀបចំរបាយការណ៍ហិញ្ញវត្ថុមានអ្វីខ្លះ?
◈ ការរៀបចំរបាយការណ៍ហិញ្ញវត្ថុ មាន ៣ គឺ៖
ក. វិភាគប្រតិបត្តិការ
ខ. ចុះចូលក្នុងទិន្នានុប្បវត្ត
គ. ផ្ទេរទៅសៀវភៅធំ

តើមូលដ្ឋានគ្រឹះគណនេយ្យរវាបានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?
◈ ក្រោយពីបានសិក្សាមុខវិជ្ជា មូលដ្ឋានគ្រឹះគណនេយ្យរួច បានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ដូចជា៖
· ស្គាល់ពីនិយមន័យគណនេយ្យ​។
· បានយល់ពីអ្វីជា គណនេយ្យ​ គណនី ស្មៀនគណនេយ្យ។
· បានស្គាល់ពីការប្រើប្រាស់នូវព័ត៌មានគណនេយ្យ និង របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ។
· បានស្គាល់ពីការវាស់វែង​ ប្រតិបត្តិការអាជីវកម្ម។
· ស្គាល់ពីការកត់ត្រា និង​ បញ្ចូលប្រតិបត្តិការទៅក្នុង ទិន្នានុប្បវត្តិទូទៅ និង សៀវភៅធំទូទៅ។
· ស្គាល់ពីការវាស់វែងចំណូលអាជីវកម្មមានរបាយការណ៍ ប្រាក់ចំណេញ (Income statement) ជាដើម។
· ស្គាល់ពីការកែតម្រូវរបាយការណ៍។
· ការបំពេញខួបគណនេយ្យ។
· គណនេយ្យសម្រាប់ប្រតិបត្តិការលក់។

ដូចម្តេចដែលហៅថារបបម៉ៅការ?
◈ អ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបម៉ៅការ គឺជាអ្នកជាប់ពន្ធតូច ដែលស្ថិតនៅក្រោមកំរិតអប្បបរមា ដែលត្រូវចុះបញ្ជីរជាអ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាស និង ត្រូវបានកំណត់ឲ្យបង់ប្រាក់ពន្ធក្នុងរយៈពេលកំណត់ណាមួយ បីខែ ឬ ប្រាំខែនៃឆ្នាំប្រតិទិន។ នៅក្នុងរបបនេះ មានសហគ្រាសតាមរបបម៉ៅការប្រមាណ ១៥% នៃចំណូលពន្ធដែលអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ រៀបចំមូលដ្ឋានត្រូវបង់ពន្ធស្របតាមបញ្ជីទាំងឡាយ ដែលប្រគល់មកដោយការប៉ាន់ប្រមាណ ជាក់ស្តែងណាស់ ដែលថាប្រព័ន្ធនេះ នឹង ត្រូវចំណាយច្រើន ដើម្បីគ្រប់គ្រងឲ្យបានប្រសើរឡើង។
✧ របបសរពើពន្ធ៖ អ្នកជាប់ពន្ធទាំងឡាយត្រូវមានកាតព្វកិច្ចចុះបញ្ជីនូវរដ្ឋបាលសារពើពន្ធក្នុងអំឡុងពេល ១៥ ថ្ងៃ ក្រោយមានសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច។ ជាការអនុវត្តអ្នកជាប់ពន្ធនៅកម្ពុជាមានពីរីប្រភេទគឺរបបស្វ័យប្រកាស និង របបម៉ៅការ ចំពោះរបបបំព្រួញគេមិនទាន់បានអនុវត្តទេ។

ដូចម្តេចហៅថារបបស្វ័យប្រកាស (របបពិត)?
○ អ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាស គឺជា នីតិបុគ្គលទាំងឡាយ ដែលបានចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា និង បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលប្រកបធុរៈកិច្ច មានផលរបរប្រចាំឆ្នាំ៖
· ចាប់ពី ៥០០ លានរៀល ឡើងទៅ សម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ទំនិញ
· ចាប់ពី ២៥០ លានរៀល ឡើងទៅ សម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់សេវា
· ចាប់ពី ១២៥ លានរៀល ឡើងទៅ សម្រាប់ការធ្វើកិច្ចសន្យាជាមួយរដ្ឋ
🔆 អ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាសមានកាតព្វកិច្ចដាក់ប្រកាស និង បង់ពន្ធដោយខ្លួនឯង។ ក្នុងកំឡុងពេលពេលមួយមានកំណត់ អ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាសនឹងត្រូវទទួលការធ្វើសនវកម្មពន្ធដារ ដើម្បីធានាភាពត្រឹមត្រូវនៃការប្រកាសរបស់ខ្លួន។

តើវិធីសាស្រ្តគណនាលំហូរថ្លៃដើមសន្និធិគឺជាអ្វី? មានអ្វីខ្លះ?
○ វិធីសាស្រ្តគណនាលំហូរថ្លៃដើមសន្និធិ គឺ សំដៅទៅលើការគណនាថ្លៃដើមរបស់ទំនិញ ដែលបានលក់រួចរាល់ទៅឲ្យអតិថិជន មិនទំនិញទំនិញទាំងអស់ទេ​។ ដោយទៅតាមស្តង់ដារគណនេយ្យអន្តរជាតិ វិធីសាស្រ្តគណនាថ្លៃដើមសន្និធិ ត្រូវបានបែងចែកចេញជាបួនសំខាន់ៗ គឺ៖
· ការកំណត់តាមភាពជាក់ស្តែង (Specific Identification)
· ចូលមុន-ចេញមុន (First In – First Out : FIFO)
· ចូលក្រោយ-ចេញមុន (Last In – First Out : LIFO)
· មធ្យមទំងន់ (Weighted Average)

ដូចម្តេចហៅថាសន្និធិ? តើសន្និធិមានអ្វីខ្លះ?
○ វិធិសាស្រ្តគ្រប់គ្រងបរិមាណសន្និធិ ដោយយោងទៅតាមស្តង់ដា គណនេយ្យកម្ពុជា សន្និធី គឺជាទ្រព្យដែលទុកសម្រាប់លក់ក្នុងដំណើរការអាជីវកម្ម ស្ថិតនៅក្នុងដំណើរការផលិតផលទុកសម្រាប់លក់ មានទម្រង់ជាវត្ថុធាតុដើម ឬ សម្ភារប្រើប្រាស់ក្នុងដំណើរការអាជីវកម្ម ឬ ការផ្តល់សេវា។ សន្និធិ ត្រូវបានធ្វើការវាស់វែងតាមតម្លៃទាបជាង និងតម្លៃពិត។ ចំពោះការទទួលស្គាល់សន្និធិនៅពេលទិញចូល គេចាត់ទុកវាជាទ្រព្យសម្បត្តិ។ នៅពេលអង្គភាពលក់សន្និធិចេញ ថ្លៃដើមរបស់សន្និធិដែលបានលក់នោះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាចំណាយ។ អង្គភាពត្រូវវាស់វែងថ្លៃលក់ ដោយយកថ្លៃដើមទំនិញ បូកជាមួយនឹងថ្លៃចំណាយលើការផលិត និង ថែរក្សា។
◈ ថ្លៃដើមសន្និធិ អង្គភាពត្រូវរាប់បញ្ចូលទាំងថ្លៃដើមទំនិញ ថ្លៃដើមបំប្លែង និង ថ្លៃដើមដទៃទៀត ដែលបានកើតឡើងក្នុងការនាំយកសន្និធិទៅទីតាំង​ និង លក្ខខណ្ឌទុកដាក់វា។ អង្គភាព ត្រូវរាប់បញ្ចូលនូវ ថ្លៃទំនិញ ពន្ធនាំចូល និង ពន្ធផ្សេងៗ ព្រមទាំងការដឹកជញ្ជូន និង ការលើកដាក់ ជា ថ្លៃដើមទំនិញ។ ថ្លៃដើមបំប្លែងរបស់សន្និធិ រួមមាន ថ្លៃដើមដែលពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងឯកតាផលិតកម្ម ដូចជា ពលកម្មផ្ទាល់។ សន្និធិនោះ គិតបញ្ចូលផងដែរនូវវិភាជន៍ប្រព័ន្ធនៃការចំណាយផលិតកម្មថេរ និង អថេរ ដែលបានកើតឡើង ក្នុងការបំប្លែងសម្ភារវត្ថុធាតុ ដើម្បីឲ្យក្លាយជាផលិតផលសម្រេច ។
✧​ ដើម្បីគ្រប់គ្រងសន្និធិឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព អ្នកត្រូវដឹងពីវិធីសាស្រ្តក្នុងការគ្រប់គ្រង។ យោងទៅតាមស្តង់ដារគណនេយ្យកម្ពុជា វិធីសាស្រ្តនៃការគ្រប់គ្រងបរិមាណសន្និធិ ត្រូវបានចែកចេញជាពីរ គឺ ប្រព័ន្ធសន្និធិកំណត់តាមគ្រា និង ប្រព័ន្ធសន្និធិនិរន្តរ៍។
♧​ ប្រព័ន្ធសន្និធិកំណត់តាមគ្រា ប្រព័ន្ធនេះ មានការគ្រប់គ្រងបរិមាណតែនៅចុងគ្រាតែប៉ុណ្ណោះ។ វិធីនេះ ផ្តល់នូវប្រយោជន៍ទៅឲ្យអង្គភាព ដូចជា៖
· គណនាបរិមាណសន្និធិតែម្តង នៅចុងការិយបរិច្ឆេទ
· កាត់បន្ថយការចំណាយរបស់អង្គភាព
· មិនចាំបាច់មានអ្នកគ្រប់គ្រងសន្និធិនោះទេ
☆​ ដោយយោងទៅតាមវិធីនេះ ធ្វើឲ្យអង្គភាព ទទួលបានប្រាក់ចំណេញខ្ពស់។ ចំពោះគុណវិបត្តិរបស់ប្រព័ន្ធនេះ គឺ ធ្វើឲ្យអង្គភាពមានការខ្វះចន្លោះនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងសន្និធិឲ្យបានល្អ។ ឧទាហរណ៍ នៅពេលទំនិញមានការខូចខាត បាត់បង់ ឬ ខូចគុណភាព គឺធ្វើឲ្យអង្គភាពមិនអាចដឹងបានទាន់ពេលវេលា។
♤​ ប្រព័ន្ធសន្និធិនិរន្តរ៍ ធ្វើការគ្រប់គ្រងសន្និធិគ្រប់ពេលដែលមានប្រតិបត្តិការណ៍ដែលទាក់ទងទៅសន្និធិ។ ការគ្រប់គ្រងសន្និធិតាមប្រព័ន្ធនេះ ផ្តល់គុណសម្បត្តិដល់អង្គភាព ដូចតទៅនេះ៖
· ងាយស្រួលគ្រប់គ្រងសន្និធិ ព្រោះអាចដឹងពីស្ថានភាពពិតរបស់ទំនិញដូចជា ទំនិញខូចខាត បាត់បង់ ឬខូចគុណភាព។
· គ្រប់គ្រងសន្និធិបានច្បាស់លាស់ ពេលមានទំនិញចេញ ឬ ចូល។
· ងាយស្រួលនៅក្នុងការធ្វើគម្រោងផែនការថ្មី។
· ដឹងពីភាពខ្វះខាតរបស់សន្និធិ ដើម្បីធ្វើការបញ្ជាទិញបានទាន់ពេលវេលា។
🛵 ប្រសិនបើ ប្រើវិធីសាស្រ្តនេះ អង្គភាពនឹងទទួលបាននូវប្រាក់ចំណេញទាប់ជាមុន។ វិធីសាស្រ្តនេះ បង្ករឲ្យមានគុណវិបត្តិដូចជាចំណាយខ្ពស់ ត្រូវតែមានអ្នកគ្រប់គ្រងសន្និធិកត់ត្រាជាប្រចាំ រាល់ពេលដែលមានប្រតិបត្តិដែលទាក់ទងទៅនឹងសន្និធិ។

ប្រសិនបើរំលស់ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរអាយុកាល តើរំលស់ថ្មីត្រូវគណនាយ៉ាងដូចម្តេច?
○ រំលស់ថ្មីតែងតែកើតមានឡើង នៅពេលដែលអ្នកគ្រប់គ្រង ធ្វើការវាយតម្លៃពីអាយុកាលនៃការប្រើប្រាស់ ឬ ក៏ការលក់នូវទ្រព្យសម្បត្តិនោះចេញ។ ដូចនេះ ដើម្បីគណនារំលស់ថ្មី អ្នកត្រូវអនុវត្តតាមរូបមន្ត ដូចខាងក្រោម៖
· រំលស់ថ្មី ស្មើថ្លៃគណនេយ្យ ដកតម្លៃនៅសល់ដែលបានប៉ាន់ស្មានជាថ្មី ចែកនឹងអាយុកាលប្រើប្រាស់ ដែលបានប៉ាន់ស្មានជាថ្មី។

ដូចម្តេចហៅថាវិធីសាស្រ្តវាយតម្លៃទ្រព្យសម្បត្តិជាថ្មី?
○ វិធីសាស្រ្តវាយតម្លៃទ្រព្យសម្បត្តិជាថ្មី គឺ ធ្វើឲ្យអ្នកគ្រប់គ្រងដឹងពីតម្លៃពិតប្រាកដ ដែលទ្រព្យរបស់អង្គភាព គួរតែមានតម្លៃពិតប៉ុន្មាន។ ការវាយតម្លៃទ្រព្យជាថ្មី អាចប្រព្រឹត្តិទៅបាន គឺ អាស្រ័យទៅលើរំលស់របស់វា។
🎯 តម្លៃគណនេយ្យ = តម្លៃទ្រព្យសម្បត្តិ - រំលស់បង្ករ
ប្រសិនបើ អ្នកចង់លក់នូវទ្រព្យសម្បត្តិ អ្នកគួរតែលក់ក្នុងតម្លៃគណនេយ្យ ព្រោះវាធ្វើឲ្យអ្នកអាចទិញនូវទ្រព្យថ្មីមួយទៀត ដែលមានតម្លៃដូចមុន។ ខាងក្រោមជាលក្ខខណ្ឌ ដែលធ្វើការលក់ទ្រព្យសម្បត្តិដោយខាត ចំណេញ ឬ រួចខ្លួន៖
· ប្រសិនបើ តម្លៃលក់ ធំជាង តម្លៃគណនេយ្យ នោះធ្វើឲ្យ ចំណេញ ពីការលក់
· ប្រសិនបើ តម្លៃលក់ ស្មើនឹង តម្លៃគណនេយ្យ នោះធ្វើឲ្យ រួចដើម ពីការលក់
· ប្រសិនបើ តម្លៃលក់ តូចជាង​ តម្លៃគណនេយ្យ នោះធ្វើ ឲ្យ ខាត ពីការលក់

ដូចម្តេចហៅថាវិធីសាស្រ្តរំលស់តាមផលបូកចំនួន?
○ វិធីសាស្រ្តរំលស់តាមផលបូកចំនួន គឺ វិធីសាស្រីទីបីនៃរំលស់។ វិធីសាស្រ្តរំលស់នះ ភាគច្រើនត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនផលិតកម្ម។ រំលស់នេះ មានតម្លៃថយចុះជាលំដាប់ និង អាចគណនារំលស់តាម ចំនួនឆ្នាំ ចំនួនម៉ោង និង ចំនួនឯកតាផលិតកម្ម។ល។ រូបមន្តរបស់វិធីសាស្រ្តនេះ មានដូចខាងក្រោម៖
🍢 រំលស់ = (ថ្លៃដើមនៃទ្រព្យ - តម្លៃនៅសល់) x បំណែងចែកនៃចំនួន

ដូចម្តេចដែលហៅថាពន្ធ?
○ ពន្ធ ជា វិភាគទានមានលក្ខណៈកាតព្វកិច្ច (ចាប់បង្ខំ) ស្របតាមច្បាប់កំណត់ដែលអ្នកជាប់ពន្ធ ទាំងរូបវន្តបុគ្គល និង នីតិបុគ្គលត្រូវបង់ជូនរដ្ឋ។ ការយកពន្ធ ជា មធ្យោបាយជាក់ស្តែងមួយ ដែលរដ្ឋប្រើប្រាស់សម្រាប់បង្កើនប្រាក់ចំណូល និង បំពេញការចំណាយរបស់រដ្ឋទៅលើទំនិញ និង សេវាដែលប្រជាជនភាគច្រើនត្រូវការ។ ទំនិញសាធារណៈ ដូចជា ការការពារជាតិ និង កម្មវិធីធានារ៉ាប់រងសង្គម អាចត្រូវបានផ្តល់ជូនសង្គមជាតិវិញ តាមរយៈការយកពន្ធដោយចាប់បង្ខំប៉ុណ្ណោះ។ ពិតណាស់ បើសិន រដ្ឋអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជន (អ្នកជាប់ពន្ធ) បង់ពន្ធជូនរដ្ឋ ដោយស្មគ្រ័ចិត្ត នោះនឹងមានអ្នកជាប់ពន្ធមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះ ឬ ពុំមានអ្នកជាប់ពន្ធណាម្នាក់ បង់ពន្ធជូនរដ្ឋឡើយ។ ដូច្នេះ រដ្ឋនឹងទទួលចំណូលតិចតួច សម្រាប់បែងចែកជូនសង្គមជាតិវិញ និង ប្រជាជនវិញតាមរយៈទំនិញ និង សេវាសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។ ក៏ប៉ុន្តែបើសិន មានពន្ធចាប់បង្ខំដោយសមហេតុផល រដ្ឋអាចមានហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់សេចក្តីត្រូវការរបស់ប្រជាជន ហើយបង្កើតបាននូវទំនោរយល់ដឹង អំពីកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធរបស់ប្រជាជនផងដែរ។ ជាមួយនេះ រដ្ឋត្រូវការហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីទ្រទ្រង់ស្ថាប័នរបស់ខ្លួន។ តាមរយៈចំណូលពន្ធ ស្ថាប័នរបស់រដ្ឋអាចដំណើការបានក្នុងការបំពេញភារៈកិច្ច និង ការដឹកនាំដើម្បីផ្តល់ទំនិញ និង សេវាសាធារណៈ។

តើវិធីសាស្រ្តបន្ថយសមតុល្យជាអ្វី? រំលស់ថយចុះមានរូបមន្តដូចម្តេច?
○ វិធីសាស្រ្តបន្ថយសមតុល្យ ជា វិធីសាស្រ្តទីពីររបស់រំលស់។ វិធីសាស្រ្តនេះ ត្រូវបានគេចែកចេញជាពីរ គឺ វិធីសាស្រ្តបន្ថយរំលស់ធម្មតា និង បន្ថយទ្វេរដងនៃរំលស់។​ សម្រាប់វិធីសាស្រ្តរំលស់ធម្មតា មានដូចខាងក្រោម៖
· បន្ថយរំលស់ធម្មតា = តម្លៃដែលត្រូវលក់ - អត្រារំលស់

ដូចម្តេចហៅថាវិធីសាស្រ្តរំលស់ថេរ?
○ វិធីសាស្រ្តរំលស់ថេរ ជា វិធីសាស្រ្តទីមួយដែលត្រូវគេនិយមប្រើជាងគេ នៅក្នុងគណនេយ្យ។ វាជាវិធីមួយដែលធ្វើឲ្យរំលស់ មានតម្លៃថេរជានិច្ច។
✽ វិធីនេះមានរូបមន្ត ដូចខាងក្រោម៖
· រំលស់ថេរ ស្មើថ្លៃដើមដកតម្លៃនៅសល់ ដែលបានប៉ាន់ស្មាន ចែកនឹងអាយុកាលប្រើប្រាស់ ដែលបានប៉ាន់ស្មាន។

ដូចម្តេចហៅថារំលស់? ថាតើរំលស់មានអ្វីខ្លះ?
○ រំលស់ គឺជា ការកាត់បន្ថយនូវចំនួនជាបន្តបន្ទាប់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត រំលស់ គឺជា ការបង់ ឬ សងបណ្តាក់រហូតដល់សងអស់។ រំលស់ ជា ការចំណាយមួយ ដែលធ្វើឲ្យអង្គភាព មានលទ្ធភាព ដើម្បីទទួលបាននូវទ្រព្យថ្មី។ រំលស់នេះ មិនត្រូវបានគេចាត់ទុកថា វាជាប្រភេទចំណាយមិនមែនសាច់ប្រាក់។ នៅក្នុងគណនេយ្យ វិធីសាស្រ្តរំលស់ ត្រូវបានគេបែងចែកចេញជាបីធំៗ គឺ៖
ក. វិធីសាស្រ្តរំលស់ថេរ (Straight Line Depreciation method)
ខ. វិធីសាស្រ្តបន្ថយសមតុល្យ (Reducing Balance method)
- បន្ថយសមតុល្យធម្មតា (Common reducing balance)
- បន្ថយសមតុល្យទ្វេ (Double reducing balance)
គ. វិធីសាស្រ្តរំលស់តាមផលបូកចំនួន (Sum of The Digit)

តើទិន្នានុប្បវត្តិ (Journal) និង សៀវភៅធំ (Ledger) មានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេច?
○ លក្ខណៈខុសគ្នារវាងទិន្នានុប្បវត្តិ (Journal) និង សៀវភៅធំ (Ledger) គឺ៖
💥 ទិន្នានុប្បវត្តិ (Journal) មាន៖
· ឈ្មោះគណនី និង ការពន្យល់
· មានលេខសម្គាល់គណនី
· មានទំព័រ
· មានវិធីសាស្រ្តក្នុងការកត់ត្រា
· ប្រតិបត្តិការ
💥 សៀវភៅធំ (Ledger) មាន៖
· ឈ្មោះគណនីនៅខាងលើ
· យកលេខសម្គាល់ មកដាក់ក្នុងសៀវភៅធំ (នៅខាងលើ)
· មានតែការពិពណ៌នា
· មានសមតុល្យ​

ដូចម្តេចហៅថាសៀវភៅធំ?
○ សៀវភៅធំ ជា ប​ញ្ជី ឬ សៀវភៅដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីធ្វើការកត់ត្រាគណនីមួយៗរបស់គណនេយ្យ។ សៀវភៅធំ មិនមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញដូចជា ទិន្នានុប្បវត្តិនោះទេ ព្រោះវាបង្ហាញតែគណនីមួយប៉ុណ្ណោះ។ សៀវភៅធំនេះ ត្រូវបានគេកត់ត្រាជាពីររបៀប គឺ កត់ត្រាដាក់ចូលទៅក្នុងគណនីអក្សរធី និង តារាងរបស់សៀវភៅធំ។

ដូចម្តេចហៅថាទិន្នានុប្បវត្តិ?
○ ទិន្នានុប្បវត្តិ (General Ledger) គឺជា បញ្ជី ឬ សៀវភៅដែលត្រូវបានគេបង្កើតឡើង ដើម្បីធ្វើការកត់ត្រានូវរាល់ប្រតិបត្តិការ ហិរញ្ញវត្ថុរបស់អង្គភាពអាជីវកម្ម។ ទិន្នានុប្បវត្តិ អាចត្រូវបានកត់ត្រាជាពីររបៀប គឺ ការកត់ត្រាតាមការរាយការណ៍ និង កត់ត្រាតាមតារាង។ ទិន្នានុប្បវត្តិ ធ្វើឲ្យមានការកត់ត្រាតាមលំដាប់នៃពេលវេលា ដែលបានកើតឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ ទិន្នានុប្បវត្តិ មានលក្ខណៈងាយស្រួល នៅក្នុងការកត់ត្រាជាងការកត់ត្រាតាមគណនីអក្សរធី។
✨ ទិន្ននុប្បវត្តិ ជា បញ្ជីដំបូងសម្រាប់ការកត់ត្រា ដែលមិនអាចខ្វះបាន។ ពេលខ្លះ វាត្រូវបានគេហៅថា (បញ្ជីដើម) ទៀតផង។ បញ្ជីនេះ ត្រូវបានកត់ត្រា ដើម្បីធ្វើការកំណត់ បែងចែក និង បញ្ជូនទិន្នន័យចូលទៅក្នុងសៀវភៅ (General Ledger)។

តើប្រភេទគណនីធំៗមានប៉ុន្មាន? អ្វីខ្លះ?
○ គណនី គឺជា តារាង ឬ បញ្ជីសម្រាប់កត់ត្រាសម្គាល់ប្រតិបត្តិការហិរញ្ញាវត្ថុនូវប្រភេទទ្រព្យសម្បត្តិ បំណុល ចំណូល ចំណាយ។ល។ គណនី មាន ប្រាំមួយ ប្រភេទធំៗ គឺ៖
· គណនីទ្រព្យសម្បត្តិ (Asset Account)
· គណនីបំណុល (Liability Account)
· គណនីមូលធនម្ចាស់ (Owner’s Equity Account)
· គណនីចំណូល (Revenue Account)
· គណនីចំណាយ (Expense Account)
· គណនីបដិភាគ (Contra Account)

ដូចម្តេចហៅថាតារាងតុល្យភាព?
○ តារាងតុល្យភាព (Trial Balance) ពីមុនមកអ្នកបានដឹងពីទិន្នានុប្បវត្តិ និង សៀវភៅធំរួចមកហើយ ឥឡូវនេះ អ្នកនឹងស្គាល់ពីតារាងតុល្យភាពវិញម្តង។ តារាងតុល្យភាព ជា របាយការណ៍មួយដែលធ្វើការកត់ត្រា និង បង្ហាញអំពីភាពស្មើគ្នានៃផ្នែកឥណពន្ធ និង ឥណទាន។ ប្រសិនបើ អ្នកធ្វើការរៀបចំតារាងតុល្យភាពហើយ ឥណពន្ធមានទិន្នន័យមិនស្មើនឹងឥណទាន នោះមានន័យថា ការកត់ត្រារបស់អ្នកមិនទាន់មានភាពមិនត្រឹមត្រូវនៅឡើយទេ។ តារាងតុល្យភាព មិនមែនចេះតែស្រង់យកមកទិន្និន័យនៅក្នុងសៀវភៅធំនោះទេ គឺ គេត្រូវយកទន្និន័យតាមលំដាប់។ ដំបូងត្រូវយកទិន្នន័យរបស់គណនីមួយៗ ដែលមាននៅក្នុងតារាងតុល្យការ (ទ្រព្យសម្បត្តិ បំណុល និង មូលធនម្ចាស់) មករៀបជាមុនសិន។ បន្ទាប់មក គេត្រូវស្រង់យកទិន្នន័យដែលស្ថិតនៅក្នុងរបាយការណ៍លទ្ធផល (ចំណូល និង ចំណាយ) ខាងក្រោមជាគំរូរបស់តារាងតុល្យភាព៖

ឈ្មោះក្រុមហ៊ុន

តារាងតុល្យភាព

កាលបរិច្ឆេត

លេខសម្គាល់   
ឈ្មោះ​គណនី                                                                    ឥណពន្ធ              
ឥណទាន

១...............      ទ្រព្យសម្បត្តិ............................................................     ????????           

២...............      បំណុល..................................................................                                          ????

៣...............      មូលធនម្ចាស់..........................................................                                          ????

៤...............      ចំណូល..................................................................                                          ????           

៥...............      ចំណាយ.................................................................                  ????

                                    សរុប...........................................................                 ????            ????

ដើម្បីវិភាគរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុបាន អ្នកវិភាគត្រូវប្រើឧបករណ៍ដើម្បីវិភាគ។ តើឧបករណ៍ដ៏ពេញនិយមអ្វីខ្លះ ដែលអ្នកវិភាគប្រើប្រាស់?
○ ឧបករណ៍ពេញនិយម សម្រាប់ការវិភាគរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ គឺជា ការបែងចែក វែកញែក គណនា
និង បកស្រាយនូវរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ។ ឧបករណ៍ សម្រាប់វិភាគរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ មានជាច្រើន ប៉ុន្តែមានតែប្រាំតែប៉ុណ្ណោះ ដែលមានលក្ខណៈពេញនិយមជាងគេ គឺ៖
· ការវិភាគតាមការប្រៀបធៀប របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ
· ការវិភាគតាមរូបមន្ត
· កាវិភាគតាមភាគរយនៃរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ
· ការវិភាគតាមលំហូរសាច់ប្រាក់
· ការវិភាគតាម បំណុល និង មូលធន

តើគណនីណាខ្លះ ដែលត្រូវគណនេយ្យករយកទៅបិទបញ្ជី?
○ ដំណើរការនៃការបិទបញ្ជី គឺជា ការរៀបចំបញ្ចប់នូវប្រតិបត្តិការណ៍របស់គណនី។ គណនីដែលត្រូវបិទ មានដូចជា គណនីចំណូល ចំណាយ តម្លៃសង្ខេប និង ការដកសាច់ប្រាក់។ គេចែកជាដំណាក់កាល នៃការបិទបញ្ជីជាបួន គឺ៖
• បិទគណនីចំណូល ដោយផ្ទេរទិន្នន័យចូលទៅក្នុងគណនីកម្រៃសង្ខេប
• បិទគណនីចំណាយ ដោយផ្ទេរទិន្នន័យចូលទៅក្នុងគណនីកម្រៃសង្ខេប
• បិទគណនីកម្រៃសង្ខេប ដោយផ្ទេរទិន្នន័យចូលទៅក្នុងគណនីមូលធនម្ចាស់
• បិទគណនីដកសាច់ប្រាក់ ដោយផ្ទេរទិន្នន័យចូលទៅក្នុងគណនីមូលធនម្ចាស់

តើរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុមានលក្ខណៈដូចម្តេច? តើអ្នកណាខ្លះត្រូវការរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ?
○ អ្នកប្រើប្រាស់របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ​ មានដូចជា អ្នកវិនិយោគ អ្នកគ្រប់គ្រងបុគ្គលិក សាវនករ ម្ចាស់បំណុល កូនបំណុល អតិថិជនទូរទៅ មេធាវី ភ្នាក់ងាររដ្ឋភិបាល ក្រុមហ៊ុនដ៏ទៃ។ល។
🍢 ភាពដែលអាចកំណត់ ជា របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុបាន លុះត្រាតែ៖
· មានឈ្មោះរបស់អង្គភាពអាជីកម្ម
· មានឈ្មោះរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ
· បង្ហាញពីថ្ងៃខែឆ្នាំរបស់របាយការណ៍
· បង្ហាញពីរូបិយវត្ថុ (៛)
· កំរិតនៃចំនួន (###,០០០)
· របាយការណ៍នោះ បង្ហាញពីព័ត៌មានហិរញ្ញវត្ថុ
· ការកត់ត្រារបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ​ ត្រូវបានកត់ត្រាដោយផ្អែកទៅលើមូលដ្ឋានសំខាន់ពីរ គឺ មូលដ្ឋានសាច់ប្រាក់ (Cash Basic) និង មូលដ្ឋានគណនេយ្យបង្ករ (Accrual Basic)។

ដូចម្តេចហៅថារបាយការណ៍មូលធនម្ចាស់? មានប៉ុន្មានរបៀប?
○ របាយការណ៍មូលធនម្ចាស់ (Statement of Owner’s Equity Capital Statement)៖  របាយការណ៍មូលធនម្ចាស់ ពេលខ្លះអាចត្រូវបានគេហៅថារបាយការណ៍បប្រែបម្រួលទ្រព្យម្ចាស់ (Statement of Change in Owner’s Equity)។ របាយការណ៍នេះ ជារបាយការណ៍មួយដែលបង្ហាញពីភាពប្រែប្រួលរបស់មូលធនម្ចាស់របស់អង្គភាព នៅក្នុងត្រាគណនេយ្យជាក់លាក់ណាមួយ។ របាយការណ៍មូលធនម្ចាស់ អាចត្រូវបានគេរៀបចំតាមពីរបៀប គឺ ការរៀបចំតាមជួរដេក និង ការរៀបចំតាមជួរឈរ។

• ការរៀបចំតាមជួរឈរ៖ របាយការណ៍នេះ ត្រូវរៀបចំតាមលក្ខណៈជារបាយការណ៍​។ ការរៀបចំរបៀបនេះ គឺមិនមានលក្ខណៈស្មុគ្រស្មាញច្រើននោះទេ ព្រោះវាបង្ហាញពីគណនីដែលពាក់ព័ន្ធនីមួយៗយ៉ាងច្បាស់។ ខាងក្រោមនេះជាគំរូ នៃរបាយការណ៍មូលធនម្ចាស់ដែលរៀបចំតាមជួរឈរ៖

​​                                           ឈ្មោះក្រុមហ៊ុន (Company’s Name)

                         របាយការណ៍មូលធនម្ចាស់ (Statement of Owner’s Equity)

                                                 ការិយបរិច្ឆេទ (Date)

មូលធនដើមគ្រា (Beginning Capital) ……………………………………………………                X

បូកៈ ការវិនិយោគ (Additional Investment) ………………………………………………  x

        ចំណេញ (Net Income / Less: Net Loss) …………………………………………    x

ដកៈ ការដកសាច់ប្រាក់ (Owner’s withdrawal) …………………………………………    x

កំនើន / តម្លយមូលធន (Increase / Decrease in Owner’s Equity) ……………………               X

មូលធនចុងគ្រា (Ending Capital) …………………………………………………………            *******

• ការរៀបចំតាមជួរឈរ៖ ការរៀបចំរបាយការណ៍មូលធនម្ចាស់តាមជួរដេក៖

ឈ្មោះក្រុមហ៊ុន (Company’s Name)

របាយការណ៍មូលធនម្ចាស់ (Statement of Owner’s Equity)

ការិយបរិច្ឆេទ (Date)

Share               Share               Revaluation     Retained          Total

Capital             Premium          Reserve           Earnings

Proceeding Balance                   X                     X                     X                     X                    XX

Comprehensive Income                                                             X                    X                    XX

Dividend                                                                                                          (X)                 (X)

Balance                                      X                     X                     X                     X                    *******

តើរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុមានប៉ុន្មាន? អ្វីខ្លះ?
○ របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវបានគេចែកចេញជា ៥ គឺ៖
· របាយការណ៍លទ្ធផល (Profit and Loss Statement)
· របាយការណ៍មូលធនម្ចាស់ (Statement of Owner’s Equity)
· របាយការណ៍ស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុ (Financial Position Statement)
· របាយការណ៍ចលនាសាច់ប្រាក់ (Statement of Cash Flow)
· កំណត់សម្គាល់ (Explanatory Note)

ដូចម្តេចដែលហៅថាតារាងតុល្យការ (Balance Sheet) ឬ របាយការណ៍ស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុ (Statement of Financial Position)?
○ តារាងតុល្យការ (Balance Sheet) ឬ របាយការណ៍ស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុ (Statement of Financial Position/Statement of Financial Condition)៖ ជារបាយការណ៍មួយ ដែលបង្ហាញពីស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រុមហ៊ុន ក្នុងខណៈពេលណាមួយជាក់លាក់។ តារាងតុល្យការ បង្ហាញអំពីទ្រព្យសកម្ម បំណុល និង មូលធនម្ចាស់។ ទ្រព្យសកម្ម គឺជា ធនធានសេដ្ឋកិច្ចដែលជាកម្មសិទ្ធ ឬ របស់អង្គភាពអាជីវកម្មមួយ ដែលគេរំពឹងថា ទ្រព្យសកម្មទាំងនោះ អាចបង្កើតដល់ចំណូលបាន តាមរយៈការប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រតិបត្តិការរបស់អាជីវកម្ម។ របស់របរ ដែលអាចចាត់ទុកជាទ្រព្យបាន លុះត្រាតែរបស់ទាំងនោះ គោរពតាមគោលការណ៍ ដូចខាងក្រោម៖
· ជាកម្មសិទ្ធិ ឬ មានសិទ្ធិត្រួតពិនិត្យបានរបស់អង្គភាព
· មានទំនួលខុសត្រូវ ទៅលើហានិភ័យ
· មានតម្លៃអាចគណនាបាន
· មានសារៈសំខាន់ ចំពោះអង្គភាពអាជីវកម្ម។

តើគុណសម្បត្តិឥណទាន ដើម្បីស៊ើបអង្កេតគួរធ្វើអ្វីខ្លះ?
○ គុណសម្បត្តិឥណទាន ដើម្បីស៊ើបអង្កេត (Credit Qualities to Investigate) អ្នកគ្រប់គ្រងគួររៀបចំបញ្ជីជាក់លាក់មួយ ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរកគុណសម្បត្តិឥណទាន បើសិនជាយើងចង់ប្រមូលការពិត ដើម្បីធ្វើការសំរេចឥណទាន។

• ការកត់ត្រាសំណងទូទាត់ (Payment Record) ជាការសិក្សអំពីទំលាប់សងពីមុន ចំនួនជំពាក់ថ្មីៗ ចំនួនហួសកាលកំណត់ឥណទាន ដែលមានថ្មីៗ និង បែបផែននៃការសំណងទូទាត់មកវិញ។

• ចំណូល (Income) អ្នកគ្រប់គ្រងធ្វើការស៊ើបអង្កេតឥណទាន ដើម្បីសិក្សាអំពីបរិមាណចំណូល ភាពប្រាកដនៃចំណូល ការព្យាករណ៍ចំណូលនៅពេលអនាគត។ ដោយធៀបនឹងចំណាយ ដូចជា ចំណាយលើការថែទាំផ្ទះ ហារកិច្ចប្តី ប្រពន្ធ និង កូនបំណុល។

• ភាពជំពាក់បំណុល និងការចំណាយ (Indebtedness and Expenditures) អ្នកស៊ើបអង្កេតធ្វើការស្វែងយល់អំពីបរិមាណបំណុលដែលមិនទាន់សង និង ប្រភពបំណុលដទៃៗទៀត ដែលបានខ្ចី។

• ការងារ (Employment) អ្នកគ្រប់គ្រងធ្វើការស៊ើបអង្កេត អំពីកិច្ចការប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នកខ្ចី ពីព្រោះវាជាប្រភពនៃចំណូល។ ពត៌មានអំពីការងារនោះ ត្រូវស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិការងារ មូលហេតុនៃការបញ្ឍប់លើការងារពេញ ឬ ក្រៅម៉ោង កម្រៃដែលទទួលបាន ទស្សនៈវិស័យរបស់ស្ថាប័ន ដែលគាត់កំពុងធ្វើការនោះ។

• ការរស់នៅ (Residence) អ្នកគ្រប់គ្រងធ្វើការស៊ើបអង្កេតលើអត្តសញ្ញាណ មូលដ្ឋាន ឬ តំបន់រស់នៅតាំងពីពេលមុន រហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន តើគាត់មានភាពជាម្ចាស់នៅក្នុងផ្ទះនោះ ឬ គាត់គ្រាន់តែជួលផ្ទះនោះដើម្បីស្នាក់នៅ។

• ស្ថានភាពប្តី ប្រពន្ធ (Marital Status) អ្នកគ្រប់គ្រងស្វែងរកពត៌មានស្ថានភាពនោះ ព្រោះថាហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យាឥណទាន មានសារៈសំខាន់ណាស់ តាមផ្លូវការច្បាប់កំណត់។

• អាយុ (Age) ជាការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីធ្វើការចុះកិច្ចសន្យា ព្រោះថាកិច្ចសន្យាជាមួយអនីតិជន លើការខ្ចីបុលចាត់ទុកជាមោឃៈ។

• ទ្រព្យសកម្មបំរុង (Reserve ****** ets) នៅក្នុងករណីនេះ អ្នកខ្ចីមិនតម្រូវអោយមាននូវទ្រព្យបំរុងនោះទេ ប៉ុន្តែ កត្តាសំខាន់គេត្រូវបែងចែកវ័យរបស់អ្នកខ្ចីជាពីរ គឺ វ័យពេញកំលាំងពលកម្ម និង វ័យចូលនិវត្តន៍ (វ័យនេះ ជា:វ័យដែលតម្រូវអោយមានទ្រព្យសម្បត្តិបំរុង)។

• សមធម៌ក្នុងការទិញ (Equity in Purchase) ជាការទិញភាគច្រើនដោយជំពាក់ ដូច្នេះ លក្ខណៈនៃការលក់ជាឥណទាន គឺ តម្រូវឲ្យសងមកវិញនូវភាពគ្រប់ចំនួន និង ទាន់ពេលវេលាកំណត់ និង ផ្តល់នូវភាពជាម្ចាស់លើទំនិញនោះតបមកវិញ។

• ការផ្តល់ពត៌មាន ដោយអ្នកប្រើប្រាស់ឥណទាន (Information Supplied by Applicants)
នៅក្រោយពីអ្នកប្រើប្រាស់ឥណទាន បានផ្តល់នូវពត៌មានទៅអោយអ្នកស៊ើបអង្កេត អាចជាពត៌មានពិត
ប្រាកដ ឬ មិនពិតប្រាកដ។ តែវាជាការពិតនោះ មិនចាំបាច់ចុះធ្វើការផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ឡើយ តែបើមិនពិតត្រូវធ្វើការស៊ើបអង្កេតជាថ្មី។

• ពាក្យស្នើសុំឥណទាន (The Credit Application) ដើម្បីបើកគណនីឥណទានបាន លុះត្រាតែមានការស្នើសុំជាផ្លូវការ ដោយមានការចុះហត្ថលេខាពីអ្នកស្នើសុំ ពីព្រោះហត្ថលេខា វាបញ្ជាក់ពីការទទួលខុសត្រូវលើកាតព្វកិច្ចឥណទាននោះ។

• សំណើសុំមិនជាផ្លូវការ (The Case for a Formal Application) ជាសំណើដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងឥណទាន ដែលមានថេរវេលាខ្លី ហើយអ្វីៗឋិតនៅក្នុងដំណើការនៃការស៊ើបអង្កេតនៅឡើយ។

• សំណើសុំជាផ្លូវការ ជាទម្រង់បែបបទឥណទាន ដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិពេញលេញ សម្រាប់អោយ អ្នកវិភាគធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តបាន។

• តើពត៌មានអ្វីគួរស្នើ? (What Information Should Be Requested?) យើងគួរប្រមូលពត៌មានដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងឈ្មោះ អាសយដ្ឋាន មុខរបរ និង គោលបំណង។ មុខរបរត្រូវបញ្ជាក់ពីអតីតភាពយ៉ាងតិច ៥ ឆ្នាំ។ រឺឯពត៌មានដទៃទៀត មានដូចជា ប្រភពចំណូលមានការទទួលខុសត្រូវ អំពីទ្រព្យសម្បត្តិ សមតុល្យគណនី នៅក្នុងធនាគារ កិច្ចសន្យាសងរំលោះ បរិមាណសាច់ប្រាក់ដែលខ្ចី និង ដែលបានសងរួចហើយ។

• ហត្ថលេខា និង កិច្ចសន្យា (Signature and Contact) ដើម្បីធានានូវលទ្ធភាពស្របច្បាប់ គឺ ត្រូវអោយអតិថិជនចុះហត្ថលេខាលើពាក្យស្នើសុំ។

• ការសម្ភាសឥណទាន (The Credit Interview) ជា ការសួរផ្ទាល់ ដើម្បីដកស្រង់នូវទស្សនៈរបស់អ្នកស្នើសុំ។
ជួនកាល គេបង្កើតចំលើយនៅក្នុងសំនួរនោះតែម្តង នៅពេលសម្ភាស។

• ការវិភាគសំណើសុំ (Analyzing the Application) ជាពត៌មានដែលមិនអាចទទួលយកបាន ដូចនេះអ្នកគ្រប់គ្រងធ្វើការវិភាគ និង វាយតម្លៃលើពាក្យស្នើសុំនោះ។ អាសយដ្ឋាន និង មុខរបរអាចអោយយើងដឹងពីការទទួលខុសត្រូវលើកិច្ចសន្យា និង ជាប្រភពចំណូលអាចអោយយើងដឹងពីហានិភ័យឥណទាន។

• ការបង្កើតឡើងនូវការស៊ើបអង្កេតឥណទាន (Indicating the Investigation to Make) ជួនកាលអតិថិជន បានស្នើសុំឥណទានក្នុងបរិមាណច្រើនមិនប្រក្រតី ដូចនេះ ការស៊ើបអង្កេតមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង។

• ការស៊ើបអង្កេតដោយផ្ទាល់ (Information Supplies by Direct Inquiry) អ្នកវិភាគឥណទានត្រូវចុះធ្វើការស៊ើបអង្កេតដោយផ្ទាល់ ដោយទៅជួបនឹងភ្នាក់ងារឥណទានព្រមទាំងបុគ្គលិកដទៃទៀត ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីការពិត អំពីឆន្ទៈ និង លទ្ធភាពសង។ ការស៊ើបអង្កេតដោយផ្ទាល់ អាចធ្វើឡើងតាមរយៈ ការសន្ទនាដោយផ្ទាល់ ផ្ញើរសារ ឬ ទូរស័ព្ទក៏បាន។

ដូចម្តេចដែលហៅថាការពិត ឬ ទស្សនៈ?
○ ការពិត ឬ ទស្សនៈ (Facts or Opinions) ការស៊ើបអង្កេតឥណទាន ត្រូវតែគិតក្នុងអារម្មណ៍ថា ឯកសារយោងអ្នកផ្តល់ព័ត៌មាន និង ទីភ្នាក់ងាររាយការណ៍ឥណទានទាំងអស់ មិនបានបង្កើតព័ត៌មានឥណទានទេ។ ការពិតរបស់ព័ត៌មាន គឺជា កម្មវត្ថុមួយអាចផ្ទៀងផ្ទាត់រាល់ព័ត៌មានដែលជាការពិត។ អ្នកគ្រប់គ្រង ដែលប្រកាន់យកមតិយោបល់របស់អ្នកណាម្នាក់ សម្រាប់ជំនួយការវិនិច្ឆ័យផ្ទាល់ខ្លូន អ្នកគ្រប់គ្រងនោះ ហាក់ដូចជាយកបុគ្គលនោះមកគ្រប់គ្រងផ្នែកឥណទាន និង ខ្លូនឯងក្លាយជាស្មៀនឥណទាន។

ដូចម្តេចហៅថាបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុ? ចូរបកស្រាយ?
○ បន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុ Financial Charges ជាចំណាយបន្ថែម ឬ បន្ទុកចំណាយរបស់អ្នក​​ទិញ ដែលបានប្រើឥណទាន ដើម្បីទិញ ឬ សេវាកម្ម ឬ ខ្ចីមូលនិធិ។ កំរៃនេះ អាចគ្រប់គ្រងចំណាយលើអតិផរណា នៅពេលតំលៃដុល្លាកើន ឬ ថយចុះ នៅពេលអតិថិជនសងមួយលើកៗ​។

- ការយកមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធវិញ Repossessions នៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងសងរំលោះ សិទ្ធយកប្រឡប់ គឺអ្នកលក់មានគោលបំណងបន្ថែមការ ការពារ បើសិនជាអតិថិជនមិនធ្វើតាមលក្ខខ័ណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀង។ ដូច្នេះ សិទ្ធយកត្រឡប់ ជាលទ្ធភាពរបស់អ្នកលក់យកមកវិញ នូវទំនិញដែលបានផ្តល់ជាឥណទាន ដែលបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀង ឥណទានបើសិន ជាមានចំនួនសំណងមិនបានសង។

- ប្រាក់បង្វិលមកវិញសំរាប់សំណង Rebates for Prepayment អតិថិជនតែងទទួលបានការអនុញ្ញាតិឲ្យសងនៅលើសមតុល្យមិនទាន់សងឲ្យអស់ ដោយប្រើកាតព្វកិច្ចសងរំលោះ ទៅតាមពេលវេលាដោយគ្មានការផាកពិន័យ។ នៅពេលកិច្ចសន្យាសងរំលោះដើម បានសម្មតថា នៅពេលកំណត់គំរោងនៃពេលវេលា ចំនួនដែលអតិថិជនត្រូវសងជាក់ស្តែង​ និង​ ខុសពីចំនួនសរុបដែលនៅសល់ត្រូវសងជាបន្តទៀត បើសិន ការសងមានរយៈពេលឆាប់។​ ប្រាក់បង្វិលនេះ ជាផលត្រឡប់នៃផ្នែកមួយរបស់ការប្រាក់ដែលបានគណនា ហើយមានក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសងរំលោះ បើសិនជាគេសង ក្នុងរយៈពេលឆាប់។ កិច្ចសន្យាសងរំលោះបច្ចុប្បន្ន បានប្រើវិធីសាស្រ្តគណនា ការប្រាក់ធម្មតា ដើម្បីគណនាចំណែកនៃ ការប្រាក់សំរាប់សំណងមួយលើកៗ។​ តារាងសងរំលោះ ជាបញ្ជីសំណងមួយ សំរាប់កំចីសង រំលោះដែលមានបង្ហាញអំពី ការប្រាក់ និង ប្រាក់ដើមដែលត្រូវសង និង សមតុល្យដែលនៅសល់ត្រូវសងបន្តទៀត។

- ការស៊ើបអង្កេតឥណទាន Credit Investigation ជាកត្តាសំខាន់ណាស់ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការឥណទានសងរំលោះ ។ គណនីឥណទានសងរំលោះ បានធ្វើឲ្យកំរិតលក់ជាមធ្យមខ្ពស់ និង មានរយៈពេលវែង។ ម៉្យាងទៀត ការស៊ើបអង្កេត នឹងអាចកំណត់អំពីកម្មសិទ្ធយកត្រឡប់ ដែលម្ចាស់បំណុលមានសិទ្ធ ដើម្បីការពារចំណូលនៅក្នុងការលក់ ដោយសងរំលោះនៅពេលសំណងមិនសង។

- លក្ខណៈសំខាន់ៗរបស់ឥណទានរាយវិល Important Features of Retail Revolving Credit បង្កលក្ខណៈឲ្យអតិថិជនដែលស្នើសុំបើកគណនីឥណទានវិលនេះ ត្រូវបានអ្នកផ្តល់កំណត់អំពីកំរិតឥណទាន ឬ Credit Line ឬ ដែនកំណត់ឥណទាន Credit Limit ដើម្បីបញ្ជាក់នូវចំនួនទឹកប្រាក់អតិបរមា និង ពេលវេលាដែលអតិថិជនអាចប្រើបាន។

- ការប្រែប្រួលនៅក្នុងការគណនាបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុ Variations in Computing Finance Charges មានហាងជាច្រើន បានប្រើវិធីសាស្រ្តគណនាបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុសំរាប់ឥណទានវិលខុសៗគ្នា ដូចជា វិធីសាស្រ្តការបើកគណនី ឥណទាន Previous Balance Method សមតុល្យប្រចាំថ្ងៃគឹតជាមធ្យម​​ Average Daily Balance Method និង វិធីសាស្រ្តកែតម្រូវសមតុល្យ Average Daily Balance Method។ Previous Balance Method ជារូបមន្តគណនាបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុផ្នែកលើ សមតុល្យប្រចាំខែដំបូង
Previous Month’s Balance Method ដោយគ្មានដកសំណង ឬ ឥណទាន ក្នុងខែនោះទេ បើសិនចំនួនសងមិនគ្រប់ចំនួន Average Daily Balance Method ជាវិធីសាស្រ្តគណនាបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុ យោងលើចំណុចនៅក្នុងខួប
វិក័យប័ត្រ នៅពេលអតិថិជនធ្វើសំណង។ Adjusted Balance Method ជាវិធីសាស្រ្តគណនាផ្នែកលើបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុនៅ Previous Months Ending Balance ដកសំណង ឬ ឥណទាន។

- ផលប្រយោជន៍ និង គ្រោះថ្នាក់របស់ឥណទានវិល Benefit and Pitfalls of Revolving Credit ផែនការឥណទានវិល មិនធានាផលចំណូលខ្ពស់ដោយស្វ័យប្រវត្តិនោះទេ។ ចំពោះអតិថិជន To The Customer អតិថិជនដែលជាអ្នកប្រើផែនការប័ណ្ណឥណទានវិល អាចទូទាត់សងរយៈពេល ៣០ ថ្ងៃ ដូច្នេះ គេអាចទិញដោយសេរីតាមចំនួនមួយដែលហាងបានកំណត់ ដោយគ្មានការកត់ត្រាឥណទាននៅពេលទិញមួយលើកៗ ដែលគេហៅថាការទិញរំលោះ។ ការទិញត្រូវប្រឈមមុខនឹង ការដកពន្ធ និង ប្រភេទផ្សេងៗទៀត ដែលដកពីប្រាក់ខែ។ ប្រការនេះ សំរេចថា អត្រាដែលត្រូវចំណាយបង់លើការទិញជាឥណទាន។

- ភាពចាំបាច់ ការចែកចាយទ្រង់ទ្រាយធំ នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច វិធីសាស្រ្តមួយចំនួន បានបង្កលក្ខណៈងាយស្រួល ដល់សំណងនៅក្នុងដំណាក់កាលផលិតកម្ម និង ចែកចាយឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការចែកចាយទ្រង់ទ្រាយធំ ទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច គឺ ទំនិញឥណទាន មានភាពចាំបាច់សំរាប់ធ្វើឲ្យប្រតិបត្តិការ ដំណើរការបានល្អនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង ដូចមានខាងក្រោម៖
- Home Equity Loans៖ ជាកំចីសងរំលោះដែរ ដែលធានាដោយ Equity ឬ តំលៃសុទ្ធ Net Worth នៅក្នុងអចលនទ្រព្យ បន្ទាប់ពីដកចេញសមតុល្យតំលៃទីផ្សារនិក្ខេបតី ១ មិនទាន់សង។ វាជាកំចីនិក្ខេបទី ២ នៅក្នុងករណី​អចលនទ្រព្យតែមួយ បានប្រើសំរាប់ធានាកំចីទាំងពីរ។

- កំចីសំរាប់និស្សិត (Student Loans)៖ កំចីនេះផ្តល់ដើម្បីជួយទូទាត់ និង ការចំណាយលើការសិក្សារ។ ផែនការកំចីនេះបង្កើតច្រើនឆ្នាំមកហើយសំរាប់កម្មវិធីកំចីនិស្សិតសហព័ន្ធដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់និស្សិតជាន់ខ្ពស់។ សហព័ន្ធបានឧបត្ថម្ភដោយប្រើកម្មវិធីកំចីនេះហាក់ដូចជាការបណ្តាក់ទុនលើដើមទុនមនុស្សនាពេលអនាគត និង មានចេតនាជួយខាងស្ថាប័នអប់រំ ដើម្បីជាកំលាំងឲ្យអតិថិជនបង្កើនការសង។ ធនាគារដែលផ្តល់កំចីនេះ អាចទារប្រមូលពី រដ្ឋាភិបាលដោយផ្ទាល់ និង អាចទទួលបានសំណង សំរាប់សេវាកម្មកំចីទាល់តែសំណងសង។ ផ្នាក់ងារសហព័ន្ធនោះមានឈ្មោះថា Student loan Marketing ****** ociation (Called Sallie Mae) ជាអ្នកទិញកំចីជាមួយមូលនិធី បានមកពីការលក់សញ្ញាប័ណ្ណរដ្ឋាភិបាល។

- កំចីវិលបើកបិទ (Open-End Revolving Loans)៖កំចីនេះ ពាក់ព័ន្ធការផ្តល់កំរិតឥណទានជាមុន ដែលអនុញ្ញាតិឲ្យធនាគាររបស់អតិថិជន អាចដកចំនួនអតិបរមាសំរាប់ឥណទាន និង ការខ្ចីត្រូវការសរសេរមូលប្បទានប័ត្រ ឬ ប្រើប័ណ្ណឥណទាន។ អតិថិជនត្រូវសងតាមកិច្ចព្រមព្រៀង។

ដូចម្តេចហៅថាទីផ្សារចំរុះ? មានអ្វីខ្លះ?
○ ទីផ្សារចំរុះ The Market Mix ជាទីផ្សារដែលមាន ផលិតផល ថ្លៃ ទីកន្លែង និង ការលើកទឹកចិត្ត អាចជួយឲ្យក្រុមហ៊ុនធ្វើការវិភាគ និង ជាវិធីសាស្រ្តបង្កើនការលក់ឥណទាន។ សមាសភាគ ៤ ជាគ្រឿងផ្សំនៅក្នុងទីផ្សារ ផលិតផល និង សេវាកម្ម។
💥ផលិតផល Product ការផ្តល់ឥណទានជាផលិតផល មានលក្ខណៈស្មុគ្រស្មាញ។ ក្នុងការផ្តល់កំចីផលិតផល ក្រុមហ៊ុនត្រូវវិភាគលើក្រុមអតិថិជនថាពួកគេត្រូវការអ្វី ដើម្បីកែច្នៃផលិតផលនោះទៅតាមតម្រូវការទីផ្សារ ហើយផលិតផលនីមួយៗ ត្រូវជួបជាមួយអ្នកប្រកួតប្រជែងដែលមានសេវាល្អ។ នៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនរកឃើញ សេចក្តីត្រូវការរបស់អតិថិជន ហើយនោះក្រុមហ៊ុននឹងដំណើរការលើកទឹកចិត្ត ដើម្បីផ្តល់ឥណទាន។
💥ថ្លៃ Price ថ្លៃរបស់កម្មវិធីឥណទាន និង ថ្លៃរបស់ផលិតផល ត្រូវមានលក្ខណៈសមរម្យ។ ការដាក់តំលៃឥណទាន និង តំលៃទំនិញត្រូវគិតថា អតិថិជនមានប្រភពឥណទានជាច្រើន ដែលពួកគេអាចជំនួសបាន។
💥ទីកន្លែង Place ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងខ្សែរយៈដែលបានប្រើ ដើម្បីចែកចាយផលិតផល និង សេវាកម្ម​។ ក្រុមហ៊ុនអាចសាងសង់ការិយាល័យ សាខាជាច្រើនជុំវិញសមាគម ដើម្បីជំរុញឲ្យមានដំណើរការចេញចូលរបស់អតិថិជន។ អ្នកបោះប័ណ្ណឥណទាន​ នឹងសុំការអនុញ្ញាតិពីតំបន់ជាច្រើន ដើម្បីពួកគេងាយស្រួលទទួលប័ណ្ណបាន។ ដូច្នេះ ទីកន្លែងជាផ្នែកមួយរបស់ដំណើរការទីផ្សារសំលឹងមើល​រកមធ្យោបាយ ដើម្បីជំរុញការចែកចាយទំនិញ និង សេវាកម្មឲ្យបានល្អ។
💥ការលើកទឹកចិត្ត Promotion ជាកត្តាផ្សំ សំរាប់ផ្តល់ឲ្យអតិថិជន ឬ ជនណាដែលមានបំណងទិញ ឬ ប្រើកម្មវិធីឥណទានបានល្អ។ សកម្មភាពនេះ សំរាប់ជួយដល់ឧស្សាហកម្មទាំងឡាយណា ដែលមានផលិតផល ទីកន្លែង ថ្លៃ ស្រដៀងគ្នា ឬ មិនខុសគ្នាច្រើន។

ដូចម្តេចហៅថាឥណទានសាធារណៈ?
○ ឥណទានសាធារណៈ Public Credit ជា​ ការខ្ចីដោយកំរិតរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីមានហិរញ្ញវត្ថុសំរាប់ទិញសេវា និង កម្មវិធីសុខមាលភាពផ្តល់ទៅឲ្យប្រជាជាតិ។ សហព័ន្ធរដ្ឋ និង រដ្ឋាភិបាលប្រចាំតំបន់គ្រប់ថ្នាក់ ខ្ចីប្រាក់នៅពេលចំណូលពន្ធមិនគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីផ្តល់ទៅលើកម្មវិធី។ ការខ្ចីតាមរយៈការបោះសញ្ញាប័ណ្ណរដ្ឋាភិបាល ដោយសន្យាសងមូលនិធិទៅអ្នកវិនិយោគ ជាមួយការប្រាក់តាមវេលាដែល​បានកំណត់លើប័ណ្ណ។

ដូចម្តេច​ដែល​ហៅថាឥណទានជំនួញ? មានអ្វីខ្លះ?
○ ឥណទានជំនួញ Business Credit ជាទំរង់ឥណទានចំណាស់បំផុត។ អ្នកផ្គត់ផ្គង់ អ្នកផលិត អ្នកលក់ និង រោងចក្រផលិតត្រូវការវត្ថុធាតុដើម និង សារពើភ័ណ្ឌ ដើម្បីនាំទៅសហគ្រាសរបស់ពួកគេ។

ក. ឥណទានទំនិញសំរាប់លក់ Merchandise Credit បានប្រើសំរាប់ទទួលទំនិញ វត្ថុធាតុដើម និង សារពើភ័ណ្ឌ ហើយលក់ជាថ្មី។ ជាទូទៅ ជំនួញនេះបានទទួលទំនិញហើយ និង យល់ព្រមសងយោងតាមលក្ខខ័ណ្ឌ នៃការលក់ដែលអ្នកលក់ផ្តល់ឲ្យនៅពេលណាមួយ។

ខ. ប្រតិបត្តិការមូលនិធិហិរញ្ញវត្ថុ Financial Capital of Operations ជាលុយដែលត្រូវការជាប្រចាំសំរាប់ផ្តើមដំណើរការថែទាំ និង ប្រតិបត្តិការជំនួញ។ គោលបំណងរបស់មូលនិធិ គឺ សំរាប់ប្រាក់ខែទីផ្សារ ថ្លៃដំណើរការជំនួញ និង ចំណាយផ្សេងៗ ដែលត្រូវចំណាយ។